KALAALLIT NUNAAT 2015-2016

KALAALLIT NUNAAT 2015-2016

PERIUSSISSAQ

K A L A AL L I T N U N A A T S U L E Q AT I G A L U G U T U L L E R I I N NI L E R SU G AA S U M I K T U N A A R T A L I M M I L L U S U L I NI U T E Q AR NE Q

2

ANGUNIAGAQ

ˮ

anguniagaraa.

TAKORLUUGAQ

ˮ

tunaartalimmillu suliniuteqarnermigut, pitsaassusiliissasoq Kalaallit Nunaannilu inuit pisinnaatitaaffiisa

piviusunngortinneranni allannguinernik pilersitsilluni.

Inuit Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsiviup – Danmarkip Naalagaaffittut Inuit Piginnaatitaaffiinut Ingerlatsiviata – Namminersorlutik Oqartussat

kissateqarnerisigut Kalaallit Nunaanni inuit piginnaatitaaffii siuarsaaffigissavai illersorlugillu. Taamaattumik inatsit, ingerlatsiviup sulineranut sinaakkusiisutut Danmarkip aalajangersagaa, Kalaallit Nunaannut 2014-imi

atuuttunngortinneqarpoq.

Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivi kalaallit inatsisaat tunuliaqutaralugu 2013-imiit atuutilersumik pisersinneqartut qanimut

suleqatigalugit igerlatsiviup Kalaallit Nunaanni sulinera ingerlanneqarpoq.

Kalaallit Nunaanni inuit piginnaatitaaffiinut tunngasunik piginnaasat

annertusarneqarnissaat siunertaralugu Inuit Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsivimmik oqaloqateqartarnerup suleqateqarnerullu annertusinissaanik Kalaallit Nunaata tungaanit kissaatigineqarnera siunnersuisoqatigiit pilersinneqarnerannut pissutaaqataavoq.

SIULEQUT

KALAALLIT NUNAAT SULEQATIGALUGU

TULLERIINNILERSUGAASUMIK TUNAARTALIMMILLU

SULINIUTEQARNEQ

K A L AA L L I T N U N A A T SU L E Q AT I G AL U G U T U L L E R I I N NI L E R SU G AA S U M I K T U N A AR T AL I M M I L L U S U L I N I U T E Q A R N E Q

3 Tamatuma saniatigut Inatsisartut Ombudsmandiannik Folketingillu

Ombudsmandiannik isumaqatigiissuteqarnikkut ombudsmandit OPCAT-imik suliaqarnerannut atatillugu ingerlatsivik inunnut inatsisitigut ikiorsiisarpoq.

Naalliutsitsineq pillugu Naalagaaffiit Peqatigiit Isumaqatigiissutaannut ilassutitut protrokoli nammineq toqqarneqarsinnaasoq naapertorlugu ombudsmandeqarfiit taakku marluk Kalaallit Nunaannut naalagaaffiup pitsaaliuinermik suliaqartitaatut taaneqartartutut toqqagaapput, taamaattumillu Kalaallit Nunaanni inuit

kiffaanngissusiiagaaffigisinnaasaannik nakkutilliisuullutik, nakkutigisaannut ilaallutik inissiisarfiit tarnikkullu nappaatillit uninngavii.

Aammattaaq Ilaqutariinnermut, Naligiissitaanermut Isumaginninnermullu Naalakkersuisoqarfiup (taamanikkut Ilaqutariinnermut Inatsisinillu

Atuutsitsinermut Naalakkersuisoqarfiusup) Inuit Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsivik 2014-imi qinnuigaat Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata

Siunnersuisoqatigiivi suleqatigalugit arlaannaannulluunniit

attuumassuteqanngitsumik suliaqartoqaqqullugu, Innarluutillit pillugit

Naalagaaffiit Peqatigiit isumaqatigiissutaat naapertorlugu taamatut suliaqartut Innarluutillit pillugit isumaqatigiissutip Kalaallit Nunaannut atuutsinnera siuarsassammassuk illersorlugu nakkutigillugulu.

