Digitaliseret af | Digitised by

(1)

Forfatter(e) | Author(s):

Titel | Title: Pok, kalalek avalangnek, nunalikane

nunakatiminut akalugtuartok =; Pok, en Grønlænder, som har reist og ved sin...

Alternativ titel | Alternative title: Pok, en Grønlænder, som har reist og ved sin Hjemkomst fortæller derom til sine Landsmænd.; Angekokken som møder...

Udgivet år og sted | Publication time and place: Nongme ; Godthaab, R. Bertelsenmit Pevidlo erneranit Lars Møllermit, 1857

Fysiske størrelse | Physical extent: 18 s., [2] tav.

DK

Værket kan være ophavsretligt beskyttet, og så må du kun bruge PDF-filen til personlig brug. Hvis ophavsmanden er død for mere end 70 år siden, er værket fri af ophavsret (public domain), og så kan du bruge værket frit. Hvis der er flere ophavsmænd, gælder den længstlevendes dødsår. Husk altid at kreditere ophavsmanden.

UK

The work may be copyrighted in which case the PDF file may only be used for personal use. If the author died more than 70 years ago, the work becomes public domain and can then be freely used. If there are several authors, the year of death of the longest living person applies. Always remember to credit the author

(2)

Pok

kalalek avalaognek, nunalikaine nuna- katiminut okaluktuartok.

Angakordlo

palasimik napitsivdlune agssortuissok.

agdlagkat pisorkat navssarissat nong- miut ilanit.

AKET MISSIGSSUISSUT AVGUASAVAIT UVIG- DCARNERNUT KAINAKUT PISUT KINGUAINUT .

INONGME; 1857.

naJagkap nongmUup nakltirivfiane naki tlgkat R: Bertclscnmit Pelivdlo ernera

nit Lars Mollcrmlt.

(3)

(4)

POli,

kalalek avalangnek, nunafikeme mmakatimimit ckafagiuar l o k .

4 I S G A K 0 E B L Q ,

palasimik napitsivdlmie tigssortui-

SSoli .

agdlagkat pisorkat navssarissat nongmiut ilanit.

nalagkap nongmetnp nakiteriv fiane nakitigkat It: Bertelsenmit Pelivdlo erneranit Lars Mollermit.

1857.

(5)

(6)

POK AVALAGKAME KAVDLU NAIT NUJVANUT, UTERAME KA LALERKATINE TIKIKAMIGIT OKA

LUG TUA RIS S AI ILAMINUT .

roK oli arp oli:

takuniarnarmat takunarujok.

SIMIUP aliiva:

imarssuak atoriat, tautiina nangiajiiil sorssuak.

POK okarpok:

ikerssuak sunavfa slvisokaok, kan matit mardluk ikårpiigut nunasinata.

KUJAUTIP apera:

kav dlimårssuit nunåt takugujat, ai- pat iiaungme?

POK okarpok :

umigtorssuit nunåne upernak tokuvok.

KUJAUTIP okarfiga:

okahigtiiagssarsekaiitit.

POP akivrt:

okahigtuagssaraluaka ulapsgaka aiiiér- dlatatdlakimata.

(7)

KUJAUTIP apera:

liiiii(»ip iialagaunerssop minamit pingi- latit?

POP akiva:

nagga 5 umigtorssuarnit avalagkavta kiijamut uYcllut pingajuane apopugut kungip nunaiiut, igdlorpagssuitdlo umiar- ssuitdlo kisarsimassut takokarpavut su- 1 ilo nunasinata , kakakangitsorssiingmat inanigssuinarssiingiiiatdlo.

KU J AU TIP akiva:

silat a kakak, tokusinarsilat!

POR okarpok:

kungip igdlua nalagiartorfelo sordlo ilamingnit kingigsuset karssumigdlonet inornakaut.

PERSSOP akiva:

pularpatit? kungivdlonet igdlua takuncr- pat?

POP akiva:

takunaviak, igdlorpagssuit sanut kisa- ravta avatigut aipaerutigalo, umiatsiamik pinersiimik arkanek sisamanik iputiling- mik, sanianilo kajartorumagavnuk kajar- torpuguk, inuit taima siorkavtine takora- nartut sordlo igpcrnat amerdlanermik.

(8)

PERSSOP apcra:

crsiiigitdhiinarpit?

aP • niugavta kauiutmut igdlullngnut igdlugtut igalalingnui pivatigut, kunger- ssiiai'iimt pisa^avmik.

