• Ingen resultater fundet

ffi

,

H e n r i k P o n t o p p i d a n : Skyer.

i

m e r H a m m e r s u n k e t h e n i d y b e T a n k e r . H a n s a d o m g i v e t af o p s l a a e d e L o v b ø g e r , R e t s t i d e n d e r o g D o m s s a m l i n g e r . D e n e n e H a a n d s t ø t t e d e u n d e r h a n s H o v e d ; d e n a n d e n hvi­

l e d e t u n g t o v e n p a a e t s t o r t D o k u m e n t , d e r laa i V i n d u e s ­ k a r m e n . H a n h a v d e si dd e t i n d e l u k k e t h e r h e l e E f t e r m i d ­ d a g e n u d e n at ville s e eller t a l e m e d n o g e n . O g nu v a r d e t b l e v e n Aften. U d e fra B y e n s s t o r e T o r v , d e r b r e d t e s i g foran B i r k e d o m m e r b o l i g e n m e d e n m o n u m e n t a l Vandpost, to g r ø n n e T r æ e r o g e n L y g t e , faldt S o l n e d g a n g s s k æ r e t ind g e n n e m V i n d u e t o g l a g d e e n rødlig T o n e o v e r h a n s s k æ g ­ løse Ansigt o g g r a a s p r æ n g t e , t æ t k r u s e d e H a a r .

H a n v a k t e s o p af s i n e T a n k e r v e d , a t d e r blev b a n k e t p a a D ø r e n . P a a h a n s „ H v e m d e r ? " v i s t e d e r s i g e n y n g r e , fed­

l a d e n H e r r e , lille af V æ k s t , m e n m e d e t P a r ualmindelig b r e d e S k u l d r e , o v e n o v e r h v i l k e e t r u n d t H o v e d s k i n n e d e i H a l v m ø r k e t s o m e n lyst poleret K u g l e . D e t v a r F u l d m æ g t i g S i m m e l k j æ r . S k ø n t B i r k e d o m m e r e n h a v d e tilkendegivet sit P e r s o n a l e , at h a n i k k e ø n s k e d e at f o r s t y r r e s , n æ r m e d e Fuld­

m æ g t i g e n sig u g e n e r t o g s a g d e m e d s k i n g e r S t e m m e , idet

8 *

1 1 6 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

h a n v e d e n r u n d A r m b e v æ g e l s e s a t t e e n L o r g n e t o p paa sin flade N æ s e r y g :

„ U n d s k y l d , H r . B i r k e d o m m e r . . . d e t v a r d e n n e L ist e o v e r S k a t t e n æ g t e r n e , jeg g æ r n e s k u l d e h a v e tilbage."

„Ja . . . ja v i s t ! " u d b r ø d H a m m e r , tilsyneladende u d e n For­

t r y d e l s e , m e n s h a n v e d e t G r e b o p i H a a r e t b e s t r æ b t e s i g f o r a t s k j u l e s i n U r o . „Jeg s i d d e r netop h e r m e d d e n , " ved­

blev h a n o g tog D o k u m e n t e t , d e r laa i V i n d u e s k a r m e n . „Sig m i g — i k k e s a n d t , H r . S i m m e l k j æ r ? — D e k e n d e r jo d e forskellige P e r s o n e r , h v i s N a v n e s t a a r o p s k r e v n e h e r ? "

„Selvfølgelig!" s v a r e d e F u l d m æ g t i g e n o v e r l e g e n t .

„Sig m i g . . . h v a d e r d e t egentlig for F o l k ? "

„ H v o r l e d e s m e n e r B i r k e d o m m e r e n ? "

„Aa, jeg m e n e r . . . jeg s k a l s i g e D e m . . . jeg s i d d e r n e m ­ lig o g t æ n k e r paa, o m d e t alligevel i k k e v a r b e d s t a t ud­

s æ t t e d i s s e U d p a n t n i n g s f o r r e t n i n g e r e n d n u e n k o rt Tid. D e t h a r jo i n t e t H a s t v æ r k . . . o g jeg m e n e r , a t m a n u n d e r h a a n -d e n m a a t t e k u n n e b r i n g e -d i s s e M e n n e s k e r til at forstaa, h v o r d u m t d e b æ r e r s i g a d m e d d e r e s P r o t e s t e r , o g h v o r lidt d e k a n v e n t e a t o p n a a v e d d e m . D e Folk e r jo d o g i k k e helt u t i l g æ n g e l i g e for F o r n u f t . O g — h v a d d e t jo o g s a a e r v æ r d a t t æ n k e p a a — vi vilde s e l v slippe for m e g e t Vrøvl, o m S a g e n lod s i g o r d n e i M i n d e l i g h e d . H v a d s i g e r D e ? "

O r d e t „Mindelighed" s y n t e s a t v i r k e p a a F u l d m æ g t i g e n s o m e t H v e p s e s t i k . V e d e n A n s i g t s g r i m a c e lod h a n sin N æ ­ s e k l e m m e r falde n e d o g s a a e n æ s t e n u f o r s k a m m e t paa sin P r i n c i p a l .

„Jeg f o r s t a a r i k k e . . . jeg t r o e d e , B i r k e d o m m e r e n vidste,

at d e o m t a l t e P a n t e f o r r e t n i n g e r e r b e r a m m e t til i M o r g e n . D e r e s p e k t i v e S o g n e f o g d e r e r a l l e r e d e a n n o n c e r e d e d e r o m , ligesom d e r e r r e k v i r e r e t to b e r e d n e Mand fra G e n d a r m e r i ­ s t a t i o n e n . "

„ G e n d a r m e r ! . . . H v a d s k a l d e ? " foer H a m m e r op i S e l v ­ f o r g l e m m e l s e .

„Det e r e f t e r u d t r y k k e l i g O r d r e fra A m t e t . . . s o m B i r k e ­ d o m m e r e n vel nok e r i n d r e r , " s v a r e d e F u l d m æ g t i g e n , m e n s e t H a a n s m i l k r u s e d e h a n s L æ b e r . „ H v a d D e m o n s t r a n t e r n e iøvrigt a n g a a r , s a a e r d e t u n æ g t e l i g m i n M e n i n g , a t d e r i n g e n s o m h e l s t G r u n d e r til a t v i s e d e m S k a a n s e l , lige s a a lidt s o m jeg a n s e r d e t for sandsynligt, a t forsonlige U n d e r ­ handlinger s k u l d e k u n n e b r i n g e d e m til F o r n u f t . F o r R e s t e n e r d e t vel h e l l e r i k k e B i r k e t s O p g a v e at o p t r æ d e s o m Mo­

r a l p r æ d i k a n t , " s l u t t e d e h a n s p o d s k o g s a t t e a t t e r L o r g n e t t e n op paa N æ s e n .

H e n n e fra sin L æ n e s t o l h a v d e B i r k e d o m m e r H a m m e r s e t paa F u l d m æ g t i g e n m e d e t hurtigt, u s i k k e r t B l i k ; d e t v a r , s o m b r æ n d t e d e r h a m e n B e m æ r k n i n g paa T u n g e n , s o m h a n m a n g l e d e Mod til a t udtale. Tiltrods for sin u n g e A l d e r o g b e s k e d n e borgerlige Stilling v a r H r . S i m m e l k j æ r n e m l i g e n af B y e n s m e s t f o r m a a e n d e P e r s o n e r , m e d h v e m d e t u n d e r d e n u v æ r e n d e Forhold i k k e v a r raadeligt a t l æ g g e s i g ud. S o m F o r m a n d for E g n e n s „ k o n s e r v a t i v e K l u b " v a r h a n hurtigt k o m m e n i B e s i d d e l s e af e n A n s e e l s e o g I n d ­ flydelse, s o m m a n g j o r d e klogt i — i h v e r t Fald tilsyne­

l a d e n d e — a t a n e r k e n d e . D e t v a r blandt a n d e t almindelig b e k e n d t , at h a n paa P o l i t i k e n s V e g n e v a r e n s æ r d e l e s intim

1 1 8 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

V e n af A m t m a n d e n , m e d h v e m h a n o f t e h a v d e fortrolige P r i v a t k o n f e r e n c e r , o g p a a s a m m e K o n t o k ø r t e h a n frit u d o g ind h o s h e l e O m e g n e n s A del o g v a r e t S l a g s F o r s y n for K r e s e n s F o l k e t h i n g s m a n d , d e n g a m l e L e n s g r e v e til A n n i e -g a a r d e n , h v i s A-gitation h a n f u l d s t æ n d i -g h a v d e i s i n H a a n d . Tillige b e s t y r e d e h a n 4P a r t i e t s K r i g s k a s s e , h a v d e e n afgø­

r e n d e S t e m m e v e d B e s æ t t e l s e n af P a r t i e t s Tillidsposter, f ø r t e d e h e m m e l i g e L i s t e r o v e r R e g e r i n g e n s M o d s t a n d e r e , s a t t e M i s t æ n k e l i g g ø r e l s e n s T e g n v e d d e n s l u n k n e V e n n e r . . . k o r t : h a n v a r d e n l e d e n d e o g m y n d i g e A a n d i E g n e n s f r e m ­ b l o m s t r e n d e r e v o l u t i o n æ r e R e a k t i o n .

B i r k e d o m m e r H a m m e r r e j s t e s i g f r a s i n L æ n e s t o l o g stil­

l e d e s i g o p h e n n e v e d d e t a n d e t V i n d u e , m e d R y g g e n v e n d t imod S t u e n .

„Ja, n a t u r l i g v i s —" u d b r ø d h a n i e n T o n e , s o m h a n a n ­ s t r e n g t e s i g for a t g ø r e ligegyldig. „ N a a r d e M e n n e s k e r i k k e v i l betale, s a a e r d e r selvfølgelig i k k e a n d e t for . . . s a a m a a vi p a n t e h o s d e m . D e n S a g e r k l a r . Vil D e altsaa v æ r e s a a g o d , H r . S i m m e l k j æ r , a t f o r b e r e d e alt f o r n ø d e n t d e s a n -g a a e n d e . "

„ D e t e r a l l e r e d e g j o r t . "

„ G o d t ! M e g e t g o d t ! . . . J a , s a a e r d e r i k k e m e r e , H r . S i m ­ m e l k j æ r !"

E f t e r a t F u l d m æ g t i g e n h a v d e t r u k k e t s i g tilbage, blev B i r k e d o m m e r H a m m e r e n d n u e n S t u n d s t a a e n d e v e d Vin­

d u e t o g s t i r r e d e m e d e t m ø r k t , g r u b l e n d e U d t r y k ud o v e r T o r v e t , i h v i s m a n g e R e g n p y t t e r d e r ø d e A f t e n s k y e r s p e j ­ l e d e sig. H a n v a r e n h ø j o g k r a f t i g M a n d . H a v d e h a n i k k e

haft G u l d b r o d e r i e r n e paa K r a v e n , vilde m a n s n a r e s t h a v e a n t a g e t h a m for e n G o d s e j e r eller l i g n e n d e . . . i s æ r d a o g s a a V æ r e l s e t s U d s t y r n o k s a a m e g e t p e g e d e h e n p a a h e r r e -m a n d s -m æ s s i g t Sportsliv s o -m p a a e n kongelig K o n t o r -m a n d s al vo r s fulde S y s l e r . Naturligvis — h e r f a n d t e s d e n s æ d v a n ­ lige juridiske Syndflod af P a p i r e r , d e r o v e r s v ø m m e d e R e o l e r , S k a b e o g B o r d e , ja e n d o g S t o l e n e . M e n e t helt H j ø r n e af S t u e n v a r helliget e n Udstilling af g a m l e o g n y e J a g t r e k v i -s i t e r , -s o m tydelig nok k u n d e g l æ d e -s i g v e d E j e r m a n d e n -s s æ r l i g e B e v a a g e n h e d . O v e r D ø r e n e v a r d e r p l a n t e t Ja g ttro ­ f æ e r — H j o r t e t a k k e r o g u d s p i l e d e V i n g e r — o g ø v e r s t o p p e paa R e o l e r n e stod R æ k k e r af u d s t o p p e d e F u g l e , d e r s t i r r e d e n e d p a a d e b e s ø g e n d e m e d r ø d e G l a s ø j n e .

B i r k e d o m m e r H a m m e r h a v d e da o g s a a indtil for g o d t e t A a r s i d e n l e v e t paa L a n d e t . I e n af d e s t o r e , hastigt op­

v o k s e d e B o n d e b y e r paa H e d e g r æ n s e n h a v d e h a n d r e v e t e n betydelig S a g f ø r e r f o r r e t n i n g , d e r h a v d e gjort h a m til e n vel-s t a a e n d e M a n d . E n m e d f ø d t Tilbøjelighed for m u n t e r t F r i ­ luftsliv o g e n d e r v e d udviklet U a f h æ n g i g h e d s t r a n g h a v d e i sin Tid faaet h a m til a t f o r e t r æ k k e d e n n e V i r k s o m h e d for d e n e m s i g e T u s i n d b e n s - K r a v l e n op a d E m b e d s s t i g e n . M e n h a n s F i n f ø l e l s e og Retsindighed h a v d e aldrig r e t k u n n e t for­

lige s i g m e d d e n n e Stilling. H a n h a v d e k r y m p e t s i g v e d d e m a n g e S a g e r af tvivlsom Art, s o m P r o k u r a t o r v i r k s o m h e d e n i e t Landdistrikt f ø r t e m e d sig, o g m e d s i n f r e d s o m m e l i g e , lidt l a d e N a t u r h a v d e h a n altid haft o n d t v e d i k k e a t a n b e ­ fale s i n e Klienter d e t m a g r e Forlig f r e m for d e n f e d e P r o c e s .

Alligevel h a v d e d e n Mangel paa B e s l u t s o m h e d , d e r i d e t

1 2 0 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

h e l e v a r h a m e g e n , l æ n g e afholdt h a m f r a a t g ø r e n o g e n F o r a n d r i n g . M e n d a h a n — i e n a l l e r e d e f r e m r y k k e t A l d e r

— g i f t e d e s i g , o g i s æ r d a h a n fik B ø r n , d e r v o k s e d e til, følte h a n d e t for d i s s e s S k y l d s o m s i n Pligt a t skaffe s i g d e n s o c i a l e A n s e e l s e , s o m I n d t r æ d e l s e n i E m b e d s s t a n d e n vilde g i v e . D e r t i l k o m , a t h a n s u n g e H u s t r u v a r e n f o r v æ n t K ø b e n h a v n e r i n d e , d e r a f s k y e d e L a n d l i v e t o g A a r for A a r s y g n e d e h e n af M e l a n k o l i ; o g h a n h a v d e d a o g s a a følt d e t s o m e n virkelig B e f r i e l s e , d a h a n for b e s t a n d i g k u n d e l u k k e s i n e f e d t e d e S a g f ø r e r p r o t o k o l l e r o g i f ø r e s i g K o n g e n s uplet­

t e d e , g u l d b r o d e r e d e U n i f o r m .

U h e l d i g v i s forefaldt h a n s I n d t r æ d e l s e i E m b e d s s t a n d e n n e t o p v e d U d b r u d e t af d e n b i t r e politiske S t r i d , d e r s a a l æ n g e h a v d e u l m e t i B e f o l k n i n g e n , o g s o m R e g e r i n g e n s F o r -f a t n i n g s b r u d n u h a v d e bragt i l y s L u e . B i r k e d o m m e r H a m ­ m e r v a r n o k e n fuldtro H ø j r e m a n d , d e r e n d i k k e vilde h a v e haft d e t m i n d s t e imod, a t d e n u i n d s k r æ n k e d e S t a t s m a g t a t t e r v e n d t e t i l b a g e i K o n g e n s H æ n d e r , fordi — s o m h a n s a g d e

—- „det a n d e t g a v s a a m e g e t V r ø v l " . M e n e n h v e r A r t F a n a ­ t i s m e v a r h a n s f r e d e l i g e N a t u r i m o d ; o g d e n e v i g e U r o o g T r æ t t e v a r h a m e n V e d e r s t y g g e l i g h e d .

H v a d d e r d o g s æ r l i g h a v d e g r a a n e t h a n s H o v e d i d e n k o r t e T i d , h a n h a v d e r ø g t e t sit o p h ø j e d e D o m m e r k a l d , v a r d e n — s o m d e t s y n t e s h a m — f u l d s t æ n d i g e O m v æ l t n i n g , d e r foregik i B e g r e b e r n e o m R e t o g U r e t , o m A n s v a r o g Pligt, o m S t r a f o g S k y l d . I k k e a l e n e , a t h a n s a a e R e g e r i n g e n fore­

t a g e S k r i d t , s o m h a n — o m h a n e n d i o g for s i g billigede d e m — u m u l i g t k u n d e a n s e for l o v m e d h o l d e l i g e ; m e n s e l v

fra L a n d e t s h ø j e s t e Domstol k o m d e r R e t s k e n d e l s e r o g F o r ­ tolkninger, s o m h a n for e t A a r s i d e n vilde h a v e a n s e t for a l d e l e s u t æ n k e l i g e .

H a n v e n d t e s i g pludselig o m d e r h e n n e v e d V i n d u e t o g s t r ø g s i g m e d H a a n d e n n e d o v e r Ansigtet, s o m o m e n vidt­

r æ k k e n d e B e s l u t n i n g i d e t t e Øjeblik v a r m o d n e t h o s h a m . S a a forlod h a n K o n t o r e t o g gik ind i D a g l i g s t u e n til s i n H u s t r u .

F r u H a m m e r s a d f o r a n K l a v e r e t m e l l e m t o t æ n d t e L y s o g v a r i f æ r d m e d a t ø v e s i g paa sit s t o r e B r a v u r n u m m e r

„ K a s k a d e n " , s o m h u n s k u l d e u d f ø r e v e d e n n æ r f o r e s t a a -e n d -e V -e l d æ d i g h -e d s k o n c -e r t . H u n v a r k l æ d t i m ø r k -e b r u n Sil­

kekjole, h v o r o v e r e n b r e d K n i p l i n g s k r a v e faldt ud o v e r S k u l d r e n e , og tog sig nydelig u d . I n g e n , d e r b e t r a g t e d e d e n n e s l a n k e , blonde S k i k k e l s e m e d d e t fine F u g l e a n s i g t o g d e s t o r e , blaagraa Ø j n e , s k u l d e let a n e , a t F r u H a m m e r alle­

r e d e i e n halv S n e s A a r h a v d e v æ r e t d e n t u n g e , g r a a h a a r e d e B i r k e d o m m e r s H u s t r u . D e t s a a e virkelig u d , s o m om By­

livet o g Byluften o g d e n u s t a n d s e l i g e S e l s k a b s t u m m e l , h v o r i d e n lille B y s H o n o r a t i o r e s l e v e d e , o g d e n B e u n d r i n g o g H y l ­ d e s t , e n s a a s m u k o g talentfuld D a m e naturligt v a r G e n ­ s t a n d for i d i s s e O m g i v e l s e r , m e d e e t S l a g h a v d e g e n g i v e t h e n d e d e n U n g d o m o g F r i s k h e d , s o m d e t t o m m e o g e n s ­ f o r m i g e Liv d e r u d e p a a H e d e g r æ n s e n l a n g s o m t h a v d e fra-stjaalet h e n d e .

D e n u n g e F r u e h a v d e s e l v e n F o r n e m m e l s e af a t v æ r e v a a g n e t op af e n tiaarig F e b e r s ø v n . F r a M o r g e n til Afte n gik h u n e n d n u o m k r i n g ligesom i e n let R u s af L y k k e ; o g n a a r

1 2 2 H E N R I K P O N T O P P I D A N S K Y E R

h u n — e n d o g paa H v e r d a g e n e — gik s a a p y n t e t , a t d e t v a r n æ r v e d a t v æ k k e A n s t ø d , v a r d e t i k k e a l e n e af L y s t til a t g l i m r e , af f o r f æ n g e l i g G l æ d e o v e r ig en a t h a v e e t forstaa-e n d forstaa-e P u b l i k u m a t udfoldforstaa-e s i g for, m forstaa-e n fordi h v forstaa-e r D a g vir­

k el i g v a r h e n d e e n F e s t , d e r s k u l d e f e j r e s . H v e r M o r g e n , n a a r h u n b l e v v æ k k e t v e d L y d e n af V o g n e n e s R u m l e n p a a S t e n b r o e n , af F a b r i k e r n e s P i b e n o g d e t u d r y k k e n d e Mili­

t æ r s T r o m m e h v i r v l e r , g e n n e m s t r ø m m e d e s h u n af e n J u b e l , s o m h u n m a a t t e g i v e U d t r y k .

