fa) Vid. pof.XXIIL cum annotat*
(b) Vid. pof. XXIK
(c) PJuresenim ejusfiecier agnofcunt Civilxa Jura, fed qv*
omnes ex tis, qvas hic adduximus, tanqvam præcipuis maxi- .Bié^ £Gfl6rs]ibus deduci potcrunt*.
X X V II.
<§? 55 SS'
XXVII. • ■ • •
Primo igitur fa)
congenitum,five
,uti ab aliis appel- latur, naturale (b) jus eft, qvod homo, qvå talis, immediaté å Deo håbet (c),
&Acqvi(ittiM,qvod homini competit,vel
<jvia
proprium f a f f u m ( Å ),aut
alt er h is,æqvalis fciftcet ho- minis
paBum(e)
f a B u m v é ^ )præceflit, vel qvia ab
Im-pcrantf iftud ipfi
etiam citra eorum
,in qvos id håbet, vo- luntatem eft collatum (g).
(a) Confer. Tb: J r pr. Dtv. lib.i. cup. i. $.114,128.129.130.
(b) Nota enim freqvens illa juris inNaturæle, Gentium&L Civile divifio, qvæ tamcn, præterqvam qvod å priori, qva fci - licet continetur, divifione haud difterf, obfcura maximé , ptout a ICtis communiter proponjtur^&impedita eft, Ut ne enim di- cam,jus, qva pro lege&qvå pro attributo perfonæ fumitur.fæ- piffimd ab lis confundi, fane per jus nmumle non tam certum aliqvod, qvale nosftic dcfignavimus , omnibus in univerfum hominibus congenitum jus,qvam naturalem cujusqve hominis denotant facul tatem fadendi qvicqvid,vi aut lege id non vetarite, libet / . 1. InU. 4c fur.perfon , fruendiq; rebfis, qvæ vel domini- um nondum fubiernnt /. 3. D. de Divts. rer. , vel ob inexhau- ftum planéq; neceffarium, qvem præftant, fui ufum commli
nes omnibus etle dcbent §. 1. Intt. & /. 2. $. 1. D. iisd. tit., vel de- niqve» qvoniam id naturali aeqvitati eft conyeniens, -alieuå ac- qviri jfjf. 19. es’ 40. In ft. eod, , eiq; competere, ( v. g. libtrtM bomi- rus in feryitutem nøn redach) inteiliguntur. Q^od autem ad Gentinm & Civile jus attinet, tum pofteriore hoc, <jvod genera- tim univerf^q; fumptum jus eft å qvocunqve Civili Imperante fubjedis conceflbm , fignificarunt ifti proprium Romanorum Civium Peregrinisq; omnibus ncgitum jus (& ita e. g. matri- monium princ. Inji. de ny.pt. & UJpian tit j. $#. 4. 3. ,patria po- teftas / . 2.1nfl.ydepakr. poteft. , tutela jf t h il. de tmel. dicitur ju
ris Civilis). Per prim autem, ( Gentinm feilicet im), qvod ali- oqvin eft ip fa illa Gentibus ,.qvå tales fimt,adverfus alias G
en-, E * . . tes
4K
? 6»
tes a&iones fuas exerccndi facultas å Deo impertita , denotatus foit uniformis iHe, qvo? piures populi jura fua con genua juxta ac acqvifita exercent, modus, dum nempe eomm finguli vel idem libiinalios populos, qvod hi in ipfos, licentiæ poteftatisq;
lumunt, (eamq-, ob caufam& fervitus§ .2. InThAe jur. perfon. tk alia omnis in bello occupatio §.17. Insl.derer. divis. adfcribitur juri Gentium) vel aliis itidem populis eadem, qvibus ipfi frui vellent, exigente ita usu & humanis neceifitatibus, permittunt;
& inde eft, qvod v.‘g:riparum litorumq; ufus & proprietas/ / . 4 .# j. Infi. de rer. divis, acqvifitio ejus, qvod per alluvionem agro fiumen adjeciflet $.20. eod. ejusmodiq; aliaipfis etiam Ro- tn_anisCivibus ex jure Gentium adjudicabantur. Sicuti enkn in con- ftituendis rerum dominiis Gentes tale jus &fibi ipfis alterere &
aliis concedere neceffe habuerant, ita qvoqve, qvando de ifti- iismodi re Gives inter fe contendebant, jus, qvod hic uni eo- rumadverfus alterum tribuebatur, ad imitationem illius, a qvo utiqve originem duxerat, juris Jus Gentium appellabatur.