PERSSUK okarpok:

imaka igdlorssua?

sordlo iluliarssuak kavdloriigssok $ kårssua kangusak} torssosarssuane torkit muk nauvclhigo isinanput anginermik, igdlug- tut sakuligssuit amcrdlasorssiiit anora- rigsorssuit.

PERSSUP akiva:

sorme sakuligssopat? puissinigdlo tug- tunigdlo piniartarnersut.

nagga, nalagaunersongmat tamakuninga sakuligssuarnik uvavtinik kisigssawngitsu- nik parssissokarpok ⁵ okalugtokumarpavse kmgugdlermik.

ka 1 okalugtuarit tusarnekautlt.

(9)

TOK oli arp oli:

igdlorssup iluaue inuit kivdlertorssuit amerdlasorssuit.

igdlupilunguavut assigisigilait.

POK onarpoK:

isertarfingme nung'utdlug'it sakugdlit smi- iagssuit ilagalugit, kesa isse ang'issorssuak Iserparput, tassane angiitit anissut saku-

ligssuit amerdlasoi kekartut serkorpaiuat ersinakaok.

PERSSOP apera:

sulilo ersinak?

POP akiva:

ersiungtiaerpunga ilisimaleravkit ima piiiaviangikanga.

ka anialo.

kesa Inersstiak naiagarssuarnik tatortok iserujarput, tamakua mikissiiiiguangorput nalagaunerssuak iseriarmat, tamarmsk minamut⁹ imalonet natermut patdlorput uvan gal o agdlat. aitsat olilerpunga

(10)

5.

shinekarnasigalo⁹ sok nalagaiincrussok takuleravko; kimgip taiiva apersorpanga:

"Danskimik siunekarpit" ? tainia okawsertik iaissarat. sapara: " Nai"; taimaitdlat okausianik ilisimasimga. Jafe okalorkuara lialagaiinerssiiarmut 9 nimakatmgiiakaSo or- iierkuvdluta asagdlarmatigut ajokcrsorkuv- diiilalo Gutimik. kimgip sapanga: " iiisar- dluasaunga⁹ tusardiuaruina Gute siuneka- rumagaluarpassuk". — nalagarssuak, uto- karssuak ima okalugfigigamiuk 9 lolsimt

avdlamut i&eriartorput 9 tassasic '"Briini- nge", taima millia taissarat, nalagarssuit- dlo avdlat ncriput, nokigssat ilast sanav- dluarsmiassut ⁹ agdlagsimassiit ⁹ usinia ne- kigssaiingitsut ⁹ takussagssainait; nalagar- ssup Uinivdlarpanga perssuarnik igdlcrfigssuit tatdlimat, imagdlit pivaka. nalagkat tamarmik isumatorssuput inugsiarnerdlutigdlo.

siMIK okarpok

tamarkaugut 5 itsinia crkardlmit kasimik ajungitsut.

uvagut erkardlivutdlo sordlo ajorsara- talo ajungangitsiigut 9 kavdlunaitdlc na- lekangitdlat isumagigsutdlo isumaliig- tutdlo.

(11)

SIMIK okarpok:

taimaerkokaut, ha okalugtnaril PO& oli arp o l»:

tassa igdlorpag&suit kisigssaungitsnt, mardlungnigdlo pingasuntgdlo sisama-

nigdlo tatdlmianigdlo luilerét mit nar- ssarssuak matuat. igdlorpagssuit ayatane ikcrasalsarssuak ku] agilt ikartarfct, tama- kua inuit nungutdlugit, auiorarait arku- tigssaeruvdlugo. karmallarssuit kaine aor- irguarssuit I tamassa kainutiligssiiit) itpalu- ngarsimassut sorssugtokaraluarpata.

simup apera:

sot sorssusagait?

kaydlunarssuit avdlat itsarok sorsso- kaut$ manale ilimagingilait; naugdlo sor- ssugtugssanik ilimasungikaluardlutik kar- maliarssuak iiiueriitaraunglJak, sakuiigssu- arnik pigartunik. igdlut akornalaok pi- gartokarujok , ikuagdlaissokaraliiarpat Ucr- saisaraut kardlortaumik nivdlitdlardlutig- dlo. kamlgsutait usornakaut.

