THE DET

175  Download (0)

Full text

(1)

D E T K O N G E L I G E B I B L I O T E K THE ROYAL LIBRARY

København / Copenhagen

(2)

For information on copyright and user rights, please consultwww.kb.dk

(3)

Det Kongelige Bibliotek / The Royal Library København

For oplysninger om ophavsret og brugerrettigheder, se venligst www.kb.dk

For information on copyright and user rights, please consult www.kb.dk

(4)
(5)

•™—TmrT

[VERDENSKRIGEN 1914-181 - g>

DET KONGELIGE BIBLIOTEK

130019381960

0 ( 2 5

(6)
(7)
(8)

N Ø R R E G A D E — K Ø B E N H A V N — 1 9 1 6

(9)
(10)
(11)
(12)

K R I G E N S O F R E

M

V . P I O S B O G H A N D E L - P O V L B R A N N E R N Ø R R E G A D E — K Ø B E N H A V N — 1 9 1 6

(13)
(14)

P a a e n Udstilling i W i e n h æ n g e r e n V æ g fuld af B i l l e d e r m e d F æ l l e s o v e r s k r i f t e n : „ F l u g t e n s A a r s a g ! " D i s s e b r æ n d e n d e L a n d s b y e r , s p r æ n g t e B r o e r o g s ø n d e r s k u d t e K i r k e r k u n d e ligesaa godt ligge i B e l g i e n eller Ø s t p r ø j s e n , i N o r d f r a n k r i g eller S e r b i e n , s o m i G a l i c i e n o g B u k o w i n a . D e e r sørgeligt i n t e r n a t i o n a l e . Ø d e l æ g g e l s e n h a r n a a e t d e t H ø j d e p u n k t , h v o r N a t u r e n saalidt s o m M e n n e s k e n e s V æ r k e r til at s t e d f æ s t e .

Ø s t r i g v a r f o r b e r e d t p a a K r i g . S t a t e n h a v d e s i n H æ r , s i n e V a a b e n f a b r i k e r o g A r m é d e p o t e r n o g e n l u n d e i O r d e n . M a n v a r k l a r o v e r , a t u n d e r e n e v e n t u e l K r i g m a a t t e h v e r B o r g e r i n d ­ s k r æ n k e sit F o r b r u g o g s a a l e d e s h j æ l p e a t b æ r e F æ l l e s b y r d e n . Utvivlsomt v a r m a n f o r b e r e d t p a a et s t o r t Antal K r ø b l i n g e o g s t o r t T a b af L i v . M e n é n T i n g s y n t e s glemt e l l e r ladet u d e af B e t r a g t n i n g : F l y g t n i n g e n e .

D e k o m u v e n t e t s o m G r æ s h o p p e s v æ r m e n e o v e r E g y p t e n s L a n d . M a n v a r l a m m e t o v e r f o r d e n n e U l y k k e . M e n d a d e n f ø r s t e S k r æ k o g d e r m e d f ø l g e n d e frygtelige F o r v i r r i n g v a r o v e r v u n d e t , y d e d e S t a t o g F o l k d e t Ufattelige, h v a d S n a r r a a - d i g h e d , H a n d l e k r a f t o g O f f e r v i l l i g h e d a n g i k .

E t n y t Ø s t r i g v a k t e s af K r i g e n s T r o m m e h v i r v l e r .

M e d e n s u d e v e d F r o n t e n u n g e o g m o d n e M æ n d s e g n e d e s o m K o r n u n d e r H a g l s t o r m , m e d e n s L a n d e t s G r æ n s e r o m ­ g æ r d e d e s m e d K i r k e g a a r d e , o p s t o d i n d e i L a n d e t n y e B y e r m e d E v e n t y r e t s H a s t .

N a a r K r i g e n e r e n d t , n a a r d e t u d h u n g r e d e , u d m a t t e d e L a n d a t t e r a a n d e r o p , vil B e f o l k n i n g e n f ø r s t i n d s e o g s k a t t e R æ k k e v i d d e n af det K u l t u r v æ r k , d e r blev til i N ø d e n s t u n g e ­ s t e T i m e .