Suliniarnitta inuit pisinnaatitaaffiisa Kalaallit Nunaanni imminut nammassinnaasumik ataavartumillu sulissutigineqalernissaannut

tapertaasinnaanngornissaat ingerlatsiviup sulissutiginiarpaa. Taamaattumik inuiaat inuit pisinnaatitaaffiinut ingerlatsivii pillugit Naalagaaffiit Peqatigiit Parisimi tunngavii napertorlugit, kalaallit inuiattut arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsumik inuit pisinnaatitaaffiinut ingerlatsivittut

pigiligassaannit suliatta piffissap ingerlanerani tiguneqarnissaat ingerlatsiviup Kalaallit Nunaanni suliassami ilaattut isigaa.

Taamatut pisoqarnissaata tungaanut, ingerlatsiviup – aningaasaliissutitigut sinaakkusiunneqartut iluini – Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivi suleqatigalugit aamma nammineerluni inuit

pisinnaatitaaffiisa Kalaallit Nunaanni piviusunngortinneqarnerat pillugu ilisimasat tulleriinnilersorluagaasumik ilisimatitsissutigisarniarpai, soorlu aamma

suliassaqarfinni toqqartukkani suliniutinik tunaartalinnik aallartitsiniartugut.

Tamanna ingerlatsiviup 2014-2016-imut pingaarnertut periusissiaanut naapertuuppoq. Tassani aalajangersagaavoq ingerlatsiviup inuiaassutsimut tunngatillugu aaqqissuussaanikkut unammilligassat, ilisimasat aalajangersimasut atorneqarsinnaasullu, kiisalu inuit pisinnaatitaaffiinut periutsinut nunat tamat akornanni atugaasunut ataqatigiinnerunissaasa qulakkeernissaa

qitiutinneqassasoq.

K A L A AL L I T N U N A A T S U L E Q AT I G A L U G U T U L L E R I I N NI L E R SU G AA S U M I K T U N A A R T A L I M M I L L U S U L I NI U T E Q AR NE Q

4

Oqaratta tulleriinnerlusugaasumik eqqarsaatigaarput, inuit pisinnaatitaaffiisa Kalaallit Nunaanni piviusunngortinneqarnerisa qanoq ingerlanera

nalinginnaasumik ataavartumillu nakkutiginiaripput. Ilaatigut Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu inatsisiliornermik suleriaatsit malinnaaviginiarpavut, inatsisinillu attuumassuteqartunik nutaanik siunnersuuteqartoqarneranut atatillugu tusarniaanernut akissuteqartarniarluta. Inuit pisinnaatitaaffii pillugit

isumaqatigiissutit piviusunngortinnerat pillugu nalunaarusiatsinni, nunat tamat akornanni suleqatigiiffinnut, soorlu Naalagaaffit Peqatigiinnut aamma

Europarådimut tunniuttakkatsinni, Kalaallit Nunaanni pissutsit akuutittarniarpavut. Aammattaaq qulequttanik arlaqartunik

eqqarsaatigeqqinnerusassanik nalilersoqqissaagassanilu toqqaasarnitsigut, Kalaallit Nunaanni inuit pisinnaatitaaffiinut pissutsit pillugit aalajangersumik akuttussusilimmik killiffimmik naliliisarniarpugut, inatsisitigullu inuit

pisinnaatitaaffiisigut pisussaaffiit piviusunngortinnissaannut pitsanngoriataasinnaasunik kaammattuuteqartarluta.

Oqaratta tunaarlinnik eqqarsaatigaarput, tulleriinnilersorluagaasumik nakkutilliinitta saniatigut, suliassaqarfinni arlaqartuni toqqartukkani inuit pisinnaatitaaffiisa piviusunngortinnerat nukittorsaaviginiarlugu kalaallit akuusut aamma suleqatigerusukkivut. Assersuutigalugu ilinniartitsinermik ingerlatat, paasissutissatut ilinniartitsissutissatulluunniit atortunik suliarinninneq

suleqatigiissutigineqarsinnaapput. imaluunniit sammisat inuit pisinnaatitaaffiinik tunngaveqartut pilersaarusiornerat il.il. suleqatigiissutigineqarsinnaallutik.

Aammattaaq inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasut pillugit oqartussanut pisortalluunniit suliffeqarfiinut attuumassuteqartunut aalajangersumik siunnersuineq pineqarsinnaavoq.