SIMIUP apera:

suinit inuiagsuit tamakua ncrissarpat, arferit unisut (inialonet 20) sugdlunarko-

(12)

7.

kaut uvdJoIx ataiisek nerigaine?

poii okarpok:

nuiiamangajarigiiiit nekigssakarpiit. luv- fat niuia kiporkaiissuarmik sanarvfissarat upernakut nautseiagjssat siaroarterdiugit ivssiimut; naussaraiigamik amcrdlatdla- raut, naussut (amakua timiussagssauput suausagsauvdlutigdlo, tamassa nekigsssat tamat. orpetok paornakarput, tamarmik ni am artun i k 9 ilait inop iiiakuatut agtigaut.

taimarvdlutik nerissagssakarput, nunap iluami kanitdlo silainarmitdlo.

siMIK ok arp ok :

sok ni!narput taimaingila?

Issingakangat iikiomc. najorpaka isse angisok uncrat massa upernagssakut isi- nartok.

TULUGAK okarpok:

minagigaine aitsatdlc.

nunanc inonaviaiigikahiarpugut; atakara- nilo arfckangingmat. aulasakatdle tamat amerdlassorssoput, imamilo tatsiniio;

manisutdle ingitdlat, nalinginartokangitdlat

(13)

piniarlut; riétøsutitdlo aulaSsagkatdlo na- lagarssuit kisimik pigait; mijnitsiat ner- ssutit inokarput nalinginaruik igdlorpag- ssiiaiue. uiina erdlingnakaok 5 akekartita- rat igsiautartut agtigissok anoragsanik pmgassunik sisamanigdlonet.

uvavtine mmasisagaluarput akekangit- sumik, ujaragssuak pisagaluarpat aiiorai-

narmik.

tamaunga piumassokasangilak 5 orsso- kangikuvta tamaunga pissokangekajarpok.

orssok sunnit atorarat?

POK okarpok,

lianerutigissarat, igdlut avatane pissusr- tunut kauniarkutigalugo.

isumatorssuit!

nalagait isumatorssoput. igdlorssiiak atausek utokarssuarnuf arnarkuagssar- ssuarnutdlo, piniarnek ajulerssunut 5 av- dlataok atausek iliarssungnut: avdlataok

(14)

9 .

pivdlerorLunut; avdlataok arnaniit pitait- slinut '•) pingasistaok igdlist pctsorssiiarniit.

iivagiivtstut pissaringitdlat igdlokatiget, atautsikut nerissaringiUllai, ilait pisor- ssogahiarput., kavsenik igdlugdlit inoka- ngstsimik, Ilait igdlokaratigdlo anora- karaligdlo kemighjararaut ilamingmt.

TI xs GAK oli arp o! I:

taimaihsmik pctsokaiigilagui} sormc pe

ls ast gi ts o rss op a t ?

ilait inardlugtorssopist., taimainamik sa- liarvfinek ajorput; ilait erkiagtartorsso- put, ilaitaok pekutitik iiungutarait imcr- 111 lit silaerimarhsiiiiit.

TULXJGAK apcrssorujok:

kiv fat ermatut itok?

ap 5 igdlut ilaine avdlamik piniaraungit- dlat, imck sHaerunartok kisiat niorku- tigssarat, tassanc imeraraut aiitdlardlutig- dlo pausorssossaraut.

TULUGAR okarpok:

usema silakangitsut igdluat atause- naussok?

(15)

poit okarpok:

sual tin giimt kavdlunait sagsinararautj erkardlivta pintarnek kislat ilisimagmar- pat, silakangitsordlo uYavtinc sluneka- gaungitsaraok mitarncrdlonet. kavdhmai- nilo silacruvdluinartokarpat, kavsenik ki- lerssordhigit kisiane pissariakarput , iser- titdlugfit 5 taimaisinararaut hiotitdlulik. III- siinassorssuakarmiputaok 5 imavigssuarine tamajuitsorssopist, sekemup kutdlar&susia migsiliiordUsgo , atilajassordlo utia avang- namut tikuartok tagusarsinardSugo ( Kom

pas) 5 iimiarssiialiorafciut, nunap kane inerangata smgitarait ingmingnik inger- dlatitdlugit hnamit; sanassaraimiiputaok pissautinik tanxaknninga, umiarssuit ka- ngatararait iijaragssnitdlo kangatardlugit.

sekincrtaok pulasassok ilisimagujat, kanor*

dlo agtigissHinik pulasassok. iisornartninar- ssuarnik anicrdlasorssitarnik takutdlarama okausigssacrukahiakatinga siinauvfa siidi- vut sdgdlungitdlat ⁹kavdlunait idilo tinilo ajorsinarpat.