(c) Hominis enim, qvå talis eft, naturam rationalem comi- tatur illud jus (vid. p»f XXIII. num. bi) & ftatim atqve qvis ho- mo elfe incipit, vim fuam profert, etiamfi illæ adhuc defint perfediones, qvæ ipfum non nifi poft aliqvem temporis tradum feqventur. Ita absqve præcedente ullo vel fado vel pado hu- mano naturaliter id jushabemus, ne alii homines fine caufa nos lædant, ne contemnant, ut nobis officia humanitatis præ- ftent, ut fidem nobis datam lervent, ut deniqve nos tanqvam æqve homines tradent. Et hine conftat,qvantum fallitur//«£- bejius, dum de Cive cap, 3. $ f.z.+.SiLeviathan, cap. 17. omnem juftitiam m fidem padis fervandam refolvit ,&confeqventer de Cive cap. 14. $$. 9,10. ut & Lev i at ban. capp. ts. 27. ante imperia Civilia, utpote qvæ mediantibus padis funt conftituta, juftum nil aut injuftum definitum per jus Naturale con teten tiasq;
hominum firingens extitilfe, adeoq; ex Civilibus legibus uni- cd petendum, qvid fit injuria, alferit. Qvis enim negaverit, illi, qviaim ml padus fum, & aim qvo in ftatu naturali dego, jura aliqva competere, qvibus negatis, injuria a me afficietur?
tan-v
tantftmcg abeft, tit ante conftitutas civkates n?l juftum aut Jr- juftum fuerit, ut potius in definiendo tara jufto, qvam inmfto ad leges Naturales attemperare felé debeant Civiles leges. Qvin
& neqve coalefcere civitates poterant , neqve coalitar conferva- ri, nifi ante ipfas aliqvid juftum aut in juftum extkiflet, ut ade- oq; firmum maneat, in ftatu naturali non cuivis citra padum jus efle faciendi adverfus alterum, qvæcunqve velit, fed omni
bus omnino hommibus congenita aliqva competere jura, qvæ ne ab iis qvidem, aim qvibus ml padi funt, citra injuriam læ
di aut denegari pofiunt.
(d) Ita poteftatem in liberos acqvirunt Parektes, dum iHorttm in fe fufcipiunt educationem.
(e) Ita ex alterius confenfu enafcitur in me jus exigendi id, qvod mihi ante iftum confenfum non erat debitum.
(f) Ita in alium attionis å me patratæ effectus, qvos il le fibi alias jure vindicare neqviret, der hare pofl'um. Item ex alt er i - tu delitto, flicet nonnulli hic contradum aliqvem invitum fibi fingant) jus mihi in ipfum acqviritur.