(15)

U t v i v l s o m t e r s a m m e O f r e b r a g t o g s a m m e B a r m h j e r t i g h e d u d ø v e t i alle d e k r i g s f ø r e n d e L a n d e , m e n V i r k n i n g e n i Ø s t r i g e r d o g s t ø r r e , m e r e o v e r v æ l d e n d e , m e r e b e t y d n i n g s f u l d , f o r d i F o l k e t d é r , f ø r s t d a d e t k n e b , l æ r t e a t h o l d e s a m m e n o g f o r ­ n e m m e s i n e g e n K r a f t .

D e f ø r s t e F l y g t n i n g e f a n d t i W i e n e n s t o r a r t e t g æ s t e v e n l i g M o d t a g e l s e . A t v æ r e F l y g t n i n g v a r n o g e t af e n U d m æ r k e l s e . M a r t y r i e t s G l a n s u d s t r a a l e d e f r a d e m . Alle l y t t e d e d e l t a g e n d e . H v e r n y a n k o m m e n h a v d e s i n f r i s k e T r a g e d i e a t b e r e t t e .

W i e n e r e n s t o r B y m e d m a n g e G æ s t e k a m r e , m e n e n D a g v a r alle G æ s t e k a m r e o v e r f y l d t . M a n h a v d e taget S k o l e r o g P a l a d s e r o g offentlige B y g n i n g e r i B r u g , d e t s l o g i k k e til.

P r i v a t o g offentlig G o d g ø r e n h e d h a v d e a r b e j d e t r a s t l ø s t — d e t s l o g i k k e til. F l y g t n i n g e n e blev v e d a t s t r ø m m e i n d m o d W i e n . M a n h a v d e Valget m e l l e m a t s k a f f e e n D e l af d e m b o r t e l l e r f o r j a g e e n D e l af B y e n s e g n e B o r g e r e .

D a tog S t a t e n S a g e n i s i n H a a n d . F r a I n d e n r i g s m i n i s t e r i e t u d g i k F o r o r d n i n g e r til M y n d i g h e d e r n e i d e f o r s k e l l i g e K r o n - l a n d e . R e t t e M æ n d u d v a l g t e s , o g F l y g t n i n g s l e j r e n e o p s t o d .

H v e r F l y g t n i n g e l e j r e r e n B y , blevet til p a a et M a g t b u d , s t a m p e t o p af J o r d e n , e n B y m e d V a n d v æ r k , K l o a k s y s t e m o g Elektricitet, m e d K i r k e r , S k o l e r , F a b r i k e r o g H o s p i t a l e r , m e d H a a n d v æ r k e r e o g L æ r d e , m e d Ø v r i g h e d o g L o v e .

S p r o g e t , d e r t a l e s i d i s s e L e j r e , e r forskelligt s o m d e F o l k e ­ s l a g , h v o r a f Ø s t r i g - U n g a r n b e s t a a r . F l y g t n i n g e n e s e l v k a n d e ­ l e s i t o b e s t e m t a f g r æ n s e d e G r u p p e r : d e , d e r s ø g t e F l u g t e n af e g e n fri Vilje, d a d e r e s B o s t e d blev t r u e t e l l e r ødelagt, o g d e , d e r t v a n g s m æ s s i g t k o m b o r t , f o r d i E g n e n af s t r a t e g i s k e G r u n d e s k u l d e e v a k u e r e s . B e g g e G r u p p e r s m e l t e r a t t e r s a m ­ m e n i e n s t o r F æ l l e s f ø l e l s e : H j e m v é .

M o d B a g g r u n d af h i n n a t u r l i g e , a l t o v e r s k y g g e n d e H j e m v é m a a det H e r k u l e s a r b e j d e s e s o g f o r s t a a s , s o m u d f ø r e s i Mini­

s t e r i e t o g af L e j r ø v r i g h e d e n . H v a d d e r e n d y d e s o g h v o r u e g e n n y t t i g t , bliver det d o g u m u l i g t at tilfredsstille d i s s e m i d ­ lertidigt s a m m e n b r a g t e M e n n e s k e h o r d e r . D e t y n k e l i g s t e H j e m

^ - . ;—

(16)

s t a a r f o r d e m i et s a a d a n t S k æ r af F u l d k o m m e n h e d , e r s a a f a n t a s i f o r k l a r e t o g d r ø m m e o m s p u n d e t , a t d e n foreløbige Til­

v æ r e l s e m a a s y n e s d e m e t F æ n g s e l s ø d e .