D e t h a v d e i s i n Tid i k k e v æ r e t u d e n O v e r v i n d e l s e , at h u n b e s t e m t e s i g til a t blive d e n d a v æ r e n d e L a n d s b y s a g f ø r e r s H u s t r u . S o r g e n o v e r F o r æ l d r e n e s D ø d , T r a n g e n til faderlig S t ø t t e o g U d s i g t e n til a t s k u l l e f o r t j e n e sit B r ø d s o m G o u -v e r n a n t e h a -v d e h a l -v t m o d h e n d e s Vilje ført h e n d e i h a n s A r m e . M e n n u v a r d e t , s o m o m o g s a a K æ r l i g h e d e n p l u d s e ­ lig v a a g n e d e i h e n d e s H j æ r t e . D e n D a g , B u d s k a b e t o m H a m ­ m e r s U d n æ v n e l s e v a r k o m m e n til d e n f j æ r n e H e d e b y , h a v d e h u n k a s t e t s i g o m h a n s H a l s o g k l y n g e t s i g ind til h a m u n d e r K æ r t e g n , h v i s V o l d s o m h e d n æ s t e n g j o r d e h a m forlegen. H u n g l e m t e f r a d e n D a g h a n s f e m o g h a l v t r e s i n d s t y v e A a r o g a l l e r e d e g r a a n e n d e H a a r . H u n s a a e n u k u n s i n R e d n i n g s ­ m a n d i h a m , sit L i v s B e f r i e r o g h e n g a v s i g til h a m m e d e n o p b l u s s e n d e L i d e n s k a b , d e r h a v d e giv et d e n a l d r e n d e M a n d e n i k k e r i n g e E r s t a t n i n g for d e B r y d e r i e r o g B e k y m r i n g e r , s o m h a n s E m b e d s g æ r n i n g i d i s s e urolige T i d e r forvoldte h a m .

O g d o g . . . d e n n e Forflyttelse v a r for d e n u n g e F r u e k u n d e t f ø r s t e S k r i d t h e n i m o d Virkeliggørelsen af e t H a a b , s o m

h u n s e l v i s i n Landflygtigheds s o r t e s t e M i s m o d s t i m e r aldrig helt h a v d e k u n n e t slippe . . . H a a b e t o m e n g a n g a t k u n n e v e n d e tilbage til d e n B y , d e r for h e n d e v a r d e n e n e s t e p a a h e l e J o r d k l o d e n , o g h v i s blotte N æ v n e l s e k u n d e b r i n g e h e n d e T a a r e r i Ø j n e n e : K ø b e n h a v n . H e n d e s lige s a a k l o g e s o m s m u k k e H o v e d u d r u g e d e dristige F r e m t i d s p l a n e r , s o m d e n H y l d e s t , alle v i s t e h e n d e i d e n n e lille B y , daglig hjalp til a t n æ r e . H u n v i d s t e m e g e t godt, h v a d d e t betød for e n E m b e d s m a n d a t h a v e e n s m u k o g e l s k v æ r d i g F r u e ; o g h u n h a v d e o g s a a m e g e t h u r t i g t i n d s e t , h v i l k e T r a p p e r d e t v a r , d e r for T i d e n f ø r t e tilvejrs.

O g h u n h a v d e i k k e lagt s i n e nydelige H æ n d e r i S k ø d e t ! H u n v a r a l l e r e d e d e n lille A m t m a n d s e r k l æ r e d e K æ l e ­ d æ g g e . D e n g a m l e a p o p l e k t i s k e L e n s g r e v e til A n n i e g a a r d e n f o r g u d e d e h e n d e , s i d e n h u n e n G a n g v e d e t M i d d a g s s e l s k a b h a v d e b u n d e t h a m S e r v i e t t e n u n d e r H a g e n ; o g G a r n i s o n e n s s a m l e d e O f f i c e r s k o r p s h a v d e h u n indtaget m e d S t o r m v e d g a n s k e af s i g s e l v a t tilbyde s i n M e d v i r k n i n g v e d d e n fore-s t a a e n d e V e l d æ d i g h e d fore-s k o n c e r t , d e r fore-s k u l d e a f h o l d e fore-s til F o r ­ del for d e k ø b e n h a v n s k e F æ s t n i n g s v æ r k e r .

D a h u n h ø r t e sin M a n d t r æ d e ind ad D ø r e n , v e n d t e h u n

— u d e n at t a g e H æ n d e r n e fra T a n g e n t e r n e — s m i l e n d e H o ­ v e d e t o m imod h a m o g s e n d t e h a m e t Nik.

M e n n æ p p e h a v d e h u n k a s t e t e t Blik paa h a n s Ansigt, før h u n afbrød sit Spil m e d e n n e r v ø s B e v æ g e l s e , s l u k k e d e b e g g e K l a v e r l y s e n e o g r e j s t e sig.

„Nej, k æ r e — hold dog i k k e o p ! " bad H a m m e r i n d t r æ n ­ g e n d e .

1 2 4 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

„Jo jeg e r t r æ t n u , " s a g d e h u n o g gik h e n til e n Ka­

n a p e , d e r stod u n d e r e n m æ g t i g G r u p p e B l a d p l a n t e r v e d S i d e n af e t lille, r u n d t M o s a i k b o r d , h v o r p a a d e r b r æ n d t e e n lav L a m p e m e d e n japanesisk S i l k e s k æ r m . H u n s a t t e s i g h e r o g tog fat paa e t lille S t r a m a j b r o d e r i , m e n s B i r k e d o m m e r e n t a v s o g m e d urolig a d s p r e d t M i n e s p a s e r e d e o m k r i n g i d e t s t o r e , s a l o n m æ s s i g t u d s t y r e d e V æ r e l s e , h v o r h a n s n a r t s t a n d ­ s e d e f o r a n e n E t a g e r e m e d Nips, s n a r t betragtede et af Lito­

g r a f i e r n e p a a V æ g g e n e eller lod, s o m o m h a n f æ n g s l e d e s af e t Billede i d e i l l u s t r e r e d e P r a g t v æ r k e r , d e r o v e r s v ø m m e d e B o r d e n e .

P l u d s e l i g u d b r ø d h a n h e n n e fra e t H j ø r n e af S t u e n :

„ H v a d e r d e t , d e r ligger h e r ? "

H a n s K o n e s a a e o p — m e n t r a k h u r t i g t Ø j n e n e til s i g igen o g blev rød p a a K i n d e r n e .

„ H v a d e r d e t t e for n o g e t ? " g e n t o g h a n o g n æ r m e d e sig e n L a m p e m e d e t P a p i r i H a a n d e n .

„ N u , d e t s e r d u v e l , " s v a r e d e h u n lidt utaalmodigt, m e n s h u n bøjede s i g d y b e r e o v e r sit S t r a m a j . „Det e r e n L i s t e . "

„ H v a d b e h a g e r ? . . . S k r i v e r d u ogsaa L i s t e r ? "

„Ja — h v o r f o r i k k e ? "

„Men h v a d i A l v e r d e n b e t y d e r alle d i s s e N a v n e ? "

„Aa, d u s t o r e , k l o g e M a n d . . . k a n d u virkelig i k k e be­

g r i b e d e t ? D e t e r naturligvis N a v n e n e p a a d e m , d e r s ka l i n v i t e r e s til vort A f t e n s e l s k a b i n æ s t e U g e e f t e r K o n c e r t e n . "

„ S e l s k a b igen !" u d b r ø d B i r k e d o m m e r e n o g tog P a p i r e t n e d fra Ø j n e n e . „ H v a d m e n e r d u m e d d e t , A g a t h e ? D e t e r

t K O N G B N å K J O L E 1 2 5 n æ p p e fjorten D a g e , s i d e n vi h a v d e vor s t o r e D i n é r . . . o g s a a t æ n k e r d u p a a "

„Det e r naturligvis m i n S p ø g , " h e n k a s t e d e h u n . „Jeg v e e d jo, a t d u i k k e s y n e s o m d e t . . . m e n d e t m o r e d e m i g a t s k r i v e op, h v e m vi m a a t t e h a v e indbudt, i Fald vi s k u l d e h a v e haft d e t A f t e n s e l s k a b . "

„Naa — og s a a vilde d u h a v e s a m l e t alle d i s s e M e n n e ­ s k e r ? J e g s e r blandt a n d e t alle G a r n i s o n e n s O f f i c e r e r o g . . . hvad e r d e t . . . S i m m e l k j æ r ! . . . H a v d e d u virkelig i S i n d e igen at i n v i t e r e S i m m e l k j æ r , s k ø n t h a n v a r m e d til Di-n é r ' e Di-n ? "

„Ja — hvorfor i k k e ? "

„ H m ! . . . D e t f o r e k o m m e r m i g at v æ r e e n m æ r k e l i g For­

k æ r l i g h e d , du pludselig h a r faaet for H r . S i m m e l k j æ r , A g a t h e ! "

F r u H a m m e r d r e j e d e s i g o m imod sin M a n d o g s a a e paa h a m m e d e t stift og koldt Blik.

„ F y ! " s a g d e h u n d e r p a a foragteligt - o g v e n d t e h a m h e l e Ryggen. „Nu vil jeg a l d e l e s i k k e l æ n g e r tale m e d dig."

„Naa, naa, k æ r e A g a t h e . . . d e t v a r jo i k k e s a a d a n m e n t , "

s k y n d t e B i r k e d o m m e r e n sig at s i g e — h a n v a r b l e v e n g a n ­ s k e rød, først af V r e d e , b a g e f t e r af F o r l e g e n h e d . „Men d u v e e d , h v o r lidt P r i s jeg s æ t t e r paa d e n Mand . . . og d e t s y n e s jeg, d u k u n d e tage H e n s y n til."

„Ja, i min S m a g falder h a n s a a i n æ n d heller i k k e , k a n jeg f o r s i k r e dig. M e n h a n e r nu e n G a n g e t M e n n e s k e , m a n for Tiden s k a l vogte sig for a t s t ø d e . H a r d u i k k e s e l v fortalt mig, at h a n h a r e n i k k e ringe Indflydelse h o s P e r s o n e r , s o m

126 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

n e t o p d u h a r I n t e r e s s e af a t s t a a dig godt m e d , n a a r d u vil t æ n k e p a a a t o p n a a e t h u r t i g t A v a n c e m e n t ? "

B i r k e d o m m e r e n s v a r e d e i k k e s t r a k s . H a n b e g y n d t e ige n a t s p a s e r e uroligt o m k r i n g i S t u e n o g løfte p a a B ø g e r o g B l a d e .

E n d e l i g lod h a n s i g falde n e d i e n L æ n e s t o l i d e n m ø r k e s t e E n d e af S t u e n o g s a g d e :

„Du t a l e r o m A v a n c e m e n t , A g a t h e . . . v e e d d u , h v a d jeg n e t o p g i k o g t æ n k t e p a a ? "

„Nej, m i n V e n ! " s v a r e d e F r u e n — m e d e n n e r v ø s S i t r e n i S t e m m e n , d e r r ø b e d e , a t h u n i k k e d e s m i n d r e v a r fuldt ud fortrolig m e d s i n M a n d s T a n k e g a n g .

„Sig m i g , A g a t h e . . . h v a d vilde d u s v a r e , d e r s o m jeg foreslog a t v e n d e tilbage til B j e r r e b r o ? "

D e t g a v e t lille R y k i F r u e n — d e t v a r just d e t S p ø r g s m a a l , h u n m e d A n g s t h a v d e v e n t e t p a a i d e s i d s t e M a a n e d e r . B j e r ­ r e b r o v a r n e m l i g N a v n e t p a a d e n L a n d s b y , h v o r h u n i ti A a r h a v d e v æ r e t l e v e n d e b e g r a v e t — o g d e n blotte L y d af B y e n s N a v n fik h e n d e til a t b l e g n e .

„Nej, n e j — k æ r e A g a t h e , " v e d b l e v B i r k e d o m m e r e n , da h u n s o m S v a r h a v d e s l a a e t e n m u n t e r , lille L a t t e r op. „Det e r virkelig i k k e h e l t S p ø g . J e g h a r før talt til dig d e r o m . . . jeg t r o r i k k e , jeg p a s s e r til d e t t e E m b e d s v æ s e n . J e g e r ble­

v e n for g a m m e l , eller . . . jeg v e e d i k k e . . . jeg k a n ligesom i k k e rigtig k o m m e i T r i t h e r . "

„ M e n , k æ r e H a m m e r , d u v a r d o g s a a glad i B e g y n d e l s e n . O g G u d s k a l v i d e , d u følte d i g d a i k k e for veltilpas v e d . d i n V i r k s o m h e d d e r u d e i B j e r r e b r o . "

„Aa, n e j s a a m æ n d . . . m e n alligevel. S e r d u , jeg v i d s t e d e n G a n g i k k e , h v a d jeg g i k ind til. J e g t æ n k t e m i g d e n G a n g noget g a n s k e a n d e t v e d d e t a t k o m m e i K o n g e n s Kjole

— s o m m a n s i g e r . J e g k e n d t e jo i k k e B e s v æ r l i g h e d e r n e ; eller — for a t tale r e n t u d — d i s s e f o r k v a k l e d e politiske F o r ­ hold, h v o r u n d e r vi l e v e r , o g d e n y e Re t st i ls t and e, d e h a r affødt, g ø r E m b e d s b y r d e n dobbelt t u n g . D u f o r s t a a r dig i k k e paa d e t o g k a n v a n s k e l i g s æ t t e dig ind i d e n S a g ; m e n jeg f o r s i k r e r dig, d e t e r i k k e let, n a a r m a n i k k e m e d fuldkom­

m e n r e n S a m v i t t i g h e d k a n u d f ø r e d e P l i g t e r , d e r p a a h v i l e r E n . J e g m e n e r i k k e netop, a t m a n t v i n g e s til a t h a n d l e m o d sin O v e r b e v i s n i n g . P a a i n g e n M a a d e ! M e n alligevel . . . F o r ­ holdet bliver t r y k k e n d e o g pinligt. O g n a a r m a n n u i k k e e r absolut nødt til a t p a a l æ g g e s i g d e n n e B y r d e , m e n e r p e k u ­ n i æ r t u a f h æ n g i g , s a a ja, k æ r e A g a t h e , jeg s y n e s op­

rigtig talt, vi h a v d e d e t langt h y g g e l i g e r e d e r u d e i B j e r r e ­ bro. J e g h a r i d e n s i d s t e Tid s a a o f t e t æ n k t paa v o r k æ r e , g a m l e Bolig d e r u d e , d e r e n d n u s t a a r t o m e f t e r os, o g jeg h a r i k k e k u n n e t l a d e v æ r e m e d a t l æ n g e s "inderligt e f t e r d e n . . . J a , h v a d s i g e r d u , m i n lille P i g e ? "

H e n n e f r a sin K a n a p e h a v d e F r u e n n u o g d a i S m u g k a ­ s t e t e t u n d e r f u n d i g t Blik h e n paa h a m , m e n s h a n talte. Nu r e j s t e h u n sig, let o g s m i l e n d e , l a g d e sit H a a n d a r b e j d e fra s i g paa d e t lille Mosaikbord o g gik h e n til h a m o v e r d e t bløde G u l v t æ p p e . Under et forførerisk B r u s af Silkekjolen s a t t e h u n s i g paa h a n s S k ø d o g l a g d e A r m e n e o m h a n s H a l s .

„ H a m m e r , " s a g d e h u n . „Vil d u s v a r e mig paa e n e n e s t e • T i n g — h o l d e r d u i k k e m e r e af m i g ? "

1 2 8 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

„ M e n A g a t h e d o g ! H v o r k o m m e r d u p a a d e T a n k e r ? "

„Jo, d e t h a r jeg n e t o p god G r u n d til. D u h a r jo i d e n s i d s t e T i d g a a e t o m k r i n g for d i g s e l v o g n æ s t e n i k k e s e t til m i g . S i g m i g g a n s k e oprigtigt, H a m m e r , e r d u b l e v e n k e d af m i g ? O g e r d e t d e r f o r , d u n u vil h a v e m i g b o r t ? "

„ M e n jeg f o r s i k r e r dig, d u t a g e r g a n s k e fejl."

„Jeg h a r u n d e r t i d e n t æ n k t p a a , o m d e r k u n d e v æ r e noget i m i n O p f ø r s e l , d u i k k e s y n t e s o m . . . noget . . . n o g e t i m i n F o r e l s k e l s e i d i g , " f ø j e d e h u n til m e d s æ n k e t S t e m m e o g g a v s i g til a t d r e j e p a a e n af K n a p p e r n e i h a n s Vest.

„ M e n k æ r e A g a t h e —"

„Ja, f o r i s a a F a l d t r o r o g s a a jeg, d e t vilde v æ r e b e d s t , a t vi tog tilbage til B j e r r e b r o . F o r s a a l æ n g e v i e r h e r , "

s a g d e h u n o g slog Ø j n e n e o p p a a h a m m e d e t S m i l „ s k e r d e r i d e n H e n s e e n d e n æ p p e n o g e n F o r a n d r i n g m e d m i g , vil

jeg s i g e dig. V e e d d u , a t d a d u før k o m h e r i n d i S t u ^ n jeg k u n d e n æ s t e n i k k e l a d e v æ r e m e d a t l ø b e h e n o g k y s s e dig. M e n d u s a a e s a a b i s t e r u d , d u s t y g g e M a n d , a t jeg i k k e t u r d e d e t . "

„ M e n k æ r e , lille A g a t h e "

„ O g s a a d a n e r d e t altid. N a a r jeg o m D a g e n s i d d e r d e r ­ h e n n e v e d V i n d u e t o g s e r dig k o m m e o v e r T o r v e t h e n n e fra T i n g h u s e t i d i n n y e U n i f o r m jeg bliver s a a stolt af dig, a t jeg føler L y s t til a t r a a b e d e t højt, at de* e r m i n M a n d , d e r k o m m e r d e r ! "

„Min k æ r e , lille —"

„Men d e r f o r b e d r ø v e r d e t mig, a t d u e r s a a utilfreds, H a m m e r . D e t h a r v æ r e t m i n h e m m e l i g e S o r g , s o m jeg i k k e

h a r t u r d e t tale til dig o m , a t m e n s jeg e r s a a lykkelig v e d vort S a m l i v , vor K æ r l i g h e d og vort y n d i g e H j e m h e r , l æ n ­ g e s d u blot h e r f r a . K a n d u forstaa d e t ? "

„Du h a r Ret. D e t s kal i k k e s k e . J e g l o v e r dig, a t jeg i k k e o f t e r e s kal o m t a l e d e n S a g . "

„ E r d e t s a n d t ? H v o r e r d u k æ r ! " h u n tog h a n s g r a a -n e -n d e H o v e d m e l l e m s i -n e H æ -n d e r o g s a a e h a m ø m t i-nd i Ø j n e n e . „Men H a m m e r , g ø r m i g nu o g s a a e n a n d e n G l æ d e idag. S i g , a t d u vil d e t ? "

„ H v i l k e n , m i n P i g e ? "

„Sig nu ja til d e t A f t e n s e l s k a b , jeg talte o m . L a d din lille A g a t h e nu faa sin Vilje d e n n e e n e G a n g . D u v e e d , h v o r t a k n e m l i g jeg vil v æ r e d e r f o r , o g h v o r jeg vil holde af dig.

- Nej, nej, d u m a a slet i k k e tale. B a r e s i g e ja - o g s a a k y s s e m i g . "

S a a m e g e n k æ r l i g Ø m h e d k u n d e d e n a l d r e n d e B i r k e d o m ­ m e r i k k e m o d s t a a . H a n t r y k k e d e h e n d e til s i g o g k y s s e d e h e n d e d y b t b e v æ g e t .

„Min lille A g a t h e ! " —

D e n n æ s t e M o r g e n holdt e n a a b e n L a n d a u e r u d e n f o r Bir­

k e k o n t o r e t . P a a S t e n t r a p p e n stod F u l d m æ g t i g S i m m e l k j æ r , fuldt r e j s e k l æ d t , m e d g u l d t r e s s e t K a s k e t p a a sit rødlige H o ­ ved o g e n Protokol u n d e r A r m e n . H a n h a v d e v e n t e t nogle M i n u t e r o g i L ø b e t af d e n n e Tid s e t t y v e G a n g e paa sit U r . H a n k n e b L æ b e r n e s a m m e n o g s a a e o p h i d s e t u d . D e t v a r , s o m o m h a n b r æ n d t e af Utaalmodighed e f t e r a t k o m m e til at v i r k e .