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

5 Inuit Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsiviup Kalaallit Nunaanni inuit

pisinnaatitaaffiisigut pissutsit pillugit tamatigoortumik tunngavilersugaasunillu ilisimasaqarnissaq sulissutiginiarpaa, tamatumani nalinginnaasumik

paasisimasaqarneq suliassaqarfinnilu immikkut ittuni paasisisimasaqarneq pineqarlutik.

Ingerlatsivik Københavnimi inissisimammat danskisullu sulilluta, ataqatigiiffiusuni tamani kalaallinik akuusunik suleqateqarluarnissarput suliassat ingerlatsiviup suliaasa pissusissamisoornerannut pitsaassusaannullu pingaaruteqarluinnarpoq.

Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivinut akuusullu sinnerinut suleqatigisatsinnut naleqarluartumik isummersoqatigiilluni peqataanissaq ingerlatsiviup sulissutiginiarpaa.

Kalaallit Nunaanni inuit pisinnaatitaaffiigisigut pissutsinik ingerlatsiviup ilisimasai aatsaat atorneqarunik iluaqutaalersinnaapput. Taamaattumik ingerlatsiviup ilisimasaasa erseqqissumik eqqoqqissaartumillu allakkatigut oqaasiinnartigullu oqaaseqatigiinngortittarnissaat sulissutiginiarparput, oqaaseqatigiinngortitsinerit anguniaqarfinnut assigiinngitsunut sammititaassallutik, ilanngullugulu

oqartussanut naalakkersuinermillu suliaqartunut siunnersuisarsinnaalluta, nunat tamat akornanni oqaasissaqartunut nalunaarusiortarluta kiisalu

pikkorissaanernik imaluunniit ilinniartitsissutinik paasisitsiniaassutinillu ineriartortitsisarluta.

SULIASSAQARFIIT QITIUTITAT

Ingerlatsiviup ukiuni aggersuni Kalaallit Nunaani suliniarnerata suliassaqarfinnut qitiutitanut tulliuttunut annerusumik sammitinneqarnissaa toqqarparput:

1. Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivinik qanimut suleqateqarneq

2. Inuit pisinnaatitaaffiinut pissutsinik aaqqissuulluagaasumik nakkutilliineq nalunaarusiortarnerlu

SULIASSAQARFIIT QITIUTITAT

PAASISIMASAQARNEQ, SULEQATIGIINNEQ

PAASISSUTISSIINERLU

SIUARSAASORALUGIT

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

6

3. Inuit pisinnaatitaaffii pillugit oqartussanut eqqorluartumik atorsinnaasamillu siunnersuineq

4. Inuit pisinnaatitaaffii pillugit akuusunut naalagaaffimmi atorfeqanngitsunut sakkortusisamik paasissutissiisarneq ilinniartitsinerlu

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

7 1. INUIT PISINNAATITAAFFIINUT KALAALLIT NUNAATA

SIUNNERSUISOQATIGIIVINIK QANIMUT SULEQATEQARNEQ

Inuit Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsiviup Kalaallit Nunaanni inissisimanera Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivinik

suleqateqalersimanermik annertuumik tunngaveqarpoq. Ingerlatsiviup

nakkutilliinermut, nalunaaruteqarnermut paasissutissiinermullu il.il. atatillugu nalinginnaasumik ilisimasaasa aamma Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivisa inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasutigut Kalaallit Nunaanni ilisimasaasa kattunneqarnerat, Kalaallit Nunaanni inuit pisinnaatitaaffiisa

siuarsarnissaannik illersornissaannillu suliniarnerup sulissutigineranut annertuumik nukittoqutaasoq upperaarput.

Inuit pisinnaatitaaffiisa Kalaallit Nunaanni siuarsarneqarnerisa illersorneqarnerisalu kalaallit inuiaat inuit pisinnaatitaaffiinut

ingerlatsivigiligassaannit piffissap ingerlanerani tiguneqarnissaannut

patajaatsumik tunngavissiinissaq ingerlatsiviup sulissutiginiarpaa. Taamaattumik ingerlatsivup Kalaallit Nunaanni sulinerata Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivik qanimut suleqateqarluni ingerlanissaa pingaaruteqarpoq.

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

8

SULINIUTIT

 Inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasutigut ajornartorsiutaasinnasut pillugit Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata

Siunnersuisoqatigiivinut pisariaqartitsineq naapertorlugu isummersueqataasarniarpugut.