D e r gives N o m a d e n a t u r e r , s o m t r i v e s herligt o v e r a l t , m e n d a N o m a d e n s f ø r s t e L i v s b e t i n g e l s e e r R e t t e n til s e l v a t v æ l g e , h v o r o g n a a r h a n vil o p s l a a sit T e l t , e r d e t , a t a n d r e v æ l g e r f o r h a m , n o k til a t g ø r e h a m u l y k k e l i g .

U l y k k e l i g e e r d e alle. B a a d e de, d e r k l a g e r m e d O r d o g

_ _i

G A D E B I L L E D E I F L Y G T N I N G E L E J R E N

d e , d e r b æ r e r S m e r t e n i n d e i s i g . K u n B ø r n e n e , d e r jo o f t e h e r l e v e r u n d e r l a n g t g u n s t i g e r e V i l k a a r e n d i d e r e s H j e m , s y n e s a t h a v e slaaet R o d .

D e n M a n d , h v i s h e l e E j e n d o m , F r u g t e n af e t L i v s M ø j e , p a a e n e n e s t e D a g blev lagt ø d e , e r i k k e v æ r s t f a r e n . H a n h a r i k k e m e r e a t m i s t e . Livet, d e t e n e s t e , d e r v a r at r e d d e , h a r h a n i B e h o l d . U l y k k e n g ø r h a m s e j g . H a n u d h o l d e r S u l t e n s K v a ­ l e r , v a n d r e r S n e s e af Mil m e d s a a r e d e F ø d d e r o v e r B j æ r g e o g D a l e , til h a n n a a r d e n S t a t i o n s b y , h v o r f r a h a n f ø r e s til L e j ­ r e n . E r h a n f ø r s t d é r , f ø d e s h a n p a a n y , f a a r M o d til at b e ­

(17)

b e s a d : L i v e t s V æ r d i e r g a a e t o p f o r h a m . L i v e t s e l v e r blevet h a n s D r i f t s k a p i t a l .

L a n g t v æ r r e f a r e n e r d e n s k i k k e l i g e , u v i d e n d e B o n d e , s o m l e v e r i e n a f s i d e s fattig E g n u d e n a t a n e , a t K r i g e n s P o ­ l y p a r m e e r u d s t r a k t e f t e r h a m .

L e r h y t t e n , g e n n e m h v i s hullede, fugtige M u r G r i s o g H ø n s t r i p p e r i n d o g u d , h v o r h a n o g h a n s s o v e r p a a s m u d s i g t S t r a a u d e n n o g e n s i n d e a t h a v e s e t e n S e n g , e r h a n s V e r d e n . L æ s e o g s k r i v e k a n h a n i k k e — d e r e r langt til S k o l e n , o g i n g e n h a r b e k y m r e t s i g o m h a n s A a n d . M e n u d e n f o r H y t t e n s t a a r e n B u s k , d e r h v e r V a a r b l o m s t r e r h v i d t o g h v e r S o m m e r h æ n g e r fuld af s o r t e B æ r . O g o v r e p a a H ø j e n s k i n n e r d e n ma~

l e d e T r æ k i r k e , h v o r t i l h a n o g h a n s K o n e — o g alle N a b o e r n e

1 M i l e s O m k r e d s — v a n d r e r o v e r M a r k e r n e p a a alle H e l s e ­ n e r s D a g e .

Af d a a r l i g V a n e v r i s s e r h a n o v e r s i n A r m o d , m e n h a n k e n ­ d e r i k k e b e d r e o g e r i n d e r s t i n d e fyldt m e d f r o m T i l f r e d s h e d .

Til h a n s H y t t e k o m m e r e n D a g e n F l o k f r e m m e d e Van­

d r e r e . D e r e s Ø j n e e r vilde af S k r æ k . D e t a l e r u s a m m e n h æ n ­ g e n d e , u f o r s t a a e l i g t . K v i n d e r n e v r i d e r d e r e s H æ n d e r o g g r æ ­ d e r u d e n T a a r e r , blot m e d G r i m a s s e r , s o m d e hellige M a r t y ­ r e r o v r e i K i r k e n . D e s t y r t e r sig o v e r V a n d k a r r e t o g a n r a a b e r i d e n g o d e G u d s M o d e r s N a v n o m B r ø d e l l e r P o l e n t a . B o n d e n g i v e r d e m a t s p i s e . D e f a l d e r o m o g s o v e r i n d . O m N a t t e n h ø r e r h a n i det f j e r n e L y d e s o m af v o l d s o m m e U v e j r .