D e t t e g n e d e til at blive e n s m u k D a g . D e t h a v d e r e g n e t

Henrik Pontoppidan : Skyer. 9

1 3 0 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

h e l e N a t t e n , m e n S o l e n v a r n u b r u d t f r e m o g s k i n n e d e paa d e r ø d e T e g l t a g e , h v o r R æ k k e r af S p u r v e o g S t æ r e s a d o g s k r e g af fuld H a l s .

E n d e l i g a a b n e d e s D ø r e n b a g F u l d m æ g t i g e n , o g B i r k e ­ d o m m e r e n t r a a d t e u d — fulgt af B i r k e t s t r e A l e n l a n g e L a n d ­ politibetjent, d e r b a r h a n s Rejsetøj m e d d e n fa a reag tig for­

f j a m s k e d e M i n e , s o m F o l k s A n s i g t e r g æ r n e f r e m v i s e r umid­

d e l b a r t e f t e r M o d t a g e l s e n af e n u v e n t e t Røffel. B i r k e d o m ­ m e r H a m m e r v a r h e l l e r i k k e til a t s p ø g e m e d i d e n n e Mor­

g e n s t u n d . U d e n a t s e p a a H r . S i m m e l k j æ r o g n æ s t e n u d e n at g e n g æ l d e h a n s H i l s e n s t e g h a n til Vogns og gjorde sin P e r ­ s o n s a a t y k p a a B a g s æ d e t , a t H r . S i m m e l k j æ r blev nødt til a t s æ t t e s i g p a a F o r s æ d e t . P o l i t i b e t j e n t e n k r ø b s o m e n l a n g A b e o p p a a B u k k e n til K u s k e n , o g V o g n e n r u l l e d e afsted.

F o r E n d e n af e n s n e v e r G y d e , d e r f ø r t e n e d til B y e n s K a s e r n e , holdt t o b e r e d n e , til T æ n d e r n e b e v æ b n e d e G e n ­ d a r m e r , d e r — e f t e r a t h a v e gjort s t r a m H o n n ø r — svin­

g e d e u d p a a G a d e n o g s l u t t e d e s i g til T o g e t .

V o g n e n s R u m l e n o g L y d e n af d e m a n g e k l a p r e n d e H e s t e ­ s k o v a k t e O p m æ r k s o m h e d i d e n l a n g e , s m a l l e G a d e . O v e r ­ alt k o m F o l k til V i n d u e r n e , H a a n d v æ r k s m e s t r e n e t r a a d t e f r e m i d e r e s D ø r e , o g H u n d e n e f o e r g ø e n d e u d af P o r t e n e . I a l l e s A n s i g t e r t e g n e d e d e r s i g e t vist h u m o r i s t i s k S m i l , i d e t d e t k r i g e r i s k e O p t o g r a s l e d e forbi. Alle vidste, h v a d F o g e d r e j s e n d e n n e G a n g galdt. B i r k e d o m m e r H a m m e r s a d t i l b a g e l æ n e t i V o g n h j ø r n e t , indhyllet i s i n K a p p e , o g s a a e u t i l g æ n g e l i g f r e m for sig. H a n m æ l e d e b e s t a n d i g i k k e e t O r d . H a n følte s i g b e s k æ m m e t o g n e d v æ r d i g e t af alle d i s s e

nyfigne B l i k k e o g tvetydige S m i l , i h v i l k e h a n s y n t e s a t k u n n e l æ s e d e n s a m m e h e m m e l i g e Tvivl, s o m n a g e d e h a m selv. H a n forstod godt, a t m a n s a a e paa h a m m e d e n lig­

n e n d e N y s g e r r i g h e d s o m d e n , h v o r m e d m a n b e t r a g t e r Bød­

d e l e n paa h a n s Vej til R e t t e r s t e d e t . H v o r l e d e s e r d u e g e n t ­ lig tilmode, lille V e n ? — f r i t t e d e a l l e B l i k k e n e . S e l v Told­

f o r v a l t e r e n s h v i d e Ansigt, s o m i F o r b i f a r t e n v i s t e s i g for h a m i e t G a d e s p e j l , h a v d e haft d e t s a m m e f a r i s æ i s k e S m i l . . . o g Toldforvalteren v a r e n d d a e n af d e m , d e r h a v d e r a a b t allerheftigst paa A n v e n d e l s e n af d e s k r a p p e s t e T v a n g s m i d ­ l e r imod Folket. M e n d e F y r e h a v d e let v e d a t r a a b e : h æ n g d e m ! — F o r d e t v a r i k k e d e m , d e r s k u l d e u d f ø r e E k s e k u ­ tionen !

H a n h a v d e h a a b e t a t s k u l l e k o m m e til a t a a n d e l e t t e r e , n a a r h a n først v a r u d e af B y e n . M e n S y n e t af d e n f r i e Na­

t u r , d e u d s t r a k t e M a r k e r , d e n s t o r e , blaa H i m m e l o g L æ r ­ k e r n e , d e r boltrede s i g i d e n stille L u f t , g j o r d e blot h a n s S t e m n i n g e n d n u m e r e t u n g og bitter. Uvilkaarlig m i n d e d e s h a n sit e g e t lykkelige F r i h e d s l i v , s o m h a n s a a u b e t æ n k s o m t h a v d e givet Afkald paa. F o r h v o r v a r d e t dog b a g v e n d t , a t netop h a n , d e r altid h a v d e e l s k e t F r e d e n og p r æ k e t F o r ­ dragelighed, — at h a n s k u l d e k ø r e h e r m e d v a a b e n k l i r r e n d e E s k o r t e ligesom g e n n e m e t fjendtligt L a n d — frygtet o g f o r h a d t ! H v o r g a n s k e a n d e r l e d e s h a v d e h a n i k k e t æ n k t s i g d e t a t v æ r e L o v e n s H a a n d h æ v e r , R e t f æ r d i g h e d e n s A r m , d e f o r u r e t t e d e s B e s k y t t e r og M i s g æ r n i n g e r n e s o p h ø j e d e D o m m e r ! Nu k o m h a n s o m d e n , mod h v e m F o r a r g e l s e n v a r

9*

1 3 2 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

v e n d t ; s o m d e n , d e r i B e f o l k n i n g e n s Ø j n e s e l v ø v e d e Vold o g t r a a d t e a l l e hellige L o v e u n d e r F ø d d e r !

H a n m æ r k e d e pludselig H r . S i m m e l k j æ r s kolde, far­

v e l ø s e Ø j n e r e t t e t ligesom u d s p i o n e r e n d e p a a h a m o g bed L æ b e r n e s a m m e n . H v o r h a n o p r ø r t e s o v e r d e t t e M e n n e s k e , d e n n e ølfede D r e n g , d e r i s i n f r æ k k e M a g t g l æ d e v a r s o m e t S i n d b i l l e d e p a a d e n d y b e F o r d æ r v e l s e , h v o r i h a n s F æ ­ d r e l a n d v a r s u n k e t n e d . O g i d e n n e h æ s l i g e N e d v æ r d i g e l s e af M a g t e n s k u l d e h a n n u s e l v d e l t a g e ! . . . O m h a n n u r e j s t e s i g o p o g g a v O r d r e til a t v e n d e tilbage ? O g o m h a n s a a , n a a r h a n v a r k o m m e n h j e m , k a s t e d e K o n g e n s b e s u d l e d e U n i f o r m f r a s i g o g

H a n k o m til a t t æ n k e p a a s i n e B ø r n o g paa, h v a d h a n h a v d e lovet sin A g a t h e . H a n m i n d e d e s h e n d e s B ø n n e r o g r ø r e n d e A n g s t , h e n d e s Ø m h e d o g h e n d e s K y s . . . og s a n k r e s i g n e r e t tilbage i V o g n h j ø r n e t .

O g V o g n e n r u i l e d e v i d e r e m e d s i n v a a b e n k l i r r e n d e E s k o r t e .

E T O F F E R

|f Mpfl I '

.

h v o r f o r i k k e s i g e d e t s t r a k s : d e t v a r d e n 5 t e J u n i , s e l v e G r u n d l o v s d a g e n . S a a v e e d dog e t h v e r t B a r n , a t paa d e n D a g h æ n g e r H i m l e n fra M o r g e n s t u n d e n s o m e n K u l r ø g n e d o v e r d e t f e s t s m y k k e d e L a n d , o v e r d e n l y s e g r ø n n e S k o v , o v e r d e sørgmodigt v a j e n d e Dannebrogsflag, o v e r F e s t p l a d ­ s e r n e s g r a n o m v u n d n e T a l e r s t o l e o g h v i d e B e v æ r t n i n g s t e l t e ,

• indtil a k k u r a t d e t Øjeblik, d a B o r g e r n e s a m l e r s i g p a a T o r v e t for a t d r a g e i P r o c e s s i o n ud til F e s t p l a d s e n . D a l y s e r d e t m e d e e t i M ø r k e t o v e r d e r e s H o v e d e r , H i m l e n løfter sig, o g netop i d e t Ø j e b l i k , d a F e s t k o m i t e e n s F o r m a n d h æ v e r s i n S t o k o g P r o c e s s i o n e n s æ t t e r s i g i B e v æ g e l s e , b r y d e r S o l e n f r e m m e l l e m d e v i g e n d e S k y e r o g f a a r alle d e m a n g e n y s t r ø g n e C y l i n d e r h a t t e til a t s t r a a l e , o g s k i n n e r n e d p a a B a n n e r n e s forgyldte S p y d , paa M u s i k e n s b l a n k e M e s s i n g ­ i n s t r u m e n t e r , paa B o r g m e s t e r e n s g u l d t r e s s e d e K a s k e t o g Politibetjentens r ø d e N æ s e , p a a h e l e d e n m y l r e n d e o g t r y k ­ k e n d e S v æ r m , d e r fylder G a d e n , e f t e r h a a n d e n s o m O p t o g e t s k r i d e r f r e m , p a a M a d a m m e r , d e r r a s e r , p a a B a r n e v o g n e , d e r v æ l t e r , paa H u n d e , d e r h y l e r , o g u n g e P i g e r , d e r

hvi-1 3 6 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

n e r , n a a r d e n a p p e s i B e n e n e . . . alt m e n s L y s e t faar m e r e o g m e r e M a g t o g s o m d e n s e j r e n d e F r i h e d s S y m b o l jager alle R e g n n a t t e n s l e d e S k y t r o l d e u d o v e r H i m m e l r a n d e n .

I d e n lille F j o r d k ø b s t a d h a v d e d e r h e l e D a g e n h e r s k e t d e t f e s t l i gs t e R ø r e . A l l e r e d e f r a d e n tidlige M o r g e n h a v d e patriotisk p y n t e d e B ø r n vist s i g p a a G a d e n , S m a a p i g e r i h v i d e Kjoler m e d r ø d e L i v b a a n d , D r e n g e i n y v a s k e t Kadet­

tøj m e d e t eller a n d e t k r i g e r i s k Attribut, e t m a l e t Papskjold, e n H u s a r - C h a c o t e l l e r blot e t D ann eb ro g s flag . F r a Kvist til K æ l d e r h a v d e alle S l a g s H o v e d e r s t r a k t s i g ud af V i n d u e r n e o g m e d b e k y m r e d e M i n e r kigget o p p a a d e n m ø r k e S k y ­ h i m m e l , d e r laa s o m e n t u n g D y n e n e d o v e r T a g e n e . M e n i Tillid til T r a d i t i o n e n o m „ G r u n d l o v s v e j r e t " h a v d e B y e n s B e v æ r t e r e alligevel k ø r t L æ s p a a L æ s af T e l t i n v e n t a r o g P r o v i a n t u d i d e t G r ø n n e , h v o r F e s t e r n e s k u l d e holdes.

V e d Middagstid blev alle B u t i k e r n e l u k k e d e , o g lidt e f t e r b e g y n d t e G a d e r n e s a a s m a a t a t bølge af to forskellige M e n ­ n e s k e s t r ø m m e , af h v i l k e d e n e n e — o g g e n n e m g a a e n d e vel­

k l æ d t e — b e v æ g e d e s i g h e n imod B y e n s s k y g g e f u l d e L y s t ­ a n l æ g , d e r v a r b l e v e n R e g e r i n g s p a r t i e t o v e rlad t til F e s t ­ plads, m e d e n s d e n a n d e n o g m e r e b r o g e t s a m m e n s a t t e d r o g u d til e n a a b e n M a r k e n h a l v Mils V e j fra B y e n , h v o r d e n ­ n e s D e m o k r a t e r s k u l d e højtideligholde D a g e n i F o r e n i n g m e d O m e g n e n s B ø n d e r .

I n d e i d e n t r a n g e „Møllerslippe" — h e l t h e n n e i d e n s luk­

k e d e E n d e — i e n K æ l d e r , til h v i l k e n m a n n a a e d e n e d g e n ­ n e m e n H a l s s a a d y b o g m ø r k s o m e n B r ø n d , m e d F a r e for a t b r æ k k e B e n e n e paa e n stejl S t e n t r a p p e s s m a l l e T r i n o g

r e n d e P a n d e n mod S p i d s e n af e n rødmalet Støvle, d e r h a n g s o m Skilt o v e r I n d g a n g e n h e r n e d e h a v d e o g s a a S k o m a g e r H o l l e u f e r k a s t e t sit S k ø d s k i n d o g forladt d e n t r e b e n e d e T r æ ­ stol, h v o r f r a h a n d e n h e l e F o r m i d d a g l.vert K v a r t e r h a v d e s t r a k t s i g f r e m o g m e d N a k k e n m o d G u l v e t kigget o p til d e t r u e n d e S k y e r . Nu stod h a n v e d V æ g g e n i e n af U g e n s S v e d g u l n e t S k j o r t e , i e t P a r g a m l e bagflikkede B e n k l æ d e r m e d n e d h æ n g e n d e B u k s e s e l e r , i f æ r d m e d a t b a r b e r e s i g f o r a n e t lille Spejl, d e r f o r u d e n h a n s i n d s æ b e d e H a g e p a r t i g e n g a v e t S t y k k e af d e t b r u n p l e t t e d e Loft, K n æ e t af e t K a k k e l ­ o v n s r ø r , H j ø r n e t af e n S e n g e h i m m e l o g e n til T ø r r i n g op­

h æ n g t Ble. O v e r R y ggen af e n Stol v e d S i d e n af h a m v a r henlagt e n omhyggelig a f b ø r s t e t b r u n S k ø d e f r a k k e m e d s o r t e K a n t e b a a n d , e n lysblomstret S i r t s e s v e s t , e t s o r t B æ n d e l ­ slips og e n n y s t r ø g e n K r a v e s a a stiv s o m e t Blikskjold.

D e t h a l v m ø r k e K æ l d e r r u m , d e r paa e e n G a n g t j e n t e til V æ r k s t e d , Dagligstue, K ø k k e n og S o v e k a m m e r , v a r s o m al­

tid opfyldt af e n blandet S t a n k af L æ d e r , M u g , T ø r v e r ø g , S t e g e o s o g M e n n e s k e u d d u n s t n i n g e r . Folk, d e r k o m h e r n e d , n a a r M a d a m H o l l e u f e r s t e g t e Middagsflæsket, følte d e t for­

melig s o r t n e for Ø j n e n e ; o g dog h a v d e S k o m a g e r Hol­

l e u f e r h e n l e v e t s n a r t t y v e A a r i d i s s e O m g i v e l s e r , u d e n a t d e t h a v d e t æ r e t s y n d erl i g paa h a n s Livskraft. H e r p a a ty­

d e d e i h v e r t Fald d e t Mylr af r ø d h a a r e d e o g f r e g n e d e B ø r n i alle Aldre, d e r i fattige K l æ d e r o g m e d s n a v s e d e N æ s e r v æ l t e d e s i g o m k r i n g overalt paa G u l v e t , paa S t o l e n e , i S e n ­ g e n og r u n d t o m S k ø r t e r n e paa d e r e s a l l e r e d e igen højt frugtsommelige Moder, d e r stod og u d d e l t e F e d t e b r ø d i n d e

1 3 8 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

i e n h a l v r u n d , k u n af K o m f u r s k æ r e t oplyst G r o t t e i d e n e n e M u r , h v o r f r a d e r g i k e n D ø r o p til G a a r d s p l a d s e n , o g s o m s k u l d e forestille K ø k k e n .

D e r v a r i S t u e n e n B r ø l e n o g S n a d r e n , s a a m a n i k k e k u n d e h ø r e Ø r e n l y d . M e n S k o m a g e r H o l l e u f e r a n f æ g t e d e s i k k e d e t m i n d s t e d e r a f . H a n h a v d e g e n n e m A a r i n g e r s a a -l e d e s v æ n n e t s i g ti-l S p e k t a k -l e t , a t h a n s -l e t i k k e h ø r t e d e t ; o g d e s u d e n v a r h a n altfor o p t a g e t af e n s t o r B e s l u t n i n g , s o m d e n n e F e s t d a g h a v d e m o d n e t h o s h a m . S e l v d a e t af B ø r ­ n e n e m e d e t S v i n e s k r i g v æ l t e d e n e d af Natpotten, s a a d e n ­ n e s Indhold flød h e n a d G u l v e t , v e n d t e h a n s i g i k k e o m eller b l a n d e d e s i g i, a t K o n e n i d e n A n l e d n i n g f o e r o p h i d s e t f r e m o g u d d e l t e e t P a r L u s s i n g e r i F l æ n g , f o r i n d e n h u n s a t t e d e t f o r u l y k k e d e B a r n tilbage paa d e t s P l a d s , h v o r d e t d a i g e n beroliget tog fat p a a sit F e d t e b r ø d .

M a d a m H o l l e u f e r h a v d e l i g e f r a M o r g e n s t u n d e n v æ r e t i d e t frygteligste H u m ø r . H u n v a r e n lille m a g e r S k a b n i n g m e d e t b r u n s k j o l d e t o g s u r m u l e n d e Ansigt o g e n v r a l t e n d e G a n g , s o m h e n d e s n u v æ r e n d e Tilstand i k k e g j o r d e y n d e ­ f u l d e r e . H u n h a v d e h e l e D a g e n i k k e v æ r e t til a t slaa e t O r d a f ; o g i d e n s i d s t e h a l v e T i m e h a v d e h u n s t a a e t d e r ­ i n d e i s i n K ø k k e n g r o t t e o g s e n d t d e t e n e v r e d l a d n e , n æ s t e n h a d e f u l d e Blik e f t e r d e t a n d e t h e n p a a s i n M a n d , d e r stod d e r s a a g a n s k e ligegyldig for alt, h v a d d e r foregik o m k r i n g h a m , o g u n d e r B a r b e r i n g e n s k a r G r i m a c e r til s i g s e l v i n d e i S p e j l e t , l ø f t e d e d e b u s k e d e B r y n , t r a k d e n s t o r e r ø d e N æ s e i V e j r e t e l l e r u d s p i l e d e m e d T u n g e n s n a r t d e n e n e , s n a r t

d e n a n d e n Kind, s o m om h a n v a r e n Bajads, d e r i n d ø v e d e sig i e n Rolle.

Naa, M a d a m H o l l e u f e r h a v d e i V i rkel i ghe d en heller i k k e m e g e t at g l æ d e s i g til. H u n vidste af m a n g e A a r s bitter E r f a r i n g , hvad d e n n e D a g vilde b r i n g e af S k a m o v e r h e n d e og B ø r n e n e . H u n vidste, a t o m lidt vilde d e n h a l t e S k r æ d ­ d e r Z i e g l e r o g d e n t y k k e B a g e r s v e n d M i k k e l s e n k o m m e h e r n e d for a t t r æ k k e afsted m e d h e n d e s M a n d , h v e m h u n d a i k k e vilde g e n s e , før h a n ud paa N at t e n v e n d t e fuld h j e m e f t e r at h a v e gjort S k a n d a l e u d e paa F e s t p l a d s e n v e d a t s t a a op paa T r i b u n e n o g holde T a l e . E n h u j e n d e o g s k r i ­ g e n d e S v æ r m af L æ r e d r e n g e vilde følge h a m lige til K æ l ­ d e r d ø r e n , h v o r f r a h a n e n d n u vilde t a l e d e t s i d s t e O r d til

„Folket" ; o g h e l e R e s t e n af Na tt en vilde d e blive f o r u l æ m -p e d e af M e n n e s k e r , d e r b a n k e d e -paa R u d e r n e o g r a a b t e alle S l a g s s t y g g e T i n g ned til d e m . J o , h u n h a v d e G r u n d til at v æ r e lystig paa G r u n d l o v s d a g e n !