 Kalaallit Nunaata Inuit Pisinnaatitaaffiinut Siunnersuisoqatigiivisa ingerlatsiviullu tamanna attuumassuteqartutut isigippassuk, Kalaallit Nunaanni ingerlatat pillugit siunnersuisoqatigiinnik suleqateqarniarpugut.

 Ingerlatsiviup nunat tamat akornanni oqartussaatitanut atsikkutigiissuumik nalunaarusiortarneranut Inuit

Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivi akuutinniarpavut.

 Ingerlatsiviup akuusunik allanik Kalaallit Nunaanni suleqateqarluni sulinera pillugu Kalaallit Nunaata Inuit Pisinnaatitaaffiinut

Siunnersuisoqatigiivinut ingerlatsivik ilisimatitsisarniarpoq, oqartussaasunik imaluunniit paasissutissiinermut

ilinniartititsinermulluunniit atatillugu siunnersuineq ilanngullugu.

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

9 2. INUIT PISINNAATITAAFFIINUT TUNNGASUTIGUT PISSUTSIT PILLUGIT

AAQQISSUULLUAGAASUMIK NAKKUTILLIINEQ NALUNAARUTEQARTARNERLU

Kalaallit Nunaanni inuit pisinnaatitaaffiinik siuarsaanermut illersuinermullu atatillugu suliassaqarfiit pingaarnerit ilagaat inuit pisinnaatitaaffiisigut pissutsit pillugit ilisimasat tamanit pissarsiarineqarsinnaasut, tulluarsagaasut

tulleriinnilersorluagaasullu pissarsiarineqarsinnaanerisa isumaginissaat, ilisimasallu taakku oqartussaasunut attuumassuteqartunut, nunat tamat akornanni suleqatigiiffinnut akuusunullu allanut paasissutissiissutigalugit ingerlateqqinnissaat.

Inuit Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsiviup Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivi peqatigalugit 2014-imi siullermeerluni Kalaallit Nunaanni suliassaqarfinni arfineq marlunni toqqartukkani inuit pisinnaatitaaffiisigut pissutsit pillugit killiffimmik nalunaarusiaq saqqummiuppaa: Inuit

pisinnaatitaaffiisa piviusunngortinnerat, meeqqat, innarluutillit, inatsisitigut isumannaatsuuneq, inuit pisinnaatitaaffiisa tamanut siaruaannerat,

ilinniartitaaneq kiisalu aatsitassarsiornermik suliffissuaqarneq. Killiffimmik nalunaarusisaq, qallunaatut kalaallisullu pigineqartoq, inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasutigut Kalaallit Nunaanni unammilligassat paasisaqarfiginissaannut paasissutissanik aallerfissatut pingaaruteqartumik tapertaasutut Inuit

Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsiviup isigaa, tamannalu suliatta kaammattuutittalu tulleriiaarnissaannut tamakkiisumik tunngaviuvoq. Taamaattumik nalunaarusiap ataavartumik naleqqussartarnissaa annertusiartortinnissaallu Ingerlatsiviup naatsorsuutigaa.

Nalunaarusiani, ingerlatsiviup nunat tamat akornanni suleqatigiiffinnut assigiinngitsunut, soorlu Naalagaaffiit Peqatigiinnut Europarådimullu,

nassiuttagaanni Kalaallit Nunaanni pissutsit takuneqarsinnaasunngortittarnerat erseqqissaatigisarnerallu ingerlatsiviup annertuumik periarfissaalersutut isigaa.

Inuit pisinnaatitaaffii pillugit nunat tamat akornanni isumaqatigiissutit

aqqutigalugit Danmarkip Kalaallit Nunaatalu pisussaaffiisa sammineqarnerannut atatillugu Kalaallit Nunaanni pissutsit pillugit attuumassuteqartunik

apeqquteqartoqartarnera siunertaralugu taamatut suleqatigiiffinnut nassiussisoqartarpoq.

Aammattaaq ingerlatsiviup siunnersuisoqatigiillu isumaqatigiissut naapertorlugu arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsumik suliaqartussatut

toqqagaanissaannik naatsorsuutigisat eqqarsaatigalugit, ingerlatsiviup Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivi suleqatigalugit

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

10

Innarluutillit pillugit Naalagaaffiit Peqatigiit Isumaqatigiissutaata piviusunngortinnera qitiutinniarpaa (tak. qupp. 2).