U r o e n e r k o m m e n i n d i h a n s S t u e , A n g s t e n s l i d e r i h a n s S i n d .

N a a r d e s o v e n d e v a a g n e r , f o r t æ l l e r d e h a m o m F j e n d e n o g u d m a l e r , h v a d d e r s k e t e langt p a a d e n a n d e n S i d e S k o v e n , h v o r d e r e s L a n d s b y laa ••• indtil n u . O p a d D a g e n r u s k e r det a t t e r i L u g e d ø r e n , f l e r e f r e m m e d e t u m l e r i n d , k r æ v e r V a n d o g F ø d e , k a s t e r s i g p a a G u l v e t o g s o v e r s t ø n n e n d e i n d . B o n ­ d e n s e g e n H u s t r u o g B ø r n h a r n u f a a e t s a m m e g u s t n e Angst i H u d e n , s a m m e S k æ l v e n i B l i k k e t , s a m m e S k r æ k f o r d e r e s e g e n R ø s t ,

(18)

O v e r H ø j d e r n e , u d f r a S k o v e n s e r h a n O l d i n g e , B ø r n o g s v a n g r e K v i n d e r , alle s l æ b e n d e B y r d e r , a l l e d ø d t r æ t t e o g m o d l ø s e . E n S k r æ k , d e r e r s t æ r k e r e e n d F r y g t f o r S u l t o g K u l d e , d r i v e r d e m f r e m .

O g L a r m e n af U v e j r e t k o m m e r n æ r m e r e .

I M ø r k n i n g e n s n i g e r h a n s N a b o s i g o v e r f o r a t s p ø r g e R a a d : T ø r h a n b l i v e ? E l l e r e r d e t h ø j e T i d at f l y ?

H y t t e n e r f u l d p a k k e t . S v i n e t s k r i g e r o p , f o r d i m a n h a r b e r ø v e t det sit L e j e , H ø n s e n e flyver o m i A s k e n . B ø r n e n e j a m r e r . D e r e r i k k e m e r e P o l e n t a .

I N a t t e m ø r k e t b u l d r e r T o r d e n e n o g s e r B o n d e n o v e r S k o ­ v e n r ø d e G l i m t , d e r intet h a r m e d S k y e r n e s L u e l y s e l l e r L y n e n e s B l a a n e n at s k a f f e . U n d e r l i g e r ø d e S k y e r b r æ n d e r H u l l e r i M u l m e t . S k o v e n s k æ l v e r . J o r d e n d r ø n e r .

D a t r æ k k e r h a n P i n d e v o g n e n f r e m , f o r e r d e n u d m e d S t r a a o g s p æ n d e r T e l t t a g e t o v e r . S a a l æ s s e r h a n G r i s e n m e d b u n d n e B e n o g H ø n s e n e m e d s a m m e n s n ø r e d e V i n g e r p a a , o g H a l m o g H u d e r o g H u s g e r a a d o g d e m i n d s t e s o v e n d e B ø r n , o g m e d e n s d e u b u d n e G æ s t e r m u r r e r v r e d t , f o r d i m a n f o r ­ s t y r r e r d e r e s S ø v n , s p æ n d e r h a n s i g s e l v f o r V o g n e n , o g h a n s K o n e s k y d e r p a a .

H v o r h a n k o m m e r f r e m , s e r h a n o v e r M a r k e r n e , u d f r a H y t t e r n e , f r a d e m n e d e i S l u g t e r n e o g d e m o p p e p a a H ø j ­ d e r n e , l i g n e n d e T o g . M a n s t ø d e r s a m m e n , m a n j a m r e r i F æ l ­ l e s s k a b , m e n i k k e l æ n g e . D e n g u s t n e S k r æ k , d e r s o m e n Vis­

n e n b r e d t e sig o v e r H u d e n , h a r o g s a a l a m m e t R ø s t e n . Ø j n e n e e r i k k e m e r e vilde, d e e r s o m f r o s n e V a n d e . D é r s t y r t e r e n B o n d e s e n e s t e K o , d é r s e g n e r e t B a r n , d é r f ø d e r e n K v i n d e . S t u n d o m f o r s v i n d e r et B a r n , o g M o d e r e n l ø b e r l a n g e Veje tilbage f o r at l e d e — m e n T o g e t d r a g e r v i d e r e , m e d S k r æ k k e n s o m F o r s p a n d , m e d D ø d e n i H æ l e n e .