„Saa d e t e r virkelig dit Alvor, H o l l e u f e r ! Du vil igen d e r ­ u d ? " s p u r g t e h u n endelig h e n n e fra sin G r o t t e .

H o l l e u f e r slap N æ s e t i p p e n , s o m h a n netop h a v d e løftet lidt, og v e n d t e sig imod h e n d e . E t Øjeblik b e t r a g t e d e h a n h e n d e tavst, m e n s e t h e m m e l i g h e d s f u l d t S m i l b r e d t e s i g i h a n s Ansigt. D e r p a a s a g d e h a n m e d pludselig Højtidelighed, idet h a n opløftede B a r b e r k n i v e n :

„ V æ r rolig, min T u l l e ! D u vil idag e r f a r e noget, s o m d u i k k e h a r d r ø m t o m . J e g h a r noget at b e t r o dig, sk al jeg s i g e dig m e n T a a l m o d i g h e d ! — E t Ø j e b l i k s Taalmodighed, min T u l l e ! "

1 4 0 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

H v e r G a n g i d e s e n e r e A a r , n a a r G r u n d l o v s d a g e n n æ r ­ m e d e sig, h a v d e M a d a m H o l l e u f e r s ø g t b a a d e v e d blide o g v r e d e O r d a t o v e r t a l e s i n M a n d til a t h o l d e s i g b o r t e f r a F e s t l i g h e d e r n e o g h a v d e forestillet h a m , h v o r l e d e s h a n d e r blot v a r til L a t t e r for alle F o l k o g b r a g t e S k a m o g S p o t o v e r h e l e F a m i l j e n . R e g e l m æ s s i g t h a v d e h u n u n d e r s t ø t t e t s a a v e l s i n e T r u s l e r s o m s i n e B ø n n e r m e d Løftet o m a t l a v e F l æ s k e k a g e til h a m o g v e d a t u d m a l e for h a m , h v o r m e g e t b e d r e d e t v i l d e v æ r e for d e m a l l e s a m m e n a t s p a s e r e u d til e t e l l e r a n d e t fredeligt S t e d p a a L a n d e t o g s p i s e d e r e s M a d i e n Vejgrøft, h v o r B ø r n e n e k u n d e t u m l e s i g i d e t g r ø n n e , s a a d a n s o m d e h a v d e gjort d e t i g a m l e D a g e , d a d e r e n d n u i k k e v a r n o g e n G r u n d l o v , eller i h v e r t F a l d i n g e n Politik, til i V e r d e n . M e n H o l l e u f e r h a v d e s o m S v a r altid s m i l e t til h e n d e p a a s i n m e d l i d e n d e M a a d e o g d e r p a a opløftet sin l a n g e , m a g r e S k o m a g e r h a a n d o g s a g t :

„ D u t a l e r enfoldeligen, G r e t h e ! D u v e e d i k k e , h v a d d e r g æ r e r i T i d e n s S k ø d ! M e n vi a n d r e , v i s e r T e g n e n e , for-s t a a r d u ! Vi føler f o r u d m e d v o r F o r for-s t a n d , a t nu k o m m e r S m a a m a n d e n s T i d , — n u e r d e t o s , d e r s k a l t a g e S t a t s s k i b e t s S t y r o g R o r p i n d ! O g s a a s k u l d e jeg blive h j e m m e o g for­

s ø m m e m i n B o r g e r p l i g t ? Nej, n e j , m i n T u l l e ! H v a d t r o r d u o g s a a , F o l k vilde s i g e ? D e vilde s i g e : H v o r e r H o l ­ l e u f e r ? H o l l e u f e r s k a l h a ' e O r d e t ! S e , d e t e r S a g e n . N a a r m a n h a r T a l e g a v e r n e ! G i v Agt, m i n P i g e ! F ø r d u t æ n k e r p a a d e t , k a n d e r s k e T i n g , s o m d u aldrig h a r d r ø m t o m !

D a g e n e f t e r F e s t e n h a v d e S k o m a g e r H o l l e u f e r regel­

m æ s s i g h a f t e n u k l a r F o r n e m m e l s e a f , a t i k k e alt v a r g a a e t

g a n s k e e f t e r F o r v e n t n i n g . H a n k u n d e navnlig i k k e s k j u l e for s i g s e l v , a t h a n s O p t r æ d e n s o m T a l e r i k k e h a v d e v æ r e t fuldt s a a vellykket, s o m h a n h a v d e haft G r u n d til a t h a a b e ,

— ja a t m a n m a a s k e virkelig, s o m G r e t h e s a g d e , h a v d e haft h a m e n S m u l e til b e d s t e . M e n h a n tilskrev r e g e l m æ s s i g t sit U h e l d d e n O m s t æ n d i g h e d , a t h a n v a r k o m m e n til a t s m a g e paa d e t t e Bajer-Øl, s o m h a n s H o v e d aldrig k u n d e taale, o g h a n følte s i g o v e r b e v i s t o m , a t n a a r h a n n æ s t e G a n g p a s s e d e b e d r e paa sig s e l v , s k u l d e d e t n o k for Alvor g a a o p for Folk, h v a d for e n K raft D e m o k r a t i e t b e s a d i h a m , o g hvilket ualmindeligt „ F o r e d r a g " h a n s a d i n d e m e d .

„Jeg s ka l s i g e dig, G r e t h e , " s a g d e h a n til sin K o n e , n a a r d e o m A f t e n e n , e f t e r a t B ø r n e n e v a r bragt tilsengs, s a d s a m m e n i Fortrolighed, h v e r m e d sit A r b e j d e o m k r i n g d e n lille kuppelløse L a m p e o g d e t l a v e S k o m a g e r b o r d , m e d e n s S t i l h e d e n o g B ø r n e n e s rolige A a n d e d r æ t uvilkaarlig v a k t e b e g g e s blide og forsonlige F ø l e l s e r . „Jeg s k a l s i g e dig, jeg h a r P o e s i — d e t e r h e l e S a g e n ! S e r d u , A n d e r s e n o g B j ø r n o g d e a n d r e , d e k a n n o k s i g e B e s k e d o g r e d e S a g e r n e u d

— m e n d e h a r i k k e F o r e d r a g ! O g d e t e r d e t , d e t k o m m e r a n paa. F o r P o e s i , s k a l jeg s i g e dig, d e t e r noget, m a n h a r til g i v e n d e s f r a F ø d s e l e n a f . D e t e r d e r f o r , m a n k a l d e r d e t for G e n i , G r e t h e . O g d e t e r G e n i e t , d e t k o m m e r a n p a a . D e t e r G e n i e t , d e r b r i n g e r Folk f r e m i V e r d e n , f o r s t a a r d u ! "

„Det v a r b e d r e , d u h a v d e m e r e G e n i til a t l a v e S t ø v l e r , H o l l e u f e r , " s v a r e d e G r e t h e , b e s t a n d i g lige modløs. „ F o r d e t e r dog d e t , vi skal l e v e af. D e t a n d e t — d e t , d u s n a k k e r o m — d e t g i v e r vist i k k e B r ø d . "

1 4 2 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

„ Si g er d u d e t , G r e t h e ! " s a g d e h a n o g s a a e med e t polisk S m i l op fra sin P l ø k k e s a a l . „Det s k u l d e d u dog i k k e v æ r e s a a s i k k e r paa. H a r d u i k k e hørt tale o m Nikolaj B l o m b e r g ? N a a ! S e r d u , h a n v a r ogsaa S k o m a g e r e n g a n g , ligesom jeg.

O g n u e r h a n R i g s d a g s m a n d o g f a a r s e k s K r o n e r o m D a ­ g e n d e r o v r e i K ø b e n h a v n o g g a a r i d e t kongelige T e a t e r og k o m m e r til M i d d a g h o s d e fine. H v a d s i g e r d u s a a ? O g du s k a l s e , h a n k o m m e r h ø j e r e o p e n d n u . M a a s k e k a n Blom­

b e r g blive M i n i s t e r , før vi s n y d e r v o r e s N æ s e . S a a d a n noget ligger i T i d e n , f o r s t a a r d u ? D e t e r S m a a m a n d e n , d e r s k al f r e m . D e t e r S a g e n ! "

„Ja, d e t k e n d e r jeg a l t s a m m e n i k k e noget til," tog G r e t h e i g e n tilorde. „Men jeg t r o r nu aldrig, d e r k a n k o m m e noget go d t u d af s a a d a n a t b e f a t t e s i g m e d a n d r e s D e l e , n a a r m a n i k k e e r a n d e t e n d e n s i m p e l H a a n d v æ r k e r . O g d e t s y n e s jeg, d u s k u l d e t æ n k e p a a , H o l l e u f e r . D e t s i g e r ogsaa et g a m m e l t O r d : S k o m a g e r , bliv v e d din L æ s t ! "

D i s s e O r d , h v o r m e d G r e t h e r e g e l m æ s s i g t a f s l u t t e d e S a m t a l e n , k r æ n k e d e altid H o l l e u f e r d y b t . H a n s æ n k e d e s i n e b u s k e d e B r y n h e l t n e d o v e r Ø j n e n e o g s a a e h e n paa h e n d e m e d e t S i d e b l i k , s o m h e n d e s M i s k e n d e l s e g j o r d e g a n s k e d y s t e r t .

Dog, alt d e t t e tilhørte nu F o r t i d e n . S i d e n S t a t s o m v æ l t ­ n i n g e n i April v a r d e r g r a d v i s f o r e g a a e t e n F o r a n d r i n g i H o l l e u f e r s politiske A n s k u e l s e r . H a n h a v d e talt s j æ l d n e r e o g navnlig m e g e t m i n d r e b e g e j s t r e t o m d e t s t o r e F r i g ø r e l s e s -v æ r k , paa h -v i s s n a r l i g e F u l d b y r d e l s e h a n s a a s i k k e r t h a -v d e stolet. D e stolte O r d o m „ S m a a m a n d e n s O p r e j s n i n g "

for-s t u m m e d e tilfor-sidfor-st g a n for-s k e i d e n lille m ø r k e K æ l d e r for-s t u e ; — thi i n g e n k u n d e l æ n g e r u n d g a a a t m æ r k e , a t V i n d e n i Vir­

k e l i g h e d e n b l æ s t e a d e n g a n s k e a n d e n K a n t . G r e t h e , h v i s K æ k h e d kendeligt v o k s e d e m e d H o l l e u f e r s K l e j n m o d i g h e d , s a g d e h v e r D a g t r i u m f e r e n d e :

„Var d e t i k k e Nikolaj B l o m b e r g , h a n h e d — d e n S k o ­ m a g e r , d e r s k u l d e v æ r e M i n i s t e r ? J o p y t ! D e t tog s a a m æ n d e n s m u k E n d e m e d d e n M i n i s t e r ! I H u l l e t k o m h a n ligesom e n a n d e n T y v e k n æ g t , fordi h a n h a v d e b r u g t b e s k i d t M u n d o m K o n g e n . J a , s a a d a n g a a r d e t . N a a r S m a a f o l k vil i H ø j ­ h e d e n , s a a e n d e r d e i S k i d t e t . "

K r u m m e t o v e r s i n e P l ø k k e s a a l e r s a d H o l l e u f e r o g h ø r t e paa d e n n e T a l e m e d e t S t i k i H j æ r t e t . I k k e e t M u k h a v d e h a n a t s v a r e dertil. T h i d e t h a v d e virkelig t a g e t e n s a a ulyk­

kelig E n d e m e d d e n stolte Nikolaj B l o m b e r g . O g e n d d a v a r d e n n e langt fra d e n e n e s t e , d e r h a v d e f a a e t a t føle, a t S p r i n g e t f r a e n S k o m a g e r s t o l til e n M i n i s t e r t a b u r e t alligevel v a r s t ø r r e , e n d m a n g e e n Tid h a v d e indbildt sig.

U n d e r alt d e t t e h a v d e S k o m a g e r H o l l e u f e r t yd e lige re o g ty d elige r e i n d s e t , at h a n v a r g a a e t o m iblinde. D e t g i k m e r e og m e r e o p for h a m , a t h a n h a v d e v æ r e t f o r f æ r d e l i g d u m . Til d e n n e E r k e n d e l s e bidrog d e s u d e n e t fornuftigt H e n ­ s y n til h a n s ø k o n o m i s k e Stilling, d e r — t a k k e t v æ r e h a n s ustandseligt v o k s e n d e Børneflok — a l l e r e d e l æ n g e h a v d e v æ r e t u h o l d b a r , o g s o m nu blev y d e r l i g e r e t r u e t af e t g a n ­ s k e vist aldrig tilstaaet, m e n d e r f o r i k k e m i n d r e v i r k s o m t T r y k , d e r fra B y e n s f o r m a a e n d e K r e s e u d ø v e d e s m o d e n

-1 4 4 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

h v e r , d e r i k k e h y l d e d e d e „ r e t t e " M e n i n g e r . H o l l e u f e r a n ­ stillede d e r f o r e n D a g f ø l g e n d e B e t r a g t n i n g for s i g s e l v :

„ E r jeg i k k e først o g f r e m m e s t e t k r i s t e n t M e n n e s k e o g b a g e f t e r d a n s k S t a t s b o r g e r ? S k a l jeg i k k e o p f y l d e m i n e Plig­

t e r s o m Æ g t e m a n d o g F a d e r , før jeg h a r L o v til a t t æ n k e p a a m i n e R e t t i g h e d e r s o m B o r g e r ? O g h v a d h j æ l p e r d e t m i g d e s u d e n , a t jeg e r fri B o r g e r , n a a r jeg i k k e h a r B r ø d e t ? N a a r jeg først e r paa F a t t i g h u s e t , h v o r e r d a m i n e politiske R e t t i g h e d e r ? N a a ! H v e m e r d e t d a , d e r g i v e r m i g m i n e politiske R e t t i g h e d e r ? D e t e r d e m , d e r g i v e r m i g B r ø d e t . M e n h v e m g i v e r e n S k o m a g e r B r ø d e t ? E r d e t d e m , d e r g a a r m e d T r æ s k o ? N a a ! "

H a n b e g r e b pludselig i k k e , h v o r l e d e s d e t v a r g a a e t til, a t h a n i k k e for l æ n g e s i d e n h a v d e i n d s e t noget s a a s i m ­ pelt, o g h a n æ r g r e d e s i g h v e r D a g e n M a v e p i n e til v e d T a n k e n o m , h v a d h a n h a v d e f o r s k æ r t s e t v e d sin Forblin­

d e l s e . H a n s livlige F a n t a s i u d m a l e d e for h a m alle d e H e r ­ l i g h e d e r , h v o r i h a n m u l i g k u n d e h a v e s v ø m m e t , d e r s o m h a n itide h a v d e f o r s t a a e t U d v i k l i n g e n s G a n g . H v e m k u n d e v i d e ? M a a s k e h a v d e h a n d a n u s i d d e t m e d e n s t o r Spejl­

g l a s b u t i k m i d t for T o r v e t o g haft alle B y e n s b e d s t e Folk til K u n d e r . O g G r e t h e h a v d e g a a e t m e d Silkemantille, o g B ø r n e n e v a r k o m m e n i J o m f r u B o h s e s Institut, o g b a a d e A m t m a n d e n o g O b e r s t e n v a r k o m m e n ind til h a m i B u t i k ­ k e n o g h a v d e gi v et h a m H a a n d e n o g s a g t : „God D a g , H r . F a b r i k a n t H o l l e u f e r ! H v o r l e d e s b e h a g e r D e at befinde D e m ? "

S a a l e d e s m o d n e d e s da l a n g s o m t , m e n s i k k e r t d e n s t o r e

E T O F F E k

145

b e s l u t n i n g , d e r paa d e n n e D a g h a v d e opfyldt h a m m e d s a a s t o r U r o o g S p æ n d i n g . E n d n u h a v d e h a n i k k e b e t r o e t d e n til nogen, e n d i k k e til sin e g e n K o n e d e l s af Frygtagtig­

h e d , d e l s af s n u B e r e g n i n g , fordi h a n m e n t e , a t jo m e r e o v e r r a s k e n d e h a n s O m v e n d e l s e k o m o v e r Folk, d e s t o s t ø r r e vilde V i r k n i n g e n blive.

„Thi" — s o m h a n plejede a t s i g e o m s i g s e l v , idet h a n fiffigt l u k k e d e d e t e n e Ø j e •— „ H o l l e u f e r h a r n o k P o e s i . M e n h a n v e e d s g u o g s a a n o k , h v o r d a n e t P a r S t ø v l e r s k a l s k æ r e s ! "

D a h a n endelig v a r b l e v e n f æ r d i g m e d sin B a r b e r i n g , t r a a d t e h a n e t S k r i d t tilbage o g b e t r a g t e d e s i g i Spejlet m e d e t velfornøjet Blik. D e t h a v d e altid f o r e k o m m e t h a m , a t h a n h a v d e e t s j æ l d e n i n t e r e s s a n t o g k a r a k t e r i s t i s k Ansigt, d e r s y n t e s h a m s t r a k s at m a a t t e a a b e n b a r e for e n h v e r , a t h a n i k k e v a r nogen almindelig S k o m a g e r . H a n h a v d e e n høj, s m a l , s t æ r k t tilbagevigende P a n d e fuld af o p s v u l m e d e Aa-r e Aa-r o g m e d to d y b e H u l e Aa-r lige o v e Aa-r T i n d i n g e Aa-r n e . H a n s Ø j n e v a r s t o r e o g f a r v e l ø s e ; H a a r e t , d e r a l l e r e d e v a r g r a a s p æ n g t o g tyndt o v e n p a a I s s e n , b a r h a n i N a k k e n s a a langt, a t d e t h a n g m e d krøllede E n d e r n æ s t e n n e d til S k u l d r e n e . D e n s t o r e N æ s e h a v d e h e n ad Ry ggen o g u d e paa S p i d s e n e t rød-violet A n s t r ø g ; m e n m e d H e n s y n hertil h a v d e H o l l e u f e r e n r e t god S a m v i t t i g h e d . D e t v a r k u n p a a S ø n d a g e n e o g v e d festlige Lejligheder, a t h a n s m a g t e S p i r i t u s , o g i d e t h e l e m a a t t e s e l v h a n s politiske M o d s t a n d e r e i n d r ø m m e , a t h a n i G r u n d e n v a r e n s t r æ b s o m o g s æ r d e l e s r e s p e k t a b e l B o r g e r .

Henrik Pontoppidan : Skyer. 10

1 4 6 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

H a n fuldførte nu s a m v i t t i g h e d s f u l d t sin P a a k l æ d n i n g . M e n s alle B ø r n e n e e f t e r h a a n d e n s a m l e d e s i g o m k r i n g h a m i b e u n d r e n d e B e s k u e n , s k i f t e d e h a n S k j o r t e o g B e n k l æ d e r , fik H a l s e n lykkelig i n d k n e b e n i d e t s t i v e Kravetøj, o g k æ m ­ m e d e o m h y g g e l i g H a a r e t m e d V a n d . N e t o p s o m h a n s k u l d e i f æ r d m e d d e n højst vigtige O p g a v e a t b i n d e Slipset, skif­

t e d e h a n s Ansigt F a r v e . Med s t o r t S p e k t a k e l t u m l e d e n e m ­ lig e t P a r M e n n e s k e r n e d g e n n e m K æ l d e r h a l s e n , o g e t Ø j e ­ blik e f t e r a a b n e d e s D ø r e n af d e t o v e n t e d e V e n n e r .