SULINIUTIT

 Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivi suleqatigalugit Kalaallit Nunaanni inuit pisinnaatitaaffiisigut pissutsinik killiffik pillugu nalunaarusiaq suliarisarniarparput ataavartumillu naleqqussartarlugu.

 Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit Nunaata Siunnersuisoqatigiivi, pisariaqarpallu kalaallit danskilluunniit suleqatigiiffii suliffeqarfiilu suleqatigalugit, Kalaallit Nunaanni pissutsit pillugit

tulleriinnilersugaasumik attuumassuteqartumillu

nalunaarusiortoqartarnissaa kiisalu Naalagaaffiit Peqatigiinni Europarådimilu suliaqarfinnut attuumassuteqartunut

suleqateqarnermi peqataasoqarnissaa sulissutiginiarparput.

 Inuit pisinnaatitaaffiisigut ajornartorsiutaasinnaasunik erseqqinnerusumik nalilersueqqissaarnerit

ilisimatusarnerilluunniit aallartittarniarpavut, tamanna atuumassuteqartutut isigigutsigu.

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

11 3. INUIT PISINNAATITAAFFII PILLUGIT OQARTUSSANUT EQQORLUARTUMIK

ATORSINNAASAMILLU SIUNNERSUINEQ

Pitsaassuseqartitsineq allanngoriartortitsilernerlu pingaaruteqarluinnarput, taamaalilluni Kalaallit Nunaanni inuit pisinnaatitaaffiisigut pissutsit pillugit Inuit Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsiviup ilisimasai, oqartussaasut attuumassuteqartut Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu inuit pisinnaatitaaffii pillugit eqqarsaataannut piviusorsiortumik kinaassusersiortuunngitsumillu tunuliaqutaassammata.

Taamaattumik Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu oqartussanut naleqquttumik arlalitsigut siunnersuisarnissaq ingerlatsiviup sulissutiginiarpaa: Nutaanik inatsisiliornermut il.il. atasumik pisortat oqartussaasuisa tusarniaasarnerannut atatillugu siunnersuisarniarpugut, aammattaaq naalagaaffiup kommunilluunniit oqartussaasuisa assersuutigalugu apeqqutip inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasup inerlatsivimmit nalilerneqarnissaa kissaatigippassuk, imaluunniit

paasisitsiniaanermut ilinniartitsinermulluunniit tunngasunik ingerlatsivimmit ikiorneqarnissaq kissaatigippassuk, qinnuteqarfigineqarnikkut ingerlatsivik siunnersuisarniarpoq. Tamatuma saniatigut kaammattuutit inuit

pisinnaatitaaffiisigut pissutsit pillugit ingerlatsiviup nalunaarusiarisartakksmini saqqummiuttagai, ingerlatsiviup oqartussanut attuumassuteqartunut atatillugu malinnaaffigeqqittarniarpai.

OPCAT-imik suleqatigiinnermi (takuuk qupp. 2) ingerlatsiviup Inatsisartut Ombudsmandiannik Folketingillu Ombudsmandiannik suleqateqarnini ingerlateqqiinnassavaa, misissuiartornernut peqataasarnermigut

suliassaqarfimmilu inatsisissatut siunnersuutit oqaaseqarfigisarnerisigut.

Tamatuma saniatigut Innarluutillit pillugit Naalagaaffiit Peqatigiit

Isumaqatigiissutaata (tak. qupp. 2), piviusunngortinneranik siuarsaanerup illersuinerullu nakkutiginerannik ingerlatsiviup suliassamisut

naatsorsuutigisaanut ilaatillugu, Kalaallit Nunaanni innarluutilinnik suliassaqarfimmi unammilligassat isiginiarneqarnerat ingerlatsiviup nukittorsaaviginiarpaa.