(g) Ita deniqve Deus urn bomini in alterum yPrincepstf etiam fubjettomm aliis in alios, licet nulla ipforum vel pada vel fa
d a anteceflerint, pro imperio aliqvid concedere poteft. Adeoq;
aliqvo modoabeorum abeo fententia,qvi,poftqvam definivere jus connatum per ju s, qvod bomo håbet immediate dDeo absejvc confenfu ejus, qvi obligatur, exempli loco adducunt poteft at em Parentum. Ut ne enimdicam acqvifitum fuiflev.g.Ifraelitarum ju s ad aufetenda Ægyptiorum aurea vafa, fad qvod regeri for
talfe poterit , omne qvidem connatum jus impertiri ho- mini immediate å Deo citra confenfum obligati , fed non ideo omne jus, qvod Deus ita impertit, connatum elfej,certé in- te raccjvifita etiam cenlenda mihi videnturilla jura,qvæ,licet a Divina voluntate, ipfo id indkante naturæ lumine,immediatd citra ejus, qvi obligatur, confenfum proficiscantur , prius ta- men perfonæ non competunt, qvam certum aliqvod ipfius an- tecelferit fadum. Sic e. g. jus Parentum in liberos non congeni- tum led acqvifttum eft,& qvamvis præcipiat natur*lex, tumut
A r
$8
?8
Parentes, qvi jiberos procreårunt, iis ,etiam beneficium e- ducationis præ aiiis omnibus præftent, tumut liberi Parentibus obfeqvium ,fine qvo nempe educatio exerceri n eq v it, exhibe- an t, paternnm tamen, qvod hine enafotur, imperium non ma- gis con"enitum dici poterit ,qvam aliud.qvodcunqyeex exprefl'o aiterius vel tacito confenfu agqyifipim jus. Idenim cengern- tum mihi jus eft, ut padum,qvandocunqve mecum ab alio ini- ,bitur , fervetur,; uttamen hoc yel illud ex pado fuo qvis mihi præftare debeat, acqvifitum jus eft. Similiter ex omnibus qvafi contraftibui,utpoteqvi ex confenfu præfumpto femper oriuntur, natura liter qvidem id juris habeo,utv.g.mihi aiterius ignorantis
&abfentis negotia gerenti penfetur id,qvod in ipfius utiJitatem impendi >ut tamen heic&nunc id penfetur, acqvifitum maximd jus eft: Ex qvibus omnibus facilé colligere Jicet, Faren ti bus in liberos non prius, qvam adu eorum fufceperinr educationem, imperium competere. Qvin & affertionis meæ firmitatem vel id probabit, qyod qyi liberos per inhumanitatem expofuerint aut abjecerint,nullum fibi jus in illos.vendicare poflint,in tantum qvidem, u t, qvi cos fublatos edueaverint, perfediflimum ab iis exigere qveant obfeqvium. Si yero qvis forte dixerit, conge- nitum meritb appellart Parentum jus, qvoniam refpondens huic in liberis obfeqvium ob defedum omnis ex horum parte con- fenfus pro congenito.omnino haberi debet,reponi poterit, præ- dpereqvidem naturalem legem , ut infans puerq; impubes, qvam vis in id non confenferint, educatori exhibeant obfeqvi
um , ideoq; a Deo id ipfis efle injundum; attamen hæc obliga- tio eodem prorius modo congenita erit, qvo alia qvæcunqveex gfvafi contraclibus orta obligatio, qvæ femper aliqvod ejus, cui jus competet, præfupponit fadum, nee prius, qvam hoc extite- rit, enafcitur,
xxvm.
Secundo (a) per finale yus d ic itu r, qvod in .aliu m leg i- g itim é.tran sfø rri n o n poteft (b)l, & communicabiU, 'qvod ab u n o m ak eru m r tc ié tran sfertu r(r>
(a) Con«
48 39 25
*-(a) Confer. P u f end. d ej, N . & G. lib. /. cap, /. / . /^.
(b) Atip hoc iterum non'nullæ occurrunt differentiæ. Qvæ- damenim jura ar de adeo pérfonæ, cuicompetunt, cohærent, ut qvi ex iis profkifeuntut, adus per aJium rede exerceri omni- no n eq veart t; & tale mariti in uxoris corpus jus eft, qvod per vicanum obire leges haudqvaqvam permiferint, Qyomndam autem,licet ipfa qvoad xjtjirw ieu po 11 ellionem transferri in ali- um non po/Iint, adus aliis a i exercendum rede delegantur, ita tamen, ut omnem abeo, cui ifta radicaliter infutrent. mu- tuentur authoritatem, Sice.g. qvi regnum in patrimoniO non numerat, qvamvis regnandi jus in aiium transferre neqveat, ad adus tamen ejnsdem exercendos opera miniftrorum uti poteft.
(c) Idq; vel proprio ejus, cui competit jus, fit arbitrio, vel accedente authoritate aut conlenfti Superioris. Sic,ut hic o- mittam,-pleraqve jura communicabilia efle,ipfi etiam Parentes aliis, qvod in liberos habent,jus, dando nempe v.g, hos iiVad-
optionem, corvferre poflfunt* * '