F ø r s t i n d t r a a d t e S k r æ d d e r s v e n d Z i e g l e r p a a sin Klump­

fod. S v i n g e n d e m e d s i n S t o k brød h a n ud i e t kraftigt „ L e v e v o r g a m l e , r e v n e d e G r u n d l o v ! " e n d n u m e n s h a n stod i Dø­

r e n . H a n v a r e n d v æ r g a g t i g S k i k k e l s e m e d et s t o r t H o v e d , d e r v a r o v e r g r o e t ~ d e l s af e t g r a a t , s t r i t t e n d e S k æ g , h v o r ­ f r a e n lille s p i d s o g rød N æ s e s t a k f r e m , d e l s af e t vildt­

f l a g r e n d e H a a r , s o m h a n uafladelig g e n n e m f o e r m e d d e n e n e H a a n d . E f t e r h a m k o m d e n t y k k e B a g e r s v e n d Mik­

k e l s e n , e n f u l d k o m m e n sjofel F y r , h v e m F e s t s t e m n i n g e n a l l e r e d e s a a l e d e s h a v d e o v e r v æ l d e t , a t h a n s t r a k s m a a t t e s æ t t e s i g paa e n Stol h e n n e v e d D ø r e n , h v o r h a n blev sid­

d e n d e o g fortvivlet k æ m p e d e m e d e n ustandselig H i k k e , m e n s h a n g n e d s i g o v e r A n s i g t e t m e d e t g a m m e l t rødt L o m ­ m e t ø r k l æ d e ,

„ H o n n ø r ! " udbrød S k r æ d d e r e n , d e r h u m p e d e ge s tiku le­

r e n d e f r e m o v e r G u l v e t , s a a B ø r n e n e f o r f æ r d e t t r a k sig ind i S t u e n s m ø r k e K r o g e . „Nu s k a l vi D ø d o g P i n e ! s l a e t Alvorsslag for g a m l e salig F r e d r i k s G r u n d l o v , H o l l e u f e r ! F e m M a r k A l e n e n ! S e nu a t faa Tøjet p a a dig, g a m l e D r e n g !

. . . H o n n ø r ! H v a d s i g e r D e , M a d a m ? N u g a a r d e n aff, — f r e m a d m o d d e t stolte H a v ! "

G r e t h e , d e r i k k e h a v d e r ø r t s i g u d e n f o r s i n K ø k k e n h u l e , s e n d t e h e r f r a d e t o G æ s t e r e t forbitret Blik. H u n v i d s t e godt, a t d e t v a r d i s s e to D r u k k e n b o l t e , d e r h v e r t A a r for­

l o k k e d e h e n d e s M a n d o g i F o r e n i n g d r a k h a m fuld f o r a t d r i v e L ø j e r m e d h a m b a g e f t e r . H u n lod d e r f o r , s o m o m h u n slet i k k e h ø r t e S k r æ d d e r e n s Tiltale, o g v e n d t e h a m haanligt R y g g e n .

H e l l e r i k k e H o l l e u f e r h a v d e hidtil s a g t e t M u k . I d e t Ø j e ­ blik, da V e n n e r n e t r a a d t e ind, h a v d e h a n s e t s i g raadvild o m k r i n g i S t u e n , — s o m s ø g t e h a n e t M u s e h u l a t k r y b e n e d i. Nu s a d h a n u b e v æ g e l i g p a a s i n S k o m a g e r s t o l , m e d e n lang, m a g e r H a a n d h v i l e n d e p a a h v e r t af s i n e t y n d e K n æ , o g s t i r r e d e stift f r e m for s i g m e d s i n e s t o r e , glasagtige Ø j n e . H a n s L e g e m e formelig sitrede, og h a n s K æ b e r b e v æ g e d e s i g m e k a n i s k o p o g n e d , s o m o m h a n s a d o g g u m l e d e p a a noget.

„Naa," fortfoer S k r æ d d e r e n . „ S e nu at k o m m e i S t ø v ­ l e r n e , H o l l e u f e r . I m m e r s a a n ø s h a n , d e n g a m l e H o l l æ n d e r ! Død og elleve P i n e r ! D e t e r p a a h øj e T i d , a t vi k o m m e r af­

s t e d ! O p m e d A a n d e n , S k o m a g e r ! S i d n u i n t e d e r o g fald i S t a v e r . H v a d e r d e r i Vejen m e d dig, g a m l e D r e n g ? "

„Jeg s k al i n g e n S t e d e r h e n , " slap d e t endelig ud o v e r H o l l e u f e r s b æ v e n d e L æ b e r .

S k ø n t O r d e n e blev udtalt m e d tykt og u s i k k e r t M æ l e , k o m d e m e d e t s a a d a n t P r æ g af Tilforladelighed, a t b e g g e V e n ­ n e r n e uvilkaarlig s a a e op. S e l v G r e t h e b e g y n d t e a t blive

op-10*

1 4 8 H É N R I k P O N T O P P I D A N : S R Y É R

m æ r k s o m h e n n e i s i n K r o g , o g alle t r e s t i r r e d e d e tilsidst paa h i n a n d e n , s o m o m d e h v e r i s æ r i k k e v i l d e tro, at d e h a v d e h ø r t rigtig.

„ H ø r n u , K a m m e r a t , " tog e n d e l i g S k r æ d d e r e n tilorde, idet h a n stillede s i g op f o r a n h a m m e d H o f t e n l æ n e t m o d s i n K æ p , s a t t e H a a n d e n i S i d e n o g k a s t e d e K l u m p f o d e n o v e r d e t r a s k e B e n . „ H v a d e r d e r i S t y k k e r m e d d i g ? J e g s y n e s , d u h æ n g e r s a a blegt m e d N æ b e t , g a m l e S k o m a g e r ! "

H o l l e u f e r s v a r e d e k u n m e d e n uforstaaelig B r u m m e n o g f o r s ø g t e for f ø r s t e G a n g a t s e S k r æ d d e r e n stift i Ø j n e n e .

„Alvorlig s a g t , " v e d b l e v d e n n e . „ E r d u daarlig, K a m m e ­ r a t ? E r d e t k a n s k e M a d s k a b e t , d e r e r g a a e t i B a g l a a s ? . . . D e t s k a l d u i k k e b r y d e d i g o m , G a m l e . Vi t a ' e r o s e t P a r h ø j e T a r m s k r a b e r e h e n n e i K æ l d e r e n o m H j ø r n e t , s a a g a a r d e n g o dt i g e n ! . . . I k k e s a n d t , d u g a m l e K r i n g l e v r i d e r d e r ­ h e n n e ? . . . "

„ D e n e r . . . hi . . . h ø r t ! " h i k k e d e B a g e r s v e n d e n h e n n e paa s i n Stol.

„ H o n n ø r ! H v a d s i g e r D e , M a d a m ? L e v e v o r g a m l e , r e v ­ n e d e G r u n d l o v ! . . . K o m nu h e r , M i k k e l s e n , s a a t a ' e r vi g a m l e H o l l e u f e r u n d e r H a n k e n , o g s a a — f r e m a d m o d d e t s t o l t e H a v ! "

M e n d a S k r æ d d e r e n n u virkelig g j o r d e M i n e til at t a g e fat i H o l l e u f e r , b r a s t d e n n e s T a a l m o d i g h e d .

„Kan d u l a ' m i g v æ r e ! D u h a r i k k e noget m e d mig at skaffe, Z i e g l e r ! N a a r jeg h a r s a g t , a t jeg i k k e vil m e d jer, s a a k a n I vel l a d e m i g i F r e d . "

„ H e r r e G u d , H o l l e u f e r ! " lallede d e n t y k k e M i k k e l s e n i

n æ s t e n g r æ d e f æ r d i g T o n e . „ H v a d e r d e r d o g i V e j e n m e d d i g ? . . . S k a l vi da i k k e v æ r e g l a d e paa G r u n d l o v s d a g e n , g a m l e K a m m e r a t ? "

M e n for S k r æ d d e r Z i e g l e r , d e r v a r t u m l e t h e l t tilbage i S t u e n v e d H o l l e u f e r s u v e n t e d e S t ø d , b e g y n d t e d e r a t g a a e t L y s op. H a n s a t t e K æ p p e n i G u l v e t e n hel Alen f o r a n sig, s t r a k t e s i g f r e m p a a s i n Klumpfod, løftede s i n lille, s p i d s e N æ s e i Vejret o g u d s t ø d t e e n l a n g t r u k k e n Fløjtetone.

„Naa, s a a d a n ! " u d b r ø d h a n s a a o g n i k k e d e . „Saa d e t e r d e n S t e g , K a t t e n r e n d e r m e d i N æ b e t ! . . . J a , jeg h a r jo nok f o r m æ r k e t d e t i d e n s i d s t e Tid, a t d e r h a r v æ r e t n o g e t uldent v e d dig, H o l l e u f e r ! . . . M a a jeg i U n d e r d a n i g h e d til­

l a d e m i g d e t S p ø r g s m a a l , h a r d u a l l e r e d e m e l d t d i g ind i V æ r n e t , H o l l e u f e r ? K a n s k e a g t e r d u a t v a n d r e m e d i P r o -visoristtoget i d a g ? E r d e t M e n i n g e n ? "

„ H a r jeg s a g t d e t ? " s k r e g H o l l e u f e r op, m e n s e n for­

r æ d e r i s k R ø d m e f a r v e d e h a n s K i n d e r o g l a n g e , s l u n k n e H a l s .

„ H o n n ø r , m i n g a m l e V e n ! " afbrød S k r æ d d e r e n h a m o g s t r a k t e H a a n d e n f r e m . „Skal d u i k k e m e d idag, s a a k o m m e r du s ' g u nok m e d n æ s t e G a n g . F o r d e t e r dog s a a d a n , d e t e r fat m e d dig, forstaar jeg nu. D u vil i H ø j h e d e n ; . . . d u vil til F e d t e f a d e t . . . d u vil i L a g m e d d e s t o r e , i k k e s a n d t ? "

„Naa, hvad k o m m e r d e t s a a dig v e d ? S k a l jeg m a a s k e g ø r e jer R e g n s k a b for, h v o r jeg g a a r h e n ? S k y l d e r jeg jer n o g e t ? H a r I noget at k r æ v e ind h e r ? H v a d vil I mig s a a ? J e g h a r i k k e haft B u d e f t e r nogen af jer, o g h a r I e l l e r s noget og s k a ' h a ' e s a g t , k a n I jo k o m m e a n ! "

1 5 0 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

H o l l e u f e r s O p b r u s n i n g o g navnlig O r d e n e : „ K o m m e a n "

v i r k e d e s t r a k s a f k ø l e n d e p a a d e n lille, h a l t e S k r æ d d e r . H a n a n b r a g t e s i g h e n n e v e d D ø r e n m e d H a a n d e n i S i d e n o g s a a e p a a s i n g a m l e V e n m e d e t U d t r y k af S m e r t e .

„ S a a e r d e t a l t s a a Alvor m e d dig, H o l l e u f e r , " s a g d e h a n .

„ D u vil s v i g t e F a n e n o g d i n e g a m l e F r i h e d s k a m m e r a t e r ! D e t s k u l d e d u d o g b e t æ n k e dig p a a , for d e t k o m m e r d e r i k k e n o g e t g o d t u d a f , vil jeg s i g e d i g ! M e n g ø r , h v a d d u v i l ! E r d u b l e v e n P r o v i s o r i s t , s a a e r d e t forbi m e l l e m o s ! F o r m a n k a n s i g e o m S k r æ d d e r Z i e g l e r , h v a d m a n l y s t e r . . . m a n k a n g r i n e af h a m o g k a l d e h a m f o r d r u k k e n o g e n N a r . . . for d e t k a n a l t s a m m e n h a ' e s i n Rimelighed . . . M e n d e n D a g s k a l i n g e n s e , d a h a n s v i g t e r s i n g a m l e F a n e . D e t e r s v o ­ r e t ! . . . K o m , M i k k e l s e n ! "

D a d e t o V e n n e r h a v d e forladt S t u e n o g m e d e t R a b a l d e r s l a a e t D ø r e n i b a g sig, v r æ n g e d e H o l l e u f e r foragteligt e f t e r d e m . D e r p a a v e n d t e h a n s i g m o d s i n K o n e for h o s h e n d e a t i n d h ø s t e d e n f o r s t a a e n d e P a a s k ø n n e l s e , s o m h a n l æ n g e h a v d e g l æ d e t s i g til. M e n G r e t h e n æ r m e d e s i g h a m m e d T e g n p a a alt a n d e t e n d O p b y g g e l s e o g s a g d e n æ s t e n s k r æ k ­ s l a g e n t , s o m o m T a l e n galdt e n p a a t æ n k t F o r b r y d e l s e :

„ E r d e t virkelig d i t Alvor, H o l l e u f e r , a t d u vil g a a m e d H ø j r e ? "

„Ja, m i n T u l l e ! " s v a r e d e h a n . O g m e d s i n h e l e T u n g e ­ f æ r d i g h e d u d v i k l e d e h a n n u f o r h e n d e alt, h v a d h a n i d e n s i d s t e T i d h a v d e t æ n k t o g g e n n e m l e v e t . M e n h a n s Veltalen­

h e d f o r m a a e d e i k k e a t o v e r v i n d e G r e t h e s B e t æ n k e l i g h e d ; h u n s v a r e d e i sin g a m l e , m o d l ø s e T o n e :

„Jeg t r o r n u , d e t e r lige galt, e n t e n d u e r H ø j r e eller V e n s t r e . D u s k u l d e følge m i t R a a d , H o l l e u f e r , o g h o l d e dig b o r t e fra b e g g e D e l e , s a a vidste m a n da, at d u k o m i k k e i U l y k k e . "

„Du s k u l d e i k k e tale s a a d a n , G r e t h e ! J e g h a r s a g t dig d e t før . . . d u h a r slet ingen F o r s t a n d paa, h v a d d e r g æ r e r i T i d e n s S k ø d . M e n vi a n d r e , vi s e r T e g n e n e - f o r s t a a r d u !

— o g vi k e n d e r , h v a d d e r e r vor Pligt i F a r e n s S t u n d . O g vort g a m l e Fødeland e r i F a r e , G r e t h e ! D e t e r S k i d t e t , d e r vil r e g e r e nu. D e t e r s a a d a n n e F y r e s o m Z i e g l e r o g Mik­

k e l s e n , d e r vil f r e m o g s t y r e L a n d o g Rige. M e n s k a l vi taale d e t ? F o r s t a a r e n S k r æ d d e r s i g m å a s k e paa, h v o r d a n e n R e g e r i n g s kal v æ r e ? S k a l H a n s M a j e s t æ t først s p ø r g e s a a d a n e n s o m M i k k e l s e n ? "

H e r blev h a n a f b r u d t af nogle f j æ r n e T o n e r af e t H o r n ,

— Samlingssignalet h e n n e fra T o r v e t , h v o r f r a R e g e r i n g s ­ p ar ti ets P r o c e s s i o n s k u l d e u d g a a . H a n foer op, o g h a n fuld­

e n d t e nu ihast sin P a a k l æ d n i n g u n d e r heftig S i n d s b e v æ ­ g e l s e .

D a h a n tilsidst stod foran Spejlet m e d sin g a m l e , g r a a C y l i n d e r h a t t r y k k e t n e d o v e r d e t v a n d k æ m m e d e H a a r , m e d sin b r u n e , l a n g s k ø d e d e F r a k k e k n a p p e t s t r a m t o m sit s l u n k n e Liv o g m e d A r m e n e løftede s o m e t P a r V i n g e r , m e n s d e n s u r m u l e n d e G r e t h e gav h a n s K l æ d n i n g d e n s i d s t e B e a r b e j ­ d e l s e m e d e n P e t r o l e u m s k l u d o g e n B ø r s t e , g r e b e s h a n af e n pludselig Ø m h e d s t r a n g , s o m f r e m k a l d t e s af S p æ n d i n g e n o g d e n a l l e r e d e b e g y n d e n d e F o r k n y t t e i s e . N æ s t e n m e d T a a -r e -r i Ø j n e n e lagde h a n A -r m e n o m H a l s e n paa d e n m u t

mod-1 5 2 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

s t r æ b e n d e G r e t h e o g k y s s e d e h e n d e lydeligt m i d t paa M u n ­ d e n . D e r p a a tog h a n s a a højtideligt A f s k e d m e d B ø r n e n e , s o m o m h a n a g t e d e s i g p a a e n l a n g R e j s e , o g e n d n u i D ø r e n v e n d t e h a n s i g o m o g s a g d e m e d e t F i n g e r k y s :

„ V æ r rolig, m i n G r e t h e m o ' e r ! I d a g s k a l d u i k k e h ø r e n o g e t o m m i g , s o m d u i k k e k a n v æ r e b e k e n d t ! "

D e r v a r alligevel i k k e d e t s æ d v a n l i g e frejdige U d t r y k af B o r g e r f ø l e l s e i S k o m a g e r H o l l e u f e r s H o l d n i n g o g M i n e , d a h a n n u i sit v e l b e k e n d t e G r u n d l o v s s k r u d g i k n e d a d d e n t r a n g e Møllerslippe. Stille s n e g h a n s i g ligesom p a a T y v e -s a a l e r l a n g -s m e d M u r e n e i d e n t o m m e G y d e , o g h v e r G a n g h a n h ø r t e S t e m m e r i s i n N æ r h e d , d u k k e d e h a n m e d H o ­ v e d e t o g p a a s k y n d e d e s i n G a n g . H a n v a r n æ s t e n n a a e t n e d til E n d e n af G y d e n , d a h a n s t a n d s e d e v e d L y d e n af M u s i k u d e f r a d e n H o v e d g a d e , h v o r i Møllerslippen u d m u n d e d e . D e t v a r P r o c e s s i o n e n , d e r a l l e r e d e v a r u n d e r F r e m r y k n i n g . D e n s F o r l ø b e r e — e n F l o k L æ r e d r e n g e , K a g e k o n e r o g B ø r n

— p a s s e r e d e just forbi, o g s n a r t lød H u r r a e r n e g a n s k e n æ r . H o l l e u f e r s t o d e t Ø j e b l i k tvivlraadig. M e n idet S p i d s e n af d e n f ø r s t e F a n e v i s t e s i g f o r E n d e n af S l i p p e n , s m u t t e d e h a n ind i e n P o r t o g blev s t a a e n d e d e r , m e n s d e t l a r m e n d e F e s t t o g d r o g forbi. D e t a a b n e d e s af B y e n s Politibetjent, d e r m a r s c h e r e d e f r e m m e d s m a a , t a k t f a s t e S k r i d t o g m e d e n M i n e , d e r tydelig r ø b e d e , a t d e t t e for h a m v a r A a r e t s s t o r e Ø j e b l i k , i hv i l ket h a n følte a l l e s Ø j n e h v i l e p a a h a m m e d B e u n d r i n g o g M i s u n d e l s e . E f t e r h a m fulgte „ M u s i k e n " , fire t y k k e M æ n d m e d o p p u s t e d e K i n d e r af S t ø r r e l s e s o m B a r n e ­ m a v e r . D e r p a a k o m F e s t k o m i t e e n m e d d a n n e b r o g s f a r v e d e

R o s e t t e r paa B r y s t e t ; A m t m a n d e n m e d G u l d b r i l l e r , S o m -m e r p a l e t o t o g g u l e G l a c e h a n d s k e r ; B o r g -m e s t e r e n i Uni­

f o r m , v æ r d i g e M e d l e m m e r af B y r a a d e t , e s k o r t e r e d e af t o N a t v æ g t e r e m e d Blikskilte p a a F r a k k e n ; e n lille P r æ s t p a a flade F ø d d e r ; B y e n s S m ø r m a t a d o r m e d sit n y e R i d d e r b a a n d ; a n d r e H a n d l e n d e ; l a v e r e E m b e d s m æ n d o g B y e n s L æ r e r ­ s t a n d . H e r e f t e r fulgte B a n n e r n e t æ t p a a h i n a n d e n . F ø r s t e n R æ k k e s t o r e Dannebrogsflag, b a a r n e af K ø b m æ n d e n e s K u s k e m e d h v i d e B o m u l d s h a n d s k e r ; d e r e f t e r H a a n d v æ r k s -m e s t r e n e -m e d d e r e s L a v g s f a n e r , u n d e r t i d e n k u n 4 — 5 S t y k ­ k e r o m h v e r t B a n n e r , d e fleste alvorlige o g s a t t e M æ n d m e d B a k k e n b a r t e r fra C h r i s t i a n d e n o t t e n d e s T i d . M i d t e n af To­

g e t d a n n e d e s af e n s t ø r r e politisk F o r e n i n g , h v i s M e d l e m ­ m e r — hovedsagelig g a n s k e u n g e M e n n e s k e r — b a r s m a a , b l o m s t e r o m v u n d n e Dannebrogsflag, h v o r p a a d e r stod „ F o r G u d , K o n g e o g F æ d r e l a n d " . U d f o r h v e r t H u s , h v o r d e r v a r T i l s k u e r e — i s æ r D a m e r — i V i n d u e r n e , brød d e u n g e M e n n e s k e r u d i o v e r m o d i g e H u r r a e r , s v i n g e d e m e d H a t ­ t e n e o g s l o g e s o m d e B l o m s t e r , s o m t i l k a s t e d e s d e m . I s æ r blev J u b e l e n ø r e d ø v e n d e , d a T o g e t n a a e d e e t s t o r t H j ø r n e ­ s t e d s k r a a s for Møllerslippen, h v o r A m t m a n d e n s D a m e r stod h v i d k l æ d t e paa e n Altan o g m o d t o g d e n y d e d e H y l d e s t m e d m e k a n i s k e Nik, ligesom k o n g e l i g e P e r s o n e r . N u fulgte n y e F o r e n i n g e r o g n y e F a n e r . M e n e f t e r h a a n d e n t y n d e d e s R æ k ­ k e r n e . M u s i k e n h ø r t e s a l l e r e d e i k k e l æ n g e r , k u n T r a m p e t af t u n g e S t ø v l e r . H e l e d e n n e sidste, t a v s e Del af P r o c e s ­ s i o n e n , d e r m e s t bestod af Folk, d e r h e l s t v a r b l e v e n h j e m ­ m e , o m d e h a v d e t u r d e t d e t , m i n d e d e o m et Ligtog. „ O g

1 5 4 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

h v a d a n d e t v a r vel o g s a a d e t h e l e O p t o g " — s k r e v B y e n s Oppositionsblad D a g e n e f t e r — „ F r i h e d e n s pyntelige Lig-b e g æ n g e l s e ! "

A m t m a n d e n h a v d e u d b r a g t sit s æ d v a n l i g e k o r t e , m e n be­

v æ g e d e L e v e for M o n a r k e n ; P r æ s t e n h a v d e holdt e n versi­

ficeret T a l e for D a n m a r k , o g B y e n s a g i t a t o r i s k e K r a f t , d e n p o p u l æ r e P r o k u r a t o r E n e v o l d s e n , h a v d e udført sit velbe­

k e n d t e s t o r e G r u n d l o v s - N u m m e r , e t virkningsfuldt P o t ­ p o u r r i af l i d e n s k a b e l i g e U d b r u d , B r a n d e r e , A v i s a n e k d o t e r o g s e n t i m e n t a l e F l o s k l e r . D e r e f t e r v a r O r d e t b l e v e n givet frit.