TASSUNGA XlVOli .

(16)

1 1 .

PALASIVDLO ANGAKUVDLo

OKALOKATIGENGNERAT.

ANGAKOK okarpok : palase iscrst!

iscramc PAL ASE okarpok:

nagdliokaiinga orningniardluse, umi- orkajarpiigut anorimitdlo sikuiiiidio, issl- lo angekingmat.

ANGAKUP sagpa :

aiigakogaluarmifc au o re katsortisapalu- arit.

PALASIP sagpa:

kslangmigdlo nuaamigdlo pmgortltsisup tamarssuarnutdlo nalagaussup kisiane ta- mana ajuiigila.

ANGAKUP apera:

nauk iaima?

PALASIP akiva:

iamai najorpa, Gutimik atckarpok.

ANGAKUP sagpa:

usevFa fakugit, nunangnilo okahipfapipa-

tit, okautigsgajokigag'ko .

(17)

PALASIP akiva:

siulivse okautigat, okausialo agdlagpat okautsine ukuiiane.

PALASIP atuagaissuit nivtarpai.

ATHGAKUP sagpa:

sordlo nutarssnak.

PALASIP akiva:

tamana nutauvok, agdlagaitdle agdsagsi- maput smgdlcrpainit.

ANGAKUP apera:

siuagdlcrpak nunavsinepa ? imaka pisokar- ssuak , aitsatdle arniiagssak, kivdlingnar torssonerpok , sordlo Csiitip crntirata økausia okautigissat ^ tagpctsudlo tusilartiitdlo ssa-

p a i'simassutdlo ajorungnaersararai.

PALASIP akiva :

tarningit kiscssa ikiarsarsina^ai ANGAHXP akiva:

tarningit sunavfa napararant^ tiNIIM.IT k i simili iluaitsarant 5 tinaiga iluarangat, ta- marma sluararaunga.

PALASIP .akiva.

agssnarnarlnt inuit ajortuliartut tai- ningit naparsimassut unerarait.

(18)

(19)

POR AIPAISILO PISUGTUARTUT ORPIGPAGSSUIT ARORNAINE.

(20)

PO'I A IPA ML O K!MUGSERSSL^TT KUA^'GiPIGDLOR- SS' AWR.

POit A1PANILO ISSER1ARTORTLT KLNGIP PAR- SSUATIGUT.

(21)

(22)

15.

AINTGAKUP okarOga:

taika arnarkuagssarssuak uaparsimassu- m\\i tarnilik, oka ipigtorssuak, inuit okauscnarminik tokutarai, taiisiima lami- iipa iluarsaruk! O

PALA.SE ok arp ok :

kinauua okausenarminik tokutsissok unerdlugo?

ANGAKUP akiva:

tamassa aiigakut ilisctsut tamarmik nagssokarput kenerdlutigdlo ikutsimikut j angakut kisimik takussarait.

PALASIP sagpa:

ivdlitdlo angakutdlo tamavse sagdlo- torssovuse; ningauoamiko sagdlutigat.

ANGAKOK okarpok :

sunauvfa timivut naparsimassumik tar- nekangitdlat, tamavta ajunginavta.

PALASE okarpok:

inuit tamarmik tarningit naparsimaput.

ANGARUP al;iva.

uvangalo perkigsumik tarncfcarpunga, tokusangilanga, tigdliiigisainarpunga, ni- uvfagianitdlonet nåmc.

(23)

PALASIP akha:

isumalugtutaok naparsimassumik tar- nckarmiput.

ANGAKOK ok arpok;

taimaitumik isumangilagut•> raaparsima ssimiik siunekangilagut; kilangmut pissar- tut kisimik ashigassorssopiit. arssarnek ilisiniavhik? tamåssa tokiissut tarningit, arssartut avmp makuanik.

PALASE okarpok :

okausavavsc kilangmik ^? inoU kanoK itut kilangimil; pissarhit 5 tornarssugssuar- iiiut pissartut okaidigisavaka.

ATXGAKUP sagpa:

kilangmik siunckangilatil;, paiigisainar- piatit tagpavunga, UarnjstrsgUaiigalonct iling- nik.

PALASIP okarfiga:

ilingsnarifc issigititdlianga , uperiuniarpagif tauva.