O g i n d e i alle d i s s e a r m e S j æ l e l y d e r a l l e r e d e i d e t e n e eller a n d e t T u n g e m a a l , h i n e O r d , s o m d e u k r a i n i s k e F l y g t ­ n i n g e s i g e r ved D a g o g s u k k e r v e d N a t : D o d o m o ! H j e m a d ! L æ n g s l e n h a r s k a a r e t s i n ulægelige F l æ n g e i d e r e s H j e r t e r . D e e r v æ r s t f a r n e , f o r d i U v i s h e d e n r u s k e r o g r i v e r i d e m

(19)

E r d e r e s u s l e L e r h y t t e i B e h o l d ? G r o r T r æ e t u d e n f o r ? S t a a r K i r k e n e n d n u p a a H ø j e n ?

S o l e n e r l æ n g s t g a a e t n e d . L e j r e n h e n l i g g e r i d y b t M ø r k e . K u n p a a H o v e d g a d e n K o r s o e n —- h v o r v e d D a g e r m y l d ­ r e n d e T r a f i k af M e n n e s k e r , O k s e r o g s m a a f o r k æ l e d e H e s t e , o g h v o r f r a H u n d r e d e r af u d s p æ n d t e S n o r e d e r ø d e S k j o r t e r o g H a a n d k l æ d e r v a j e r s o m F l a g i B l æ s t , b r æ n d e r d e e l e k ­

t r i s k e L a m p e r . M e n d e r e s L y s e r s v a g t , o g i n g e n S t r a a l e s t r e j ­ f e r d e f j e r n e r e B a r a k k e r . J o r d e n e r l e r e t o g k l æ g , M u d d e r e t s k v u l p e r o m F ø d d e r n e . H e r o g d e r g y n g e r e t G a n g b r æ d t , s a a g a r m e d G e l æ n d e r . M ø r k e t e r b e æ n g s t e n d e . S k æ r e t f r a e n k e l t e B a r a k k e r s V i n d u e r v i r k e r sørgeligt o g v i l d l e d e n d e s o m p l u d s e l i g e M a a n e s t r e j f i e n natlig S k o v . I d e t f j e r n e l y d e r k l a g e n d e S a n g .

U k r a i n e s B e b o e r e e r t r o e n d e . D e o v e r h o l d e r F a s t e d a g e n . B y r d e n af d e r e s f o r m e n t l i g e S y n d e r h v i l e r t u n g t p a a d e m . D e b e d e r o g s y n g e r , i n d e n N a t t e n k o m m e r .

M i n b l i d e u k r a i n i s k e V e n i n d e "har l o v e t a t vise m i g B a ­ r a k k e r n e v e d A f t e n .

J e g h a r s e t alt v e d D a g . S t o r y d r e F o r s k e l er d e r i k k e m e l l e m d e t h a l v e D u s i n F l y g t n i n g e - o g F a n g e l e j r e , jeg e f t e r h a a n d e n h a r b e s ø g t . G a d e r p a a L i g e , G a d e r p a a T v e r s , s o m i A m e r i k a . F ø r s t v a r B a r a k k e r n e o v e r a l t j o r d b r u n e — af t j æ r e t æ t t e t T r æ — n u k a l k e s d e o v e r e l l e r m a l e s o v e r , s a a d e s k i n n e r h v i d t s o m d e s n e d æ k k e d e S k æ r v e d y n g e r v e d V e j ­ k a n t e n . B a r a k k e r n e e r n æ s t e n e n s af F a r v e o g S t ø r r e l s e — U l i g h e d e n b e m æ r k e s f ø r s t v e d g r u n d i g t E f t e r s y n . D e t , s o m g i v e r L e j r e n e S æ r p r æ g , e r M e n n e s k e n e , d e r b e f o l k e r d e m .