D e n s t o r e F o r s a m l i n g , d e r fra T r i b u n e n , h v o r Honoratio­

r e s opholdt sig, b r e d t e s i g H o v e d v e d H o v e d ud o v e r n æ s t e n h e l e d e n af h ø j e T r æ e r o m h e g n e d e P l a d s , b e g y n d t e imidler­

tid a t blive utaalmodig. D e yderligst s t a a e n d e t r a k s i g alle­

r e d e t i l b a g e til B e v æ r t n i n g s t e l t e n e m e l l e m T r æ e r n e , og o v e r a l t ø n s k e d e m a n Afslutning for a t k u n n e k o m m e til F e s t m a a l t i d e t , D a n s e n , K a r u s s e l i e n , G y n g e n , S k i v e s k y d ­ n i n g e n o g d e a n d r e F o r l y s t e l s e r , d e r v a r k n y t t e t til F e s t e n .

E f t e r a t e t P a r af B y e n s y n g r e Æ r g e r r i g h e d e r h a v d e be­

n y t t e t L e j l i g h e d e n til a t g ø r e s i g b e m æ r k e d e , o g B y e n s Bit­

t e r f a b r i k a n t s o m s æ d v a n l i g t v e d e t loyalt L e v e h a v d e gjort R e k l a m e for sin M i k s t u r , r i n g e d e O r d s t y r e r e n p a a sin Klok­

k e o g s p u r g t e , o m d e r v a r flere, d e r ø n s k e d e O r d e t . I d e t s a m m e opstod d e r for t r e d j e G a n g R ø r e t æ t u n d e r T r i b u n e n , h v o r e n M a n d , d e r u n d e r T a l e r n e h a v d e t r æ n g t s i g b e s t a n d i g l æ n g e r e f r e m g e n n e m M e n n e s k e m a s s e n , nu

m e d blottet H o v e d og f r e m s t r a k t H a l s s ø g t e a t t i l t r æ k k e s i g D i r i g e n t e n s O p m æ r k s o m h e d f o r a t b e d e o m O r d e t . D e t v a r H o l l e u f e r .

D a O r d s t y r e r e n fik Ø j e p a a h a m , s p u r g t e h a n : „Vil D e t a l e ? "

I d e t s a m m e v i s t e d e n iltre A g i t a t i o n s - P r o k u r a t o r s i g v e d B a l u s t r a d e n . H a n v a r e n lille M a n d m e d e t rødviolet Ansigt og m ø r k e , n æ s t e n s o r t e Briller. V e d S y n e t af H o l l e u f e r s k e n d t e S k i k k e l s e , u d b r ø d h a n :

„ H v a d e r d e t ? E r d e t D e m , d e r vil tale — h e r ? "

„Jeg vilde g æ r n e a f l æ g g e e n B e k e n d e l s e , " f r e m s t a m m e d e S k o m a g e r e n ; h a n stod m e d H a t t e n t r y k k e t ind m o d B r y s t e t o g v a r g a n s k e r u s t e n i M æ l e t af B e k l e m m e l s e .

E f t e r a t P r o k u r a t o r e n e t Øjeblik h a v d e m ø n s t r e t h a m s t r e n g t , v e n d t e h a n tilbage til s i n e V e n n e r , m e l l e m h v i l k e d e r nu fandt e n k o r t Raadslagning S t e d , s o m e n d t e m e d , a t d e r blev g i v e t T e g n til H o l l e u f e r , a t h a n k u n d e k o m m e op.

O r d s t y r e r e n t r a a d t e f r e m o g r i n g e d e p a a s i n K l o k k e .

„ H r . S k o m a g e r H o l l e u f e r h a r O r d e t ! "

M a n t r o e d e i f ø r s t e Ø j e b l i k , a t d e t v a r e n S p a s af d e n g o d e O r d s t y r e r , o g g a v s i g til a t l e . M e n d a m a n nu virkelig s a a e H o l l e u f e r s v a n d k æ m m e d e H o v e d o g h e l e l u r v e d e S k i k ­ k e l s e d u k k e o p b a g d e t r ø d e K l æ d e , h v o r m e d T a l e r s t o l e n v a r b e d æ k k e t , brød m a n u d i lydelige P r o t e s t e r .

„ V æ k m e d h a m ! — Vi vil i k k e h ø r e h a m ! — D e t e r ufor­

s k a m m e t ! — D e t e r jo e n S o c i a l i s t ! — N e d m e d h a m ! "

D i r i g e n t e n k i m e d e m e d s i n Klokke.

„ D e n æ r e d e F o r s a m l i n g m a a forholde s i g rolig. D e m a a

156 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

v æ r e o v e r b e v i s t o m , at d e r intet u p a s s e n d e vil finde S t e d , s a a l æ n g e j e g b e k l æ d e r d e n n e P l a d s . J e g m a a d e r f o r a n ­ m o d e D e m o m a t h ø r e d e n æ r - a t h ø r e T a l e r e n i Ro­

l i gh ed . H r . S k o m a g e r H o l l e u f e r h a r b e d e t o m O r d e t h e r for a t faa Lejlighed til a t a f l æ g g e e n B e k e n d e l s e for d e n n e F o r ­ s a m l i n g . J e g t r o r , vi s k y l d e r h a m a t h ø r e paa, h v a d h a n h a r a t s i g e . "

E f t e r d i s s e O r d l a g d e U v e j r e t sig. E n forventningsfuld S t i l h e d i n d t r a a d t e , o g D i r i g e n t e n t r a k s i g a t t e r tilbage.

H o l l e u f e r t r a a d t e a t t e r f r e m , b u k k e d e til alle S i d e r o g l a g d e d e flade H æ n d e r p a a T a l e r s t o l e n s R a n d , e f t e r først til almindelig M u n t e r h e d a t h a v e a n b r a g t sin b e r ø m t e g r a a C y ­ l i n d e r f o r a n sig.

„ H v o r f o r e r jeg h e r ? H v a d h a r jeg a t g ø r e i d e n n e For­

s a m l i n g ? " b e g y n d t e h a n m e d d e n højtideligt b æ v e n d e S t e m -m e k l a n g , s o -m h a n -m e n t e u u n d v æ r l i g for d e t r e t t e „Fore­

d r a g " . „ H v o r f o r e r jeg i k k e d e r u d e , h v o r d e r r a a b e s p a a F r i h e d o g F r e m s k r i d t o g A r b e j d e r n e s F r i g ø r e l s e ? J o , m i n e h ø j t æ r e d e T i l h ø r e r e , — jeg e r h e r , fordi jeg h a r følt i n d e i m i t H j æ r t e , a t d e r u d e h a r jeg i k k e l æ n g e r noget a t g ø r e . J e g e r h e r s o m d e n blinde, d e r e r b l e v e n s e e n d e , o g s o m d e n h a l t e , d e r e r b l e v e n g a a e n d e . J a , m i n e h ø j t æ r e d e Til­

h ø r e r e , jeg h a r v a n d r e t i M ø r k e o g v æ r e t opfyldt af H o v m o d o g B e g æ r . M e n n u h a r jeg — G u d s k e T a k ! f a a e t Ø j n e n e o p for d e n U l y k k e o g B e d æ r v , h v o r i d e a n d r e vil s t y r t e vort g a m l e F ø d e l a n d . J e g h a r s e t , a t A r b e j d e r n e s s a n d e V e n n e r , d e e r i k k e d e r u d e , h v o r d e n u r a a b e r p a a F r e m s k r i d t og Fri­

g ø r e l s e . Nej, m i n e h ø j t æ r e d e T i l h ø r e r e , A r b e j d e r n e s s a n d e

ET OPPER 157 V e n n e r , d e e r h e r ! O g d e t vilde jeg ø n s k e , at A r b e j d e r n e i h e l e L a n d e t s n a r t vilde faa Ø j n e n e o p for, h o s h v e m d e h a r d e r e s S t ø t t e , o g h v e m d e r e r d e r e s s a n d e V e l g ø r e r e . "

E n J u b e l b ø l g e rullede o p imod h a m e f t e r d i s s e O r d o g g a v h a m forøget Mod. M e d lidenskabelig S t e m m e u d s l y n g e d e h a n e n R æ k k e frygtelige B e s k y l d n i n g e r mod s i n e g a m l e P a r t i f æ l l e r o g d e r e s F ø r e r e , d e r a l e n e l e d t e d e t m e n i g e Folk paa Afveje for d e s t r y g g e r e a t k u n n e u d p l y n d r e d e t . O g hid­

s e t af d e t s t adi g m e r e l a r m e n d e Bifald, s o m h a n s O r d v a k t e , talte h a n sig e f t e r h a a n d e n op i e n f u l d k o m m e n E k s t a s e . H a n følte, a t h a n s L i v s s t o r e Øjeblik nu e n d e l i g v a r k o m m e n . D e n n e J u b e l , d i s s e H u r r a e r o g B r a v o r a a b , d e r tilsidst n æ ­ s t e n e f t e r h v e r S æ t n i n g b r u s e d e o p imod h a m , f o r k y n d t e , a t h a n s L y k k e v a r gjort. H a n b e g y n d t e e n d o g a t f a b l e o m Forfølgelser, h a n h a v d e v æ r e t G e n s t a n d for af s i n e forrige V e n n e r , fremstillede s i g s o m e n M a r t y r , h v i s Enfold o g U e g e n n y t t i g h e d m a n s k æ n d i g t h a v d e b e n y t t e t s i g a f .

H v a d d e r h e r e f t e r s k e t e , e r i n d r e d e h a n s e n e r e k u n u k l a r t o g s t y k k e v i s s o m e n D r ø m . H a n h u s k e d e , at h a n s l u t t e d e m e d e t af vild J u b e l paafulgt „ L æ n g e l e v e Ministeriet E s t r u p ! " — at h a n d e r p a a s e l v m a a t t e f r e m o g m o d t a g e H y l d e s t ; a t O r d s t y r e r e n k l a p p e d e h a m paa S k u l d e r e n ; a t P r o k u r a t o r E n e v o l d s e n b e g e j s t r e t t r y k k e d e h a n s H a a n d ; a t Folk t r æ n g t e s i g o m k r i n g h a m , da "han k o m n e d i m e l l e m M æ n g d e n , o g a t e n S k a r e u n g e M e n n e s k e r m e d D a n n e ­ brogsflag f ø r t e h a m bort til e t langt Bord mel l e m T r æ e r n e , h v o r d e d r a k P u n s c h af s t o r e T e r r i n e r o g s a n g o g s k r e g H u r r a , m e n s d e r r u n d t o m blev t æ n d t k u l ø r t e L y s i G r e

-158 HENRIK PONTOPPIDAN : SKYER

n e n e s o m i e t E v e n t y r l a n d ; a t h a n h e r f r a blev ført ind i e n s t o r T e l t h a l m e d L y s e k r o n e r o g B l o m s t e r , h v o r alle B y e n s S t or fol k v a r s a m l e d e ; a t h a n h e r fik Vin, d e r s k u m m e d e s o m S æ b e o g p r i k k e d e i N æ s e n s o m e n S n u s ; a t A m t m a n d e n k o m h e n o g k l i n k e d e m e d h a m o g s a g d e h a m e t P a r for­

bindtlige O r d ; a t h a n d e r p a a i g e n blev ført u d i d e t fri, h v o r n o g l e u n g e M e n n e s k e r tog h a m u n d e r A r m e n e , m e n s d e r o p p e u n d e r H i m l e n blev b r æ n d t F y r v æ r k e r i m e d R a k e t t e r , G u l d r e g n , K a n o n s k u d

I m i d l e r t i d s a d G r e t h e h j e m m e i K æ l d e r e n i Møllerslip­

p e n o g l a p p e d e B ø r n e n e s T ø j v e d L y s e t f r a d e n lille, k u p -pelløse L a m p e , d e r k a s t e d e e t g r e l t F a t t i g d o m s s k æ r o v e r d e t u s l e o g f u g t i g e R u m . B ø r n e n e v a r alle f o r l æ n g s t b r a g t til Ro. E n u h y g g e l i g S t i l h e d t r æ n g t e s i g o m k r i n g h e n d e f r a d e n u d d ø d e B y , h v o r o v e r d e t g a m l e K i r k e u r n u og d a lige­

s o m s ø v n d r u k k e n t r u n g e d e .

G r e t h e v a r s a a v a n t til a t h a v e H o l l e u f e r o m k r i n g s i g D a g o g Nat, a t h u n følte s i g g a n s k e b e k l e m t i d e n n e E n s o m h e d . Al h e n d e s Uvilje imod h a m v a r f o r s v u n d e n , o g h u n ø n s k e d e blot, a t h u n h a v d e h a m h j e m m e h o s s i g igen. H u n s a a e o p p a a d e t lille V æ k k e u r p a a V æ g g e n ; K l o k k e n v a r tolv. H u n f r ø s o g v a r s ø v n i g , m e n h a v d e i k k e Mod til a t g a a i S e n g . O g m e n s h e n d e s u f o r m e l i g e K r o p s a n k m e r e o g m e r e s a m ­ m e n o g Ø j n e n e halvt faldt i, d r ø m t e h u n s i g i g e n tilbage til h i n e l y k k e l i g e D a g e , d a d e r e n d n u i n g e n Politik v a r til i V e r d e n , o g d a H o l l e u f e r o g h u n l e v e d e fredeligt i d e r e s K æ l ­ d e r u d e n a t b e k y m r e sig om, hvad d e r v a r udenfor d e n .

P l u d s e l i g v a k t e s h u n af S a n g o g S p e k t a k e l af e n Folke­

s k a r e , d e r n æ r m e d e s i g g e n n e m S l i p p e n . H u n k a s t e d e A r ­ bejdet o g r e j s t e s i g hastigt op. H u n k e n d t e d i s s e vilde H y l o g v r e d fortvivlet s i n e H æ n d e r . D e r v a r d e m e d h a m !

E t Øjeblik e f t e r n a a e d e M e n n e s k e s v æ r m e n H u s e t . G e n ­ n e m H u r r a r a a b o g S a n g h ø r t e G r e t h e H o l l e u f e r s l a l l e n d e S t e m m e : „Tak, V e n n e r ! — T a k ! — D e t t e h a r v æ r e t e n stolt D a g . L e v e vort g a m l e F ø d e l a n d ! L e v e g a m l e D a - n e b r o g ! Ned m e d S o c i a l i s t e r n e s r ø d e K l u d ! — —"

„ B r a v o ! . . . L e v e H o l l e u f e r ! "

Ny J u b e l , n y e S k r i g .

G r e t h e v a r s u n k e t n e d p a a e n Stol o g b e g y n d t e a t g r æ d e af S k a m og Fortvivlelse. E n d e l i g s t i l n e d e S p e k t a k l e t . H u n h ø r t e d e t r u m s t e r e u d e n f o r paa T r a p p e n , o g H o l l e u f e r ra­

v e d e ind. H a n s g r a a C y l i n d e r s a d fladtrykt bag i N a k k e n , Kravetøjet v a r g a a e t op, B e n k l æ d e r n e stod a a b n e , o g d e s t i v e Ø j n e v a r ligesom k a n t e d e m e d r ø d e S i l k e b a a n d .

Ved S y n e t af h a m i d e n n e Tilstand brød al h e n d e s F o r ­ bitrelse ud p a a n y .

„Naa, e r d u d e r !" r a a b t e h u n m e d e t r a s e n d e Blik. „ O g d e t v a r dig, d e r l o v e d e a t k o m m e h j e m s o m e t ordentligt M e n n e s k e , o g s a a m ø d e r d u h e r m e d h e l e T r y n e n fuld —

M e n H o l l e u f e r blev h e n d e d e n n e Aften i k k e S v a r skyldig.

„Ti stille — K v i n d e ! " r a a b t e h a n , idet h a n m e d Ry gg en s t ø t t e d e sig mod Dørstolpen. „ R e s p e k t , s i g e r jeg d i g ! T r o r d u , d e t e r S j o v e r e o g B a n d i t t e r d e r u d e . . . R e s p e k t , d u ! J e g h a r d r u k k e t S k a m p a g n e med A m t m a n d e n , om d u vil v i d e

i 6 0 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

d e t ! . . . O g d e h a r r a a b t H u r r a f o r m i g a l l e s a m m e n . . . alié B y e n s fine F o l k . . . K a n d u h ø r e ? . . . D e r a a b e r p a a m i g . . . D e vil h ø r e m i g t a l e ! . . . G a a v æ k , d u — jeg vil tale — f o r K v i n d e n ! F o r D a - n e k v i n d e n ! "

H a n g j o r d e virkelig M i n e til a t s t o l p r e o p a d T r a p p e n i g e n . K u n m e d B e s v æ r holdt G r e t h e h a m tilbage o g fik h a m o v e r ­ b e v i s t o m , a t d e r v a r b l e v e n stille p a a G a d e n . O g u d e n a t b r y d e s i g o m a l h a n s P r a l o g S n a k g a v h u n s i g d e r p a a til a t k l æ d e h a m af o g b r i n g e h a m i S e n g .

D e t v a r i k k e m e d d e lysteligste F ø l e l s e r , a t h a n d e n n æ s t e D a g k r ø b u d af D y n e r n e for i g e n a t t a g e fat p a a s i n D o n t . D e t v a r i d e t h e l e i k k e d e n h y g g e l i g s t e S t e m n i n g , d e r p a a d e n n e F o r m i d d a g h v i l e d e o v e r d e n lille K æ l d e r s t u e . H o l -l e u f e r m æ r k e d e s n a r t d e t U v e j r , s o m t r a k s a m m e n o v e r h a n s H o v e d h e n n e f r a K ø k k e n g r o t t e n , h v o r G r e t h e stod o g iagttog h a m m e d g a l d e g r ø n n e Ø j n e o g h v æ s e d e s o m e n K a t , h v e r G a n g h a n n æ r m e d e s i g h e n d e . T h i K l o k k e n v a r b l e v e n n æ s t e n t i ; o g h e l e N a t t e n h a v d e h a n ligget o g k a s t e t s i g i S e n g e n o g s k r e g e t højt i S ø v n e , s n a k k e t o m A m t m a n d e n , r a a b t p a a , . S k a m p a g n e " o g holdt T a l e r .