Naggataagullu ingerlatsivik nammineq inatsisitigut tunngavigisani naapertorlugu ingerlatsiviup sulinera pillugu aamma inuit pisinnaatitaaffiisigut pissutsit Kalaallit Nunaanni qanoq innerat qanorlu ineriartornerat pillugu Inatsisartunut

ukiumoortumik nalunaarusiortarniarpoq

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

12

SULINIUTIT

 Apeqqutit inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasut pillugit oqartussat nammineerluta imaluunniit qinnuigineqarnitsigut

piviusorsiortumik kinaassusersiunngitsumillu

siunnersortarniarpavut, aamma Naalliutsitsineq pillugu

Naalagaaffiit Peqatigiit Isumaqatigiissutaannut (OPCAT) ataani suliassatta piviusunngortinneranut kiisalu Innarluutillit pillugit Naalagaaffiit Peqatigiit Isumaqatigiissutaata ataani suliassatut naatsorsuutigisatta naammassineqarneranut atatillugu.

 Suliavut pillugit aamma Kalaallit Nunaanni inuit

pisinnaatitaaffiisigut pissutsit qanoq innerat pillugu Inatsisartunut ukiumoortumik nalunaarusiortarniarpugut.

 Qinnuigineqarnitsigut kiisalu ingerlatsivimmut akuersissutitut sinaakkusiussat iluini, imaluunniit siunnersortitut ikiuulluta, qulequttat inuit pisinnaatitaaffiinut tunngasut pillugit oqartussat paasisitsiniaanernik ilinniartitsinermillu ikiortarniarpagut.

P A AS I S I M A SA Q A R N E Q, SU L E QAT I G I I N NE Q P A A SI SS U T I S S I I N E R L U SI U AR SA A SO R A L U G I T

13 4. INUIT PISINNAATITAAFFII PILLUGIT AKUUSUNUT NAALAGAAFFIMMI

ATORFEQANNGITSUNUT SAKKORTUSISAMIK PAASISSUTISSIISARNEQ ILINNIARTITSINERLU

Inuit pisinnaatitaaffiisa piviusunngortinneqarnissaat naalagaaffiup

attuumassuteqartunik inatsisiliornermigut isumagissavaa, inatsisillu tamanut naligiissumik atuutsinneqassaalutik. Taamaattumik inuit pisinnaatitaaffiisa pisinnaatitaaffinnik pisussaaffinnillu sunik imaqarnerat ilisimassallugu innuttaasunut, inuiaqatigiinnut kiisalu namminerisamik akuusunut allanut, aamma suliffeqarfinnut pingaaruteqarluinnarpoq. Taamatut iliornikkut

innuttaasut tamarmik aalangiisarnernut assigiinngitsutigut sunniuteqarnissamut periarfissinneqarput, kiisalu inatsisartut, naalakkersuisut eqqartuussiviillu

aalajangiisarnerminni paasilluariikkanik tunngavissqartinneqalerlutik.

Inuit Pisinnaatitaaffiinut Ingerlatsiviup kalaallit suliffeqarfii suleqatigiiffiiluunniit qitiusumik akuusut, ilanngullugit soorlu Inuit Pisinnaatitaaffiinut Kalaallit

Nunaata Siunnersuisoqatigiivi, pisortat suliffeqarfii allat imaluunniit

inuussutissarsiortut sulinermilluunniit inuussutissarsiortut namminersortut kattuffii suleqatigalugit, inuit pisinnaatitaaffiisa kalaallini inuiaqatigiinni naalagaaffimmut attuumassuteqaratik akuusunit ilisimaneqarnerisa

nukittorsaaviginissaat tapertaaffiginiarpaa. Ingerlatsiviup sulinera inuiaqatigiinni ataatsimooqatigiinnut aalajangersimasunut, meeqqanut inersimasunullu

sammitinneqassaaq, tamatumani ingerlatsiviup paasisitsiniaarnermigut ilinniartitsinermigulluunniit allannguiffigisinnaasatut isumaqarfigisaannut sammititaassagamik.

SULINIUTIT

 Kalaallit qitiusumik akuusut suleqatigalugit qinnuigineqarnitsigut imaluunniit nammineq suliniuteqarnitsigut, inuit

pisinnaatitaaffiinut tunngasunik paasissutissiinermut ilinniartitsinermulluunniit atortunik suliaqartarniarpugut.

 Kalaallit qitiusumik suliffeqarfii suleqatigiiffiiluunniit

suleqatigalugit qinnuigineqarnitsigut imaluunniit nammineq suliniuteqarnitsigut, ilinniartitsinissaqmut

pilersaarusiortarniarpugut ilinniartitsisarniarlutalu.