I d e n n e L e j r findes h e n i m o d t r e d v e T u s i n d u k r a i n i s k e F l y g t n i n g e f r a G a l i c i e n o g B u k o w i n a . D e h a r s t r ø g e t d e r e s t i d l i g e r e N a v n „ R u t h e n e r " — d e r u n d e r K r i g e n e r s u n k e t n e d til a t b e t y d e , o m i k k e d i r e k t e „ F o r r æ d d e r " , s a a i h v e r t F a l d „ M i s t æ n k e l i g " — o g k a l d e r s i g n u k u n v e d d e t o p r i n d e ­ lige A f s t a m n i n g s n a v n : „ U k r a i n e r " . D a s a m t i d i g R u s l a n d h a r

b e r ø v e t U k r a i n e s m a n g e Millioner d e t t e N a v n o g p a a t v u n g e t

(20)

d e m B e t e g n e l s e n „ L i l l e r u s s e r e " , f o r s t a a r m a n h v i l k e n M a r ­ t y r g l o r i e O r d e t „ U k r a i n e " o g N a v n e t „ U k r a i n e r " o m s t r a a l e s a f . Ø s t r i g s U k r a i n e r e , d e r m a a s k e i n d e i H j e r t e d y b e t h a a b e r p a a e n u a f h æ n g i g S a m m e n s l u t n i n g m e d r u s s i s k U k r a i n e , e r g l ø d e n d e P a t r i o t e r . F o r r e s t e n e r d e blide o g s a g t m o d i g e , lette at k u e , lette at s k r æ m m e . I d e m l e v e r h v e r k e n O p r ø r s t r a n g e l ­ l e r H e r s k e r t r a n g .

i—-***-

U K R A I N I S K E K V I N D E R M E D D E R E S H A A N D A R B E J D E

I A a r h u n d r e d e r h a r m a n b e u n d r e t H u z u l e n s o g R u t h e n e n s s k ø n n e , b r o g e d e B r o d e r i e r . D a d e n s t o r e R u s s e r i n v a s i o n f a n d t S t e d , b e n y t t e d e F j e n d e n s i n M a g t til at b o r t f j e r n e e l l e r til­

i n t e t g ø r e M u s æ e r n e s S a m l i n g e r af u k r a i n i s k e H a a n d a r b e j d e r . D e t v a r f o r S t a t e n et T a b . M e n K u n s t e n s e l v led intet d e r v e d . S o m F o l k e v i s e r n e o p s t a a r af s i g s e l v o g lig B l o m s t e r s t ø v e t f ø r e s v i d e r e af d e n f a r e n d e B l æ s t , bliver d i s s e e j e n d o m m e l i g e M ø n s t r e til i n d e i d e e n f o l d i g e K v i n d e r s T a n k e r — det e r e n D e l af d e r e s U d t r y k s f o r m — o g l a d e r s i g i k k e u d r y d d e .

M i n L e d s a g e r s k e F r u v . B a c z y n s k a t i l k o m m e r Æ r e n f o r

(21)

h e r at g e n o p r e t t e , h v a d K r i g e n f o r b r ø d . H u n l a d e r d c u k r a i n - i s k e F l y g t n i n g e a f s y i f l e r e E x e m p l a r e r a l l e d e M ø n s t r e , d e b æ r e r i E r i n d r i n g e n . S a m m e n l a g t t æ l l e r d e T u s i n d e r . N a a r Stoffet e r u d t ø m t , o v e r g i v e s S a m l i n g e n til M u s æ e r n e s o m E r ­ s t a t n i n g f o r d e r ø v e d e S k a t t e .

B r o d e r i e r n e u d f ø r e s u d e n T e g n i n g p a a fint h a a n d v æ v e t L æ r r e d m e d m a n g e F a r v e r , o f t e o v e r e n e n e s t e T r a a d , al­

m i n d e l i g v i s e n s p a a R e t o g V r a n g . M a n g t Ø j e s S e k r a f t s v i n ­ d e r f ø r T i d e n , m e n e n d i k k e H a l v b l i n d h e d f o r h i n d r e r H u z u l - k v i n d e n i at o v e r b r o d e r e s i n M a n d s S k j o r t e o g s i n e g e n S æ r k . D e t e r N a t i o n a l i t e t e n o g T r a d i t i o n e n , d e t e r S l æ g t e n s æ l d ­ g a m l e S t a m t r æ , h u n s a a l e d e s i n d s y r , o g d e t e r h e n d e ligesaa v æ s e n t l i g t s o m d e n o f t e f l e r e M e t e r l a n g e K æ d e af æ g t e e l l e r f a l s k e K o r a l p e r l e r , h v o r m e d h u n o m s l y n g e r s i n H a l s , o g F a a r e s k i n d s p e l s e n m e d d e t l o d n e i n d a d .