N u s a d h a n g a n s k e s l a t t e n p a a s i n S k o m a g e r s t o l , bleg-g r a a o m N æ b e t , m e d e n T u n bleg-g e , d e r v a r t ø r o bleg-g s k r u b b e t s o m e n R a s p , o g m e d e n F o r n e m m e l s e af a t h a v e h e l e H o v e d e t b e d æ k k e t m e d n æ v e s t o r e K n u d e r . F o r h a n s Blik v æ l t e d e e n T a a g e af S y n e r , e t K a o s af urolige Billeder . . . alle d e n fore-g a a e n d e A f t e n s B e fore-g i v e n h e d e r i vild F o r v i r r i n fore-g . H a n k u n d e blot i k k e blive klog p a a , o m d i s s e B i l l e d e r tilhørte D r ø m e l l e r V i rk el i gh e d. D e t v a r nemlig før h æ n d e t h a m , a t h a n

h a v d e ladet s i g f ø r e b a g L y s e t af sin livfulde F a n t a s i . O g d o g ! J o n ø j e r e h a n o v e r t æ n k t e S a g e n , d e s t o u m u l i g e r e f o r e ­ k o m d e t h a m , a t d e t a l t s a m m e n k u n d e v æ r e D r ø m . O g h v o r f o r s k u l d e d e t ogsaa a bs ol ut v æ r e d e t ? H a v d e h a n i k k e altid s e l v følt, at h a n af N a t u r e n v a r b e s t e m t til noget h ø j e r e e n d a t blive elendig L a p p e s k o m a g e r ?

H a n blev e f t e r h a a n d e n k l a r o v e r , a t i h v e r t Fald h a n s T a l e o g d e n J u b e l , d e n h a v d e v a k t , v a r e n uomstødelig K e n d s ­ g e r n i n g . H a n h u s k e d e jo tydeligt, h v o r d a n h a n v a r k o m m e n op paa T r i b u n e n , o g a t D i r i g e n t e n h a v d e r i n g e t m e d s i n Klokke, indtil d e r v a r bleven S t i l h e d , o g h v o r l e d e s d e n s t o r e S l a g t e r M a g n u s s e n , s o m h a n h a v d e s e t s t a a lige u n d e r T a l e r ­ stolen m e d sin s k æ v e M u n d , tilsidst h a v d e r a a b t „ L e v e Hol-l e u f e r ! " m e n s aHol-lHol-le H a t t e n e s v i n g e d e s i L u f t e n .

M e n i d e n F r y d , h v o r m e d E r i n d r i n g e n o m alt d e t t e fyldte h a n s H j æ r t e , b l a n d e d e d e r sig h u r t i g t e n n a g e n d e Angst, . . . A n g s t e n for, a t h a n ved s i n e s e n e r e F o r e t e e l s e r , d e m , h a n nu i k k e l æ n g e r h u s k e d e , k u n d e h a v e ødelagt Virknin­

g e n af s i n T a l e . H a n s bl yt ung e L e m m e r o g v æ r k e n d e H o ­ v e d fortalte h a m m e d t i l s t r æ k k e l i g T y d e l i g h e d , a t d e n g a m l e A d a m o g s a a d e n n e G a n g h a v d e overlistet h a m , o g h a n vid­

s t e af E r f a r i n g , h v o r u b a r m h j æ r t i g t d e n n e K a v a l e r k u n d e h u s e r e m e d h a m . Imidlertid t r ø s t e d e h a n s i g m e d , a t d e t i h v e r t Fald nu v a r e r k e n d t , at h a n virkelig h a v d e T a l e g a v e r . D e t f ø r s t e S k r i d t paa B e r ø m m e l s e n s B a n e v a r d e r m e d gjort

— og h a n s k u l d e nok s n a r t finde e n Lejlighed til at forny sin T r i u m f !

Med e t fiffigt o g dog e n d n u noget æ n g s t e l i g t S m i l

skot-Henrik Pontoppidan : Skyer. 11

1 6 2 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

t e d e h a n h e n til s i n K o n e , d e r stod h e n n e v e d S e n g e n o g k l æ d t e s i g o m for a t g a a i B y e n o g g ø r e sit Middagsindkøb.

H e ! — t æ n k t e h a n . D e r s t a a r n u T u l l e o g v e e d i k k e af d e t a l l e r m i n d s t e ! H u n t æ n k e r , a t d e t e r b a r e e n sølle S k o m a g e r , d e r s i d d e r h e r . O g h u n e r k n u s e n d e gal i H o v e d e t ! M e n j e g s i g e r i k k e e t M u k . O m h u n s a a s k æ l d e r o g s m æ l d e r n o k s a a m e g e t . . . i k k e e t M u k s i g e r j e g ! N a a r h u n s a a k o m ­ m e r u d p a a G a d e n , k a n h u n i k k e b e g r i b e , h v o r f o r alle Folk v e n d e r s i g o m e f t e r h e n d e ; o g n a a r h u n k o m m e r ind til U r t e k r æ m m e r M a d s e n , vil K o m m i s s e n b u k k e o g s p r i n g e for h e n d e s o m for e n S t a d s f r u e o g g i v e h e n d e p a a K r e d i t s a a -m e g e t , s o -m h u n ø n s k e r ; o g M a d s e n s e l v vil s -m æ k k e D ø r e n o p for h e n d e , n a a r h u n g a a r , o g s i g e : V æ r s a a venlig a t h i l s e D e r e s M a n d ! D e t m a a v æ r e e n s t o r L y k k e for D e m a t h a v e e n M a n d m e d s a a d a n n e T a l e g a v e r !

S k o m a g e r H o l l e u f e r s Ansigt f o r t r a k s i g til e t b r e d t G r i n v e d T a n k e n o m d e n M i n e , s o m G r e t h e vilde stille o p o v e r ­ for e n s a a d a n Tiltale. O g h a n g l æ d e d e s i g s o m e t B a r n til d e t Ø j e b l i k , d a h u n vilde v e n d e h j e m o g k a s t e s i g o m h a n s H a l s f o r g r æ d e n d e a t b e d e h a m o m Tilgivelse for al sin M i s k e n d e l s e .

D e r i m o d v a r d e r i n g e n s æ r d e l e s F o r e l s k e l s e a t s p o r e i d e t Blik, h v o r m e d h a n d e r e f t e r s k æ v e d e til B u n k e n af s k i m ­ l e d e Tøfler o g s a a l e l ø s e S k o , d e r n u v e n t e d e p a a h a n s H æ n ­ d e r s A r b e j d e . D e t f o r e k o m h a m s a a ophøjet latterligt, a t h a n

— H o l l e u f e r — s o m i g a a r h a v d e opflammet T u s i n d e r v e d s i n T a l e s Ild, a t h a n i d a g s k u l d e s i d d e h e r i e n m ø r k K æ l ­ d e r o g f o r r e t t e e n L a p p e s k o m a g e r s y d m y g e n d e G æ r n i n g .

É t oPr^Bft 163

1 6 4 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y É f t

H o l l e u f e r v a r s p r u n g e t o p af sin Stol, o g G r e t h e , d e r e n d n u s t o d i U n d e r k l o k k e , v a r m e d e t H v i n flygtet h e n bag S e n g e ­ o m h æ n g e t . — „ U n d s k y l d ! " v e d b l e v h a n o g t r a a d t e u g e n e r t n æ r m e r e . „Jeg vilde blot b r i n g e D e m m i n T a k for igaar, H r . S k o m a g e r m e s t e r H o l l e u f e r ! J e g t r o r , jeg g ø r m i g til Tolk for d e n a l m i n d e l i g e M e n i n g , n a a r jeg u d t a l e r m i n G l æ d e o v e r d e n O v e r r a s k e l s e , D e v e d D e r e s T a l e b e r e d t e alle loyale B o r g e r e . J e g vilde g æ r n e i s a m m e A n l e d n i n g u d b e d e m i g e t Ø j e b l i k s fortrolig S a m t a l e m e d D e m . D e e r nok s a a g o d a t s k æ n k e m i g e t P a r M i n u t t e r . "

H o l l e u f e r t ø r r e d e f o r t u m l e t e n Stol af m e d sit S k ø d s k i n d , o g P r o k u r a t o r E n e v o l d s e n s a t t e s i g p a a K a n t e n af d e n , m e d S t o k k e n m e l l e m s i n e B e n , m e n s G r e t h e s t a k H o v e d e t f r e m b a g S e n g e f o r h æ n g e t m e d et A n s i g t s u d t r y k , s o m o m h u n v a r i F æ r d m e d a t t a b e b a a d e N æ s e o g M u n d .

„Mit Æ r i n d e til D e m , H r . H o l l e u f e r ! " b e g y n d t e P r o k u r a ­ t o r e n , i d e t h a n m e d d e n u d s p i l e d e h ø j r e H a a n d t r y k k e d e B r i l l e r n e t æ t t e r e ind m o d Ø j n e n e — „vil D e m a a s k e finde a t v æ r e af e n n o g e t e j e n d o m m e l i g Art. J e g plejer imidler­

tid a t g a a lige til S a g e n o g s k a l h e l l e r i k k e i d e t t e Tilfælde f r a v i g e d e n n e R e g e l . D e h a r s a n d s y n l i g v i s af A v i s e r n e s e t , a t P a r t i e t til i m o r g e n E f t e r m i d d a g h a r b e r a m m e t Afholdel­

s e n af e t s t ø r r e politisk M ø d e i G a n d l e j r e K r o h a v e , til hvil­

k e t navnlig E g n e n s H u s m æ n d o g L a n d a r b e j d e r e e r b l e v e n i n d b u d t e . N u v a r d e t , vi vilde s ø g e a t f o r m a a D e m , H r . H o l l e u f e r , t i l a t i n d f i n d e D e m v e d d e t t e M ø d e f o r d e r a t g e n t a g e d e n fortræffelige T a l e , vi igaar h a v d e d e n F o r ­ nøjelse a t h ø r e af D e m . D e t f o r s t a a r s i g , " — v e d b l e v h a n ,

idet h a n s t ad ig talte i e n tør, f o r r e t n i n g s m æ s s i g T o n e , d e r a l d e l e s i k k e s v a r e d e til U d t r y k k e n e s F o r b i n d t l i g h e d , „Me­

ningen e r i k k e , a t d e t s k a l v æ r e nogen nøjagtig G e n t a g e l s e af D e r e s F o r e d r a g fra igaar - i n g e n l u n d e . Blot e n g a n s k e k or t R e d e g ø r e l s e , e n s a m m e n t r æ n g t Fremstilling i fyndig F o r m af d e A n s k u e l s e r , D e igaar lod k o m m e til O r d e . H v a d d e t for o s f o r n e m m e l i g k o m m e r a n p a a , e r , at D e b e t o n e r d e n S k u f f e l s e , V e n s t r e p a r t i e t i e n h v e r H e n s e e n d e h a r be­

r e d t D e m , o g navnlig f r e m h æ v e r d e n P a s s u s , a t d e t e r o s

— H ø j r e — d e r e r A r b e j d e r n e s s a n d e V e n n e r . D e vil forstaa, hvilken B e t y d n i n g m a n m a a tillægge e n s a a d a n U d ­ talelse fra e n Mand s o m D e m , d e r i O r d e t s b e d s t e F o r s t a n d e r e n H a a n d e n s A r b e j d e r . D e t e r netop, h v a d d e r o g s a a e r b l e v e n u d t r y k t i d e n h æ d r e n d e O m t a l e af D e m , s o m D e m a a s k e h a r s e t i S t i f t s t i d e n d e n for idag."

„Staar d e r noget o m m i g i A v i s e n ? " udbrød H o l l e u f e r g a n s k e bleg o g r e j s t e s i g halvt op.

„ H a r D e i k k e s e t d e t ? J e g h a r til R e f e r a t e t af F e s t e n igaar ladet k n y t t e nogle B e m æ r k n i n g e r o m D e m . J e g m e n t e , a t d e t v a r rigtigst a t f r e m h æ v e B e t y d n i n g e n s æ r l i g af D e-r e s Deltagelse. T h i — i k k e s a n d t ? vi tør nu g a a ud fra , at ogsaa D e tilfulde h a r i n d s e t , h v i l k e n F a r e d e r t r u e r S a m ­ f u n d e t fra d e t f r e m v æ l d e n d e Socialdemokrati. D e t e r — s a a vidt jeg forstaar — ogsaa D e r e s Ø n s k e e f t e r E v n e a t bistaa o s i d e n K a m p mod d e r e v o l u t i o n æ r e E l e m e n t e r , s o m vi nu a g t e r m e d forøget S t y r k e at f ø r e . "

„Ja, d e t e r d e t , H r . P r o k u r a t o r ! " s a g d e H o l l e u f e r m e d V a r m e o g lagde H a a n d e n paa sit B r y s t .

1 6 6 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

„ M e g e t v e l . Vi h a a b e r altsaa a t s e D e m i G a n d l e j r e imor-g e n E f t e r m i d d a imor-g , l i imor-g e s o m vi i d e t h e l e imor-g ø r R e imor-g n i n imor-g p a a D e r e s N æ r v æ r e l s e v e d e n R æ k k e M ø d e r , s o m P a r t i e t i d e n n æ r m e s t e F r e m t i d a g t e r a t a f h o l d e r u n d t o m i K r e s e n . "

„ P r o k u r a t o r e n k a n g a n s k e b e f a l e o v e r m i g . "

„ M e g e t v e l . J e g m a a i k k e f o r g l e m m e a t tilføje, h v a d forøvrigt e r e n S e l v f ø l g e , a t D e , H r . H o l l e u f e r , i e n h v e r H e n s e e n d e vil blive holdt s k a d e s l ø s for d e n Tid o g d e K r æ f ­ t e r , D e v i e r os. D e t t e k a n vi imidlertid altid faa Lejlighed til n æ r m e r e a t tale o m , s a a l e d e s a t F o r h o l d e t o r d n e s til beg­

g e s T i l f r e d s h e d . "

„ G u d , d e r o m h a r jeg aldrig tvivlet, H r . P r o k u r a t o r ! s a g d e H o l l e u f e r o g s a a e forlegent m o d G u l v e t .

„Ja, s a a h a r jeg k u n tilbage" — v e d b l e v H r . E n e v o l d s e n i s a m m e f o r r e t n i n g s m æ s s i g e T o n e — „at b e d e D e m b e t r a g t e d e n n e S a m t a l e s o m g a n s k e privat o g h e l s t u n d g a a a t o m t a l e d e n til a n d r e . D e t a n s e s i d e t h e l e for rigtigst, a t D e r e s Til­

s t e d e v æ r e l s e v e d M ø d e r n e f a a r U d s e e n d e af a t v æ r e g an ­ s k e u o p f o r d r e t . J e g s k a l imidlertid n o k l a d e D e m tilflyde U n d e r r e t n i n g o m Tid o g S t e d for M ø d e r n e s Afholdelse for­

u d e n alt øvrigt f o r n ø d e n t . "

I k k e s a a s n a r t v a r P r o k u r a t o r E n e v o l d s e n u d e af D ø r e n , før H o l l e u f e r s p r a n g h e n til S k a b e t e f t e r sin H a t o g F r a k k e . H a n vilde s t r a k s l ø b e h e n til Ø l k æ l d e r e n o m H j ø r n e t for a t s e S t i f t s t i d e n d e n .

M e n pludselig k o m h a n til a t t æ n k e p a a , a t h a n d e r h e n n e m u l i g v i s vilde t r æ f f e Z i e g l e r o g M i k k e l s e n , h v a d h a n i Ø j e ­ blikket i k k e h a v d e o v e r v æ t t e s L y s t t i l ; o g h a n s e n d t e d a i

S t e d e t d e n æ l d s t e af P i g e b ø r n e n e , Rosalie, h e n til Aviskon­

t o r e t for a t faa D a g s n u m m e r e t af Bl adet .

„Du b e h ø v e r b a r e a t s i g e , at d e t e r til m i g ! " r a a b t e h a n e f t e r h e n d e .

D e r p a a g a v h a n s i g til a t v a n d r e op o g n e d a d G u l v e t m e d l a n g e S k r i d t , m e n s h a n m e d b e g g e s i n e s t o r e H æ n d e r p u r ­ r e d e sig i H a a r e t . M e n m e d e e t s t a n d s e d e h a n o g s a a e h e n paa G r e t h e m e d e t b r e d t o g sejrsstolt G r i n .

„ N a a ! H v a d s i g e r d u n u , T u l l e ? S a a e d u , h v e m d e r v a r h e r n e d e ? O g h ø r t e d u , h v a d h a n s a ' e ? . . . D e t h a v d e d u nok i k k e t æ n k t dig, T u l l e ! . . . D u m e n t e nok i k k e , d e t v a r s a a d a n fat — h v a ' ? "

H a n gik t r e l a n g e S k r i d t u d o v e r G u l v e t o g v e n d t e a t t e r tilbage.

„ H a r jeg s a a haft R e t , eller h a r jeg i k k e ? D u h a r n u altid s n a k k e t o m , a t jeg gjorde for m e g e t ud af m i g s e l v , o g a t jeg b a r e s k u l d e holde m i g til S k o m a g e r i e t . J o v i s t ! H v a d s i g e r d u n u ? . . . H ø r t e d u , at d e a l l e r e d e b e g y n d e r a t s k r i v e o m m i g i B l a d e n e ? O g h ø r t e d u , h v o r fint h a n s n a k k e d e til mig, G r e t h e , — n æ s t e n s o m jeg a l l e r e d e v a r h a n s Lige­

m a n d ? . . . M e n d e t h a r jeg altid s a g t dig, a t d u h a r i n g e n F o r s t a n d p a a d e D e l e . D u k e n d e r i k k e T e g n e n e d e t e r S a g e n ! Dertil s kal d e r e t H o v e d e m e d S p e k u l a t i o n i," s a g d e h a n og b a n k e d e s i g m e d P e g e f i n g e r e n p a a P a n d e n . „Men E n e v o l d s e n o g d e a n d r e s t u d e r t e H e r r e r fra U n i v e r s i t e t e t o g R e g e n s i u m — s e r d u , d e h a r m æ r k e t , a t d e r v a r noget i n d e n f o r d e n n e h e r s e n s P a n d e s k a l , s o m d e k u n d e h a v e B r u g for. D e t e r Folk, d e r f o r s t a a r s i g p a a P o e s i o g G e n i ! D e t

1 6 8 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

e r i k k e s a a d a n n e B ø n d e r b æ s t e r M e n h v o r bliver dog d e n T ø s af m e d B l a d e t ? "

H a n tog a t t e r t r e l a n g e S k r i d t i e n B u e ud o v e r G u l v e t , m e n s h a n m e d b e g g e H æ n d e r løftede sit H a a r .

D e r p a a b e g y n d t e h a n a t m e d d e l e G r e t h e e n fantasifuld S k i l d r i n g af G a a r s a f t e n e n s B e g i v e n h e d e r . M e n h v e r t Ø j e ­ blik a f b r ø d h a n s i g s e l v o g s k r e g : „ H v o r P o k k e r bliver dog T ø s e n af m e d B l a d e t ! "

E n d e l i g k o m Rosalie g a n s k e f o r p u s t e t l ø b e n d e . H o l l e u f e r r e v B l a d e t ud af B a r n e t s H æ n d e r o g k a s t e d e s i g o v e r d e t s o m e t h u n g r e n d e D y r .