ANGAKUP akiva:

uliiuiiie kisiane ilingmararaunga talle

rne } mana kaumavatdlarpok.

PALASIP sagpa:

asingok, tartumc igalassat matorangav- sigik iutdletdlo kamigtarangavsigik,

(24)

1 3 .

orkardlise susnekavsaengitsiit sagdlokitar- siinavdhigit, liilangmut pissuse unerdluse, nangdlo igdlume auJaugitsuse.

ANGAKOK okarpok:

iiisaruagut kilaugmlk.

PALASIP akiva:

kllak usornakaok 9 alianaitsokaok, nua- nerdiunilo najoruminarpok^ tamarmik (jutiimik oliausianigdlci nalaglut tagpayunga pisaraut.

crkardlivse i i nit taiiiatuniiiiga upinginer- pal ? silakaijgitsorssogamik?

PALASE oliarpok:

i'pcrigaluarpat j tornarssuvdle iniinjjuik ascrorsaissup imut aseroriartuinararai, kan ok iliordlune, tokupata piumavdlugit ss a g d 1 j ug-tuin ark u v d lu g i t.

tamatmiisnga okaugitsaraok uvavmit inardlugtiimik 5 kigdlisiorangane, sag^,sina- tarauga.

PALASE okarpok:

okaistsisit tornarssucgmifc pingitdlat?

(25)

ANGAKOK okarpok:

uperiumangilsnga» massa uperiUiinariv- Mt? inuit siugdlcl kinguaitdlo agdlat tor- narsop asscrorai unerpatit, taimaingmata aniartitsi\fingmut pisisagai ⁹ tamaiuminga tusangisainarpugut *

palase okarpok:

tamana pivdlugo kimgip tamaunga oka- riartorkuvanga ^? iiperiumaiigikuvsinga tor- narssungu^ui piumarpuse.

angakok okaipok.

sorme Gute avdlamik sananglla? siug- dlet asserordlugit kinguait (ama ajusangi- kaluarput.

palase ok arp ok 5

kinguai ajulersut pivdliiarsinaugaluarput Gule nalagkumagaluaruniko 5 pivdluarsi- nanpnt siugdlesut Gutip inatsisai naiagka-

angakok okarpok:

livagut Ada nalangitsok augajorkaringi- larput, ilivse angajorkararse, nunavsingnc-

mat.

palase okarpok:

tamavta inuk atausek angajorkararput;

taimaingmat tamavta assigegpugut kavtigut- dlo ijuvtigutdlo ajortuliarnermik .

(26)

17.

angakok okarpok:

erkardlise ajorueruput, tornarsuk nunav- sinctok ajornerumat manetumit.

palase okarpok:

tornarsuit tamarmik assigegput ajordlu- tik 5 inugsissariputaok ajortuliarumassunik ingmingnut aserorsinardlutik.

angakok okarpok:

sormc Gutip tokungila, sortaok iner- tingila, inuiagssuit pissarsinarmagii?

palase okarpok:

tornarsuk sordlo tokntsissok, snmavtine inuit ajortut tokutagssat taussum«a toku- titarai nalagauncrssop perkussaraogaiie.

angaknp apera:

tokutsissnp taussuina inuit ascromiara- rai, tokutsuniavdlugit kingorna?

palase okarpok:

nagga, nangnvinek tokutagssaugaluar- pok. atalc nnia, ilerkutokarssuatit soracni«

niakit, tokujmnartutit ilisiniavutit tarnekar- dlutitdlo tokusuitsumik j sinnigssat isu- inaliutig-niaruk; silap aspasie pivdluarkuv- dlutit ^ kanoriok okantsima kivdligdlisit,

(27)

taimaikimt ajoliersorumagaliiarliajjlt l;i- ngorna takugaluaruvkit.

tassunga linput.

(28)

(29)

en Gronlænder, som har reist og ved sin Hjemkomst fortæller derom til sine Lands

mænd og

Angclcokken

som moder Præsten og disputerer med ham.

Efter gamle Haandskrifter, fundne hos Gronlændere ved Godthaab.

HELG INDTÆGTEN SKAL AF FORSTANDERSKA

BERNE DELES MELLEM ENKER, SOM HAVE MI

STET DERES MÆND VED KAJAKFANGST.

*

\

GODTHAAIU337.

Trykt af R: Bertelsesi Off L: Moller, Peles Son, i Iuspecteurens I ^trykkeri.