XXIV, Po-

<52

parte impugnatum hadenus fuilfe Hobbefium, tamen, cum å prædido illonaturali ftatu neutiqvam exulet reda ratio, hæc autem fociabilem pacatamq; hominibus, ut veré beati fint, a- gendam efle vitam maximé inculcet, peccavit haud dubiéHob- befius, qvod hic legitimum rationis tantum non excludens u- fum, hominemq; tanqvam animal, aii fola affeduum imperet libido, confideransex horrido ifto dogmate deducere conatus fit fandiflimas naturæ leges, qvæ uti redam rationem , ita &, qvam hæc omnibus in univerfum hominibus colendam invi- cem efle diditat, focialitatem pro genuino fuo agnofcunt prin­

se) Sic e, g. unns idemfø homo, qvi domi patrisfamilias, in aula Confiliarii, in curia Senatoris, in exercitu Tribuni &c. o- bibit munus, omnia, qvæ fmgulis horum flatnum feu jnHncrum cohærent, jura habebjt.

(fj Sic e. g. qvi étoodem vel collegio vel focietatejlunt, licet pro diverfis,qvibus alioqvin inCivitate funguntur, mune- ribus diverjis etiam juribus gaudeant, qvå tamen ejusdem col- legii focietatisvé funt membra , eadem iis ex eodem utiqve, qvo confociati flint,ftatu profluentia jura competent.

(g) Qvales funt Civitas, Ecdefia, Univerfitas,Senatus, ex-ercitus, collegia, focietates &c.

(h) Aft ad hoc, ut piures perfonæ fimplices , feu qvod ldem eft, piures homines , qvorum unusqvisqve fuam fibi antea voluntatem habebat, in unam perfonam moralem co- alefcant, neceflum e rit, fingulos voluntatem fuam voluntati uniushominis aut concilii ita fubmittere, ut qvicqvid vel llle homojvel major concilii illius pars decreverit aut geflerit circa ea, qvæ ad unionis iftius leu confociationis, qvå talis eft, natu­

ram fpedant, finiq; ejusdem congruunt, pro omnium volun- tate & adione tum ipfi agnofcere , tum ab aliis haberi velint.

Deficiente autem håc unione, non amplius perfonaunacompo- fita, fed multitudo feu piures dantur homines, qvorum tot nu- mero funt voluntates & adiones, qvot phyficas ii conftituunt perfonas.

Po-« >9

XXIV.

Poftulat porro (a)

hoc fuum

ab

cum qvibus utiqve in

degit*

(b). Qvandoqvi- dem enim juri refpondere femper debeat obligatio (c), nec obligari qvis pofht illi, cum qvo nulla ipfi intercedit focietas (d), hæc autem in unione feu confociatione plu-rium perfonarum ad unum eundemq; finem conliftat (ej, feqvitur, non nifi inter illos, qvi vi iftius confociati- onis certo fefe modo gerere invicem debeant, vim {fl­

am jus exferere, ut adeoq; firmum ftet, in

(f),

ta men

(z) Con fer, Th, jrpr. Div. lib, /. cap. u / / . go, gr, 100. lou

(b) Hominibw nempe, nam nec adverfus Deum , utpote in qvem, cum å fuperiore nullo dependeat, obligatio cadere ne- qvit, nec adverfus bettias reliejvasj^ res corporeas, qvæ,qvia ra- tione carent, obligationis minimé lunt capaces, jus qværi po- teft: & ficuti qvicqvid Deus ex promiflo nobis præftat,id meræ ipfius gratisc in acceptis referre debemus, ita beftiæ cæteræq;

res corporeæ, non nifi qcatenus illarum refpedii certæ homini- bus invicem incumbunt obligationes 9 juris confiituunt obje- dum d; ubi qvis e, g. earumDominium pofielfionemq; acqvifi- verit,& inipfo tanqvam domino peculiare de iisdifponendi jus adverfus alios omnes valiturum oritur, & in his non dominis ab iisdem abftinendi enafcitur obligatio. Simiiiter qvando res dicuntur religiofe xel J*cr<ef lion ipfis qvalitas aliqva moralis aut fandimonia inhæret.fed homipibus tantum certo modo eas tradandi obligatio ab aliis entibus rationalibus injunda eft, qva: ubi remittitur,ad promifcuum ifiæ iterum recidunt ufum.

(c) Correlzta enim funt, utpote qvorum unum absqve alte­

ro exiftere neqvit; nam intelligi non poteft, me habere jus exigendi aliqvid , nifi detur, qvi ad id præftandum fit obJi- gatus.

(d ) Q vd

«.jo

se-(d) Qvo enira pa&p obligari alius alii poflet ? nifi commu- nis daretur Imperans. ex cujus voluritate tam hujus jus, qvam iftius proveniret obligatio. At focietas maximé eft, uno éo- demq; contineri imperio: Hincq; manifefté conftat, orønes o- mnino per totum fcrrarum orbem hominesfocietate mvicem uni­

tos effe, Eo ipso enim, qvb communem Imperantem, Deum fcilicet, agnofcunt, in aliqvaetiam focietate, nimirum natura- b } exjftere intelliguntur. Nec tamen ad hane focietatem reqvi- ritu r, ut unus alterum noverit, ut commercia eum ipfo exerce- at; fufficit enim, qvod vi iflius un ion is tam jus, qvam obliga­

tio <efe exferat, fimulac aliqvid ipfis inrerceflerit negotii. Qvin

& capi exemplum hic poterit ex ejusdem regni incolis, qvos omnes, licet eorurn plurimi fibi invicem plane ignoti fint, fo- cietate tamen perfeååflima, qva eidem parent Imperanti, jun- élos effe nemo negaverit,

(e) Ita e. g. in focietate naturali beatam & tranqvillam totius humani generis vi tam, in civil! autem civium omnium felici- tatem primarios effe fines novimus. Qvi vero obtineri hi fines poffent? ni vi ven tos in iftis focietatibus homines,' alter ad ver- fus alterum, certa exercere deberent officia. At hoc iterunj

præfupponit imperium.

(f) Alias enim fubfiftere neutiqvam poffet focietas. Unde

& feqvitur, inter homines ae beftias, qvippe eum m fe invicem jus non habeant, nullam plane dari focietatem.

(g) Prpinde fi folus in mundo fingeretur extare homo, nuh- lum haberet jus. Neqve in fe ipfum id ei competet; qvi enim fibiipfi, qvandoqvidem hoc paåo idem &obligans&obligatus effet, obligari neqvit, utiq; nec in fe ipfum jus qværere poterit.

Qvando ergo dicitur, qvemlibet v. g ftd fe ipfum cpufervandum ob ligari }id non ita erit capiendum,qvafi ex aliqvo in fe jure id fibi debeat, fed qvae homini hic inhæret obligatio, licpt in ipfo h<>- tnine terminetur ejus exereitium. provenit å legis iftius au*

thore Deo> ut adeoq; fe ipfum confervare teneatur homo, qva Dei fervus membrumq; humanæ eft fo cietatis, cui fefe utilem jjjfliipeLpræftare debet. Qv_od autem homo fibi ipfi interdum

« s r »

juret,fe hoc vel illud faéhirum aut ottiifluniffi, id aiiqvatenus rationem voti håbet, cujus exa&io penes Deum eft.

XXV.

Ex

autem (a)

, utpote qvibus