„Udland . . . K o r n p r i s e r n e . . . H v o r e r d e t ? " r a a b t e h a n g a n s k e u d e af s i g s e l v . „ H e r k o m m e r d e t ! G r u n d l o v s f e s t e n ! . . . t r u e n d e H i m m e l . . . brød S o l e n f r e m . . . H v o r e r j e g ? H v o r e r j e g ? . . . T u s i n d e r af D e l t a g e r e . . . V e n s t r e s o g S o ­ c i a l i s t e r n e s f o r s v i n d e n d e lille Klat . . . H v o r e r j e g ? . . . B e ­ v æ g e t u d b r a g t L e v e for v o r D r o t . . . P a s t o r Mølbos a a n d -f u l d e F o r e d r a g H e r k o m m e r d e t ! H e r e r j e g ! "

F ø r s t l æ s t e h a n d e t to G a n g e i g e n n e m for s i g s e l v , m e n s h a n s Ansigt u d t r y k t e e n b e s t a n d i g h e f t i g e r e S i n d s b e v æ g e l s e . D e r p a a l æ s t e h a n d e t m e d g r a a d s i t r e n d e S t e m m e højt for G r e t h e , d e r h e l e T i d e n h a v d e s i d d e t u b e v æ g e l i g paa sin Stol o g s t i r r e t f o r s t e n e t f r e m f o r s i g — s o m o m h u n e n d n u umuligt k u n d e blive fortrolig m e d d e n T a n k e , a t h e n d e s M a n d v a r e t G e n i . H o l l e u f e r l æ s t e :

„ D a g e n s H e l t blev dog n æ s t e n H r . S k o m a g e r m e s t e r H o l ­ l e u f e r f r a Møllerslippen. D e n n e M a n d h a r hidtil v æ r e t k e n d t s o m e n ivrig T i l h æ n g e r af V e n s t r e , til h v i s dygtigste o g

n o b l e s t e P e r s o n l i g h e d e r h a n u b e t i n g e t altid h a r hørt. S a n d ­ synligvis n e t o p d e r f o r h a r h a n i n d e n f o r d e t t e P a r t i i k k e nydt d e n A n e r k e n d e l s e , h a n k u n d e h a v e fortjent, m e n s n a r e r e v æ r e t e n S k i v e for d e n n e S a m l i n g af r a a E l e m e n t e r s S p o t o g G r i n . M a n vil a n d e t s t e d s i B l a d e t m e d I n t e r e s s e l æ s e R e f e r a t e t af H r . H o l l e u f e r s a a b n e o g k æ k k e T i l s t a a e l s e af s i n Vildfarelse, o g vi s k a l h e r blot tilføje, a t vi m e d s æ r l i g G l æ d e hilser H r . H o l l e u f e r v e l k o m m e n i v o r e R æ k k e r , idet vi i h a n s u f o r b e h o l d n e Tilslutning s e r B e g y n d e l s e n til d e t O m s l a g i S t e m n i n g e n h o s d e a r b e j d e n d e K l a s s e r , h v o r o m vi alt l æ n g e h a r s p a a e t . A r b e j d e r n e o g d e m i n d r e H a a n d -v æ r k e r e e r o m s i d e r b l e -v e n t r æ t t e af d e t a f m æ g t i g e V e n ­ s t r e s s t o r e O r d o g t o m m e L ø f t e r o g h a r i n d s e t , a t d e i o s h a r d e r e s e n e s t e n a t u r l i g e S t ø t t e . H r . H o l l e u f e r e r for vor B y d e n S v a l e , d e r b e b u d e r o s e n n æ r f o r e s t a a e n d e S o m ­ m e r . "

D a H o l l e u f e r for t r e d j e G a n g l æ s t e d i s s e O r d , trillede T a a r e r n e n e d ad h a n s K i n d e r .

E n S o l s k i n s d a g i S e p t e m b e r . U d e paa d e n s a a k a l d t e „Pro­

m e n a d e " — e n Allee m e d høje T r æ e r o g Udsigt o v e r Fjor­

d e n o g E n g e n e — v a r d e r h e n paa E f t e r m i d d a g e n fuldt af s p a s e r e n d e . D e t v a r B y e n s O v e r k l a s s e — E m b e d s m æ n d e ­ n e s , G r o s s e r e r n e s , L æ g e r n e s o g S a g f ø r e r n e s F a m i l j e r — d e r h v e r D a g i T i d e n m ell e m 3 o g 5 tog d e r e s Motion h e r

1 7 0 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

f o r a t u d v e k s l e H i l s n e r , s p ø r g e Nyt, s a m t a l e o m Øjeblik­

k e t s B e g i v e n h e d e r , g ø r e K u r eller s k u m l e .

M e l l e m d e s p a s e r e n d e s a a e s e n lang, s l u n k e n S k i k k e l s e , d e r v a n d r e d e e n s o m h e n g e n n e m Alleen m e d H æ n d e r n e p a a R y g g e n , — l i g e s o m h e n s u n k e n i d y b e T a n k e r . H a n v a r k l æ d t i e n f e d t e t , t æ t k n a p p e t S k ø d e f r a k k e , t æ r n e d e B e n k l æ d e r og s t o r e s p e j l b l a n k e S k o . O m k r i n g h a n s m a g r e H a l s v a r d e r b u n d e t e t s n a v s e t hvidt T ø r k l æ d e , h v i s S l ø j f e e n d e r flagrede h e l t u d p a a S k u l d r e n e . P a a d e n e n e H a a n d b a r h a n e n g a m ­ m e l , s o r t H a n d s k e . H a n s Ansigt v a r blegt, N æ s e n s t o r o g r ø d , Ø j n e n e glasagtige. U n d e r t i d e n s t a n d s e d e h a n o g stir­

r e d e l i g e s o m fortabt o p i L ø v e t . M e n s a a s n a r t e t S e l s k a b af H e r r e r o g D a m e r n æ r m e d e sig, r e v h a n m e d æ r b ø d i g F o r ­ bindtlighed d e n g a m l e g r a a C y l i n d e r h a t af s i t h a l v s k a l d e d e H o v e d o g k r u m m e d e s i g n æ s t e n s a m m e n i e t B u k . D e t v a r H o l l e u f e r .

„ G u d v e e d , o m d e t M e n n e s k e e r rigtig v e l b e v a r e t ? "

s a g d e A m t m a n d e n til R e d a k t ø r e n af B y e n s Stiftsavis, just s o m d e t o H e r r e r h a v d e p a s s e r e t S k o m a g e r e n o g b e s v a r e t h a n s d y b e H i l s e n m e d e n s k ø d e s l ø s B e v æ g e l s e o p imod H a t ­ t e s k y g g e n . „Jeg s e r h a m h e r h v e r D a g paa d e n n e Tid, o g d e t f o r e k o m m e r m i g , a t h a n g ø r e t b e s y n d e r l i g f o r s t y r r e t I n d t r y k . "

„Ja, d e t m a a jeg b e k e n d e , " s v a r e d e R e d a k t ø r e n o g lo.

„ S i d e n h a n o p t r a a d t e s o m T a l e r v e d v o r G r u n d l o v s f e s t h v a d A m t m a n d e n jo n o k e r i n d r e r — h a r jeg s a a a t s i g e dag­

lig h a f t h a n s R e n d paa K o n t o r e t , h v o r h a n m ø d e r op m e d a l e n l a n g e A r t i k l e r o m alt m e l l e m H i m m e l o g J o r d , s o m h a n

vil h a v e optaget i B l a d e t . J e g f a n d t d e t i B e g y n d e l s e n i k k e rigtigt a t s t ø d e h a m for H o v e d e t o g holdt h a m d e r f o r h e n m e d e t P a r a n e r k e n d e n d e O r d . M e n d e t g j o r d e h a m blot m e r e fordringsfuld, o g d a h a n f o r l e d e n blev l i g e f r e m k æ p ­ høj i n d e p a a mit Kontor, t a b t e jeg tilsidst T a a l m o d i g h e d e n o g viste h a m D ø r e n . "

„Ja, h a n e r vist — t r o d s s i t k r y b e n d e V æ s e n — e n t e m ­ m e l i g h o v m o d i g P e r s o n . "

„Aa, h a n s t r u t t e r af I n d b i l d s k h e d ! D e k a n t æ n k e D e m , — h a n g a v s i g l i g e f r e m M i n e af a t v æ r e f o r u r e t t e t o g t r u e d e m e d a t m e l d e s i g ud af P a r t i e t , d e r s o m h a n i k k e fik s i n e S m ø r e r i e r optaget. H a n e r k o m p l e t g a l ! "

„Men u n d e r d i s s s e F o r h o l d f o r u n d r e r d e t m i g u n æ g t e l i g t "

— v e d b l e v A m t m a n d e n — „at H r . E n e v o l d s e n v e d v a r e n d e l a d e r h a m o p t r æ d e v e d M ø d e r n e . J e g e r i n d r e r , a t jeg e n d n u for faa D a g e s i d e n s a a e e n Notits o m h a m i B l a d e n e . D e t k a n dog n æ p p e v æ r e formaalstjenligt l æ n g e r . H a n h a r vist­

nok nu gjort s i n G a v n . "

„Netop, H r . A m t m a n d ! J e g s a g d e just d e s a m m e O r d til H r . E n e v o l d s e n f o r l e d e n , o g h a n l o v e d e m i g d a o g s a a a t s k u l l e f o r h i n d r e M a n d e n s v i d e r e O p t r æ d e n . H r . E n e v o l d ­ s e n e r jo d e s v æ r r e i k k e altid k r æ s e n nok i Valget af s i n e P e r s o n e r . "

A m t m a n d e n s v a r e d e i k k e d i r e k t e paa d i s s e O r d , m e n s t a n d s e d e e t Ø j e b l i k og s a a e paa R e d a k t ø r e n m e d e t ind­

t r æ n g e n d e Blik. —

Imidlertid s a d G r e t h e h j e m m e v e d O m h æ n g s s e n g e n o g v u g g e d e sin lille nyfødte J a k o b B r ø n n u m . D e n fugtige o g

1 7 2 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

s k u m l e K æ l d e r s t u e s a a e e n d n u u h y g g e l i g e r e ud e n d før. I S o m m e r e n s L ø b h a v d e H o l l e u f e r s a a g o d t s o m fuldstændigt lagt S k o m a g e r i e t paa H y l d e n , o g F a m i l j e n h a v d e v æ r e t h e n ­ vist til a t l e v e af d e n lille U n d e r s t ø t t e l s e — „ m i n e D i æ t e r " , s o m H o l l e u f e r s e l v k a l d t e d e n , — d e r tilflød d e m fra H ø j r e s Agitationskomite. M a n g e n G a n g h a v d e B ø r n e n e ligefrem s u l t e t . M e n H o l l e u f e r m æ r k e d e intet. H v e r k e n v e d B ø n n e r e l l e r o n d e O r d h a v d e h a n k u n n e t d r i v e s til a t a r b e j d e . H a n l e v e d e i e t Rige, d e r i k k e v a r af d e n n e V e r d e n . H a n v a r s a a opfyldt af a l l e s i n e P l a n e r , s i n e T a l e r o g S k r i v e r i e r , a t h a n s e l v n æ s t e n i n t e t s p i s t e . M e n s h a n i T a n k e r n e f æ r d e d e s paa L y k k e n s T i n d e r , b e s t r a a l e t af N a a d e n s Sol e l l e r o m b r u s t af F o l k e t s J u b e l r a a b , h a v d e G r e t h e G a n g e f t e r G a n g m a a t t e t s k i l l e s i g ved e t S t y k k e B o h a v e eller v e d e n K l æ d n i n g for a t s k a f f e B ø r n e n e d e t nødtørftigste.

E t P a r D a g e e f t e r hin S a m t a l e m e l l e m A m t m a n d e n og S t i f t s a v i s e n s R e d a k t ø r fik H o l l e u f e r O r d r e til a t indfinde s i g p a a P r o k u r a t o r E n e v o l d s e n s Kontor.

„Na a — d e r e r D e ! " s a g d e d e n lille M a n d i k o r t , forret­

n i n g s m æ s s i g T o n e o g g a v h a m i k k e e n g a n g H a a n d e n . „Jeg h a r blot d e n M e d d e l e l s e a t g ø r e D e m , a t D e f r e m t i d i g i k k e vil k u n n e v e n t e n o g e n s æ r l i g O p f o r d r i n g til a t o p t r æ d e v e d P a r t i e t s M ø d e r , h v o r f o r D e a l t s a a n a t u r l i g v i s ! — h e l l e r i k k e l æ n g e r m a a p a a r e g n e n o g e n U n d e r s t ø t t e l s e af P a r t i e t s M i d l e r . J e g h a a b e r , D e f o r s t a a r m i g ? "

H o l l e u f e r s a a e u d , s o m o m h a n i k k e vilde t r o paa, a t h a n h a v d e opfattet P r o k u r a t o r e n s Y t r i n g e r rigtigt.

„Det k a n d a i k k e v æ r e D e r e s Alvor, H r . P r o k u r a t o r , "

f r e m s t a m m e d e h a n , pludselig ligbleg. „ H v a d m e n e r D e d a , a t jeg s k al g ø r e , H r . P r o k u r a t o r ? "

„ H v a d D e s k a l g ø r e ? H v i l k e t S p ø r g s m a a l ! D e h a r jo D e r e s H a a n d v æ r k , s o m D e vistnok i e n utilgivelig G r a d h a r for­

s ø m t . D e t k a n d o g u m u l i g t h a v e v æ r e t D e r e s M e n i n g a t blive v e d at leve af politisk Virksomhed."

„Mit H a a n d v æ r k , " g e n t o g H o l l e u f e r i n æ s t e n g r æ d e f æ r ­ dig T o n e . „ J a m e n , d e t v e e d H r . P r o k u r a t o r e n jo godt, a t jeg h a r lagt mig ud m e d alle m i n e g a m l e K u n d e r , fordi jeg blev H ø j r e . "

„Ja, d e t k e n d e r jeg s l e t i k k e noget til," afbrød H r . E n e ­ voldsen tørt. „ P a r t i e t s K a s s e e r intet U n d e r s t ø t t e l s e s f o n d , s a a d e r s o m D e t r æ n g e r til H j æ l p , m a a D e h e n v e n d e D e m til F a t t i g v æ s e n e t . H o s o s e r D e r e s V i r k s o m h e d s o m s a g t af­

s l u t t e t . "

„Aa, H r . P r o k u r a t o r ! — H r . P r o k u r a t o r ! " tiggede Hol­

l e u f e r s k æ l v e n d e o g s t r a k t e d e foldede H æ n d e r f r e m , s o m o m h a n b ø n f a l d e n d e vilde k a s t e s i g paa K n æ foran H r . E n e ­ v o l d s e n s F ø d d e r . M e n d e n n e a f s k a r h a m hastigt O r d e t .

„Det n y t t e r i k k e , a t vi y d e r l i g e r e f o r h a n d l e r o m d e n S a g . Min Tid tillader mig o v e r h o v e d e t i k k e a t b e s k æ f t i g e m i g m e r e m e d D e m . D e r f o r m a a d e n n e S a m t a l e h e r m e d v æ r e afsluttet. — F a r v e l ! "

H r . E n e v o l d s e n gjorde e n H a a n d b e v æ g e l s e o g v e n d t e d e r ­ m e d tilbage til s i n e Protokoller. H o l l e u f e r stod e n S t u n d s o m f o r s t e n e t o g s t i r r e d e mod G u l v e t . S a a v e n d t e h a n s i g m e ­ k a n i s k o m o g gik bort u d e n e t O r d . S o m i B l i n d e f a m l e d e h a n sig f r e m g e n n e m e n F o r s t u e og ned ad T r a p p e n , idet

1 7 4 H E N R I R P 0 N T 6 P P I D A N : S K Y E R

h a n m e d H a a n d e n G a n g e f t e r G a n g s t r ø g s i g n e d o v e r An­

s i g t e t for a t bortjage e n T a a g e , d e r h a v d e lagt s i g o v e r h a n s Ø j n e .

N e d e n for T r a p p e n s t o d E n e v o l d s e n s halvfjersindstyve-a halvfjersindstyve-a r i g e K o n t o r b u d , d e r m e d e t g halvfjersindstyve-a m m e l t T y e n d e s T r o f halvfjersindstyve-a s t h e d e n d n u b e v a r e d e s i n B e u n d r i n g o g H ø j a g t e l s e for G r u n d l o v s ­ f e s t e n s f e j r e d e H e l t o g d e r f o r æ r e f r y g t s f u l d t h i l s t e h a m m e d e t : „ Æ r b ø d i g s t G o d d a g , H r . S k o m a g e r m e s t e r H o l l e u f e r ! "

— D e n n e H ø f l i g h e d s b e v i s n i n g g e n g a v H o l l e u f e r F a t n i n g e n . E t s e l v t i l f r e d s S m i l l y s t e pludselig o p i h a n s Ansigt, m e n s h a n naadigt b e s v a r e d e d e n g a m l e s H i l s e n . D e t v a r , s o m o m h a n v a a g n e d e o p af e n o n d D r ø m .

„ H v o r f o r " — s a g d e h a n til s i g s e l v m e d e t fiffigt Ansigts­

u d t r y k — „hvorfor s k a l jeg t a g e m i g d e t n æ r , o m d e F o l k vil b r u g e m i g e l l e r e j ? J e g k a n jo d a n n e e t P a r t i for m i g s e l v ? P a r t i e t H o l l e u f e r . H v o r f o r s k u l d e jeg i k k e k u n n e d e t ? H a r jeg i k k e T a l e g a v e r ? H a r jeg i k k e talt til T u s i n d e r af Tilhø­

r e r e , s a a d e b a a d e h a r s k r e g e t o g k l a p p e t i H æ n d e r n e ? O g h v a d h a r d e r i k k e s t a a e t i A v i s e r n e ? „ H r . H o l l e u f e r e r for v o r B y d e n S v a l e , d e r b e b u d e r d e n n æ r f o r e s t a a e n d e S o m ­ m e r " . "

H a n s H o v e d l ø f t e d e sig, o g h a n s K i n d e r fik p a a e e n G a n g e n u n d e r l i g s t æ r k F a r v e . H a n s a a e n e d a d s i g for a t f o r v i s s e s i g o m , a t h a n v a r i s i t Stadstøj, h a v d e fint p u d s e d e S t ø v l e r p a a o g H a n d s k e n p a a d e n v e n s t r e H a a n d . D e T a a b e r ! O g sligt bød d e h a m — H o l l e u f e r ! . . . M e n d e s k u l d e k o m m e til a t f o r t r y d e d e t . H a n s k u l d e h æ v n e s i g . . . h a n s k u l d e k n u s e d e m a l l e s a m m e n . . . h a n s k u l d e . . .

H a n opløftede m i d t paa G a d e n e n t r i u m f e r e n d e S k o g g e r ­ latter, s a a F o l k v e n d t e s i g o m e f t e r h a m m e d f o r b a v s e d e M i n e r . H v a d i A l v e r d e n gik d e r af H o l l e u f e r ?

S e l v m æ r k e d e h a n intet. H a n g i k f r e m m e d r a s k e S k r i d t , m e n s h a n b l e v v e d a t l e o g s m i l e o g s l a a ud m e d d e n b e ­ h a n d s k e d e H a a n d . S k ø n t H i m l e n h a n g s o r t o g t u n g n e d o v e r alle Tagene', s a a e h a n o v e r a l t k u n S o l s k i n o m k r i n g sig. D e t f o r e k o m h a m ogsaa, a t alle F o l k h i l s t e h a m æ r b ø d i g t o g v e g til S i d e for h a m ; o g r u n d t o m i alle V i n d u e r n e s a a e h a n s k ø n n e , h v i d k l æ d t e D a m e r , d e r fulgte h a m m e d b r æ n d e n d e Ø j e k a s t .

D a h a n k o m ud paa T o r v e t , s y n t e s h a n , a t S k i l d v a g t e n foran R a a d h u s e t s k u l d r e d e G e v æ r for h a m . H a n g i k d e r f o r h e n o g tiltalte h a m , idet h a n i faderlig T o n e foreholdt h a m a t g ø r e s i n Pligt o v e r f o r K o n g e o g F æ d r e l a n d , a t v æ r e s i n e O v e r o r d n e d e lydig o g sin F a n e tro, — alt m e n s h a n nu o g d a paa m i l i t æ r Vis f ø r t e e n F i n g e r op til S k y g g e n af s i n g a m l e g r a a C y l i n d e r h a t .

D e n s k i k k e l i g e B o n d e k a r l stod m e d G e v æ r e t v e d Fod o g g l o e d e u f o r s t a a e n d e paa h a m ; m e n e f t e r h a a n d e n k o m d e r Folk til, o g d a o p d a g e d e m a n hurtigt, a t d e t n u for Alvor v a r galt fat m e d d e n s n u r r i g e S k o m a g e r .

„ H u r r a ! H o l l e u f e r e r b l e v e n fjottet!" lød d e t s n a r t f r a D r e n g e n e o m k r i n g i G a d e r n e , o g a l l e v e g n e fra s t r ø m m e d e F o l k h e n imod T o r v e t .

V æ k k e t af d e t t e u s æ d v a n l i g e R ø r e d u k k e d e tilsidst ogsaa Politibetjent Raffenstein o p af e n Ø l k æ l d e r o g s k r e d i II-m a r s c h g e n n e II-m G a d e n . D a h a n n a a e d e T o r v e t , v a r d e t t e

alle-1 7 6 H E N R I K P O N T O P P I D A N : S K Y E R

r e d e n æ s t e n h a l v fuldt af F o l k , o g midt i K l y n g e n s a a e s

r e d e n æ s t e n h a l v fuldt af F o l k , o g midt i K l y n g e n s a a e s