Vi e r v e d M a a l e t . E n D ø r a a b n e r sig, o g d e n l u n e B ø l g e af L y d o g L y s , L u g t , V a r m e o g L i v s l a a r s a m m e n o m o s . F j e r n t m i n d e r Billedet o m S e n a f t e n p a a visse T o r v e i N e a p e l , h v o r B e f o l k n i n g e n s t a a r o m F r i l u f t s i l d s t e d e r n e o g m e d F i n g ­ r e n e s p i s e r d e n g l o e n d e oliestegte F i s k o g M a c a r o n i e n , d e r ø s e s o p af d y b e K a r .

B a r a k k e n s fire n ø g n e B r æ d d e v æ g g e b æ r e r e t højt a a b e n t T r æ s p a r r e v æ r k . E t e n e s t e u b e s k y t t e t B l u s f r a o v e n k a s t e r L y s n e d o v e r d e n r ø d g l ø d e n d e K o g e o v n , h v o r e n h a l v S n e s G r y d e r o g P o t t e r s y d e r o g s v i d e r o m k a p , m e d e n s O l d i n g e , K v i n d e r o g B ø r n o g e n e n k e l t b r y l l u p s k l æ d t S o l d a t p a a O r l o v p l u d r e n d e t r æ n g e s f o r at faa D e l i d e t liflige S y n .

D e t f l a m m e n d e O v n s k æ r b l u s s e r o v e r n ø g n e B e n , R y t t e r ­ s t ø v l e r o g r ø d e P l u d d e r b u k s e r , o v e r b l o d f a r v e d e H o v e d k l æ ­ d e r , K o r a l k æ d e r o g S k ø r t e r . M a n h a r l y k k e l i g v i s Kul i O v e r ­ flod, o g d e r s p a r e s i k k e . H e r e r b a g e n d e , k v æ l e n d e h e d t .

G a m l e h v i d t j a v s e d e M æ n d m e d r ø r e n d e Ø j n e o g s æ i s o m t s k ø n n e A n s i g t e r t r y k k e r sig, t r o d s V a r m e n , s a m m e n i d e r e s l a n g e S k i n d v a m s e , d e r b æ - e r S p o r af A a r t i e r s S l i d , i k k e blot i F o r m af S n a v s m e n af a l l e h a a n d e L a p p e r flikket p a a m e d S e j l g a r n o g b r o g e d e S n o r e .

(22)

E n hel H u z u l l a n d s b y l e v e r i d e n n e B a r a k , o g alle, u n g e o g g a m l e , b æ r e r N a t i o n a l d r a g t . O v e r d e n l a n g e r i g t b r o d e r e d e S æ r k , d e r altid k o m m e r tilsyne i g e n f o r n e d e n , e n p e l s f o r c t æ r m e l ø s S k i n d v e s t , o m H o f t e r n e e t glat r ø d b r o g e t T ø j s t y k k e , d e r i k k e n a a r helt s a m m e n f o r a n , o v e r d e t t e f o r at d æ k k e S æ r k e n e n A r t F o r k l æ d e . R y t t e r s t ø v l e r e l l e r b a r e B e n .

F A M I L I E B A R A K K E

E n d e l ø s e K o r a l k æ d e r o m H a l s e n . E t r ø d b r o g e t H o v e d k l æ d e o v e r det blanke, velplejede H a a r . D e g a m l e K v i n d e r , s o m d e g a m l e M æ n d b æ r e r b a a d e i n d e o g u d e d e n t y k k e v i n d t æ t t e F a a r e s k i n d s p e l s .

D e n v e l h a v e n d e H u z u l k v i n d e v i s e r s i g u d e k u n til H e s t o g m e d R y t t e r s t ø v l e r af uopslideligt fintgarvet S k i n d . H e n d e s n ø g n e F ø d d e r h ø r e r H j e m m e t til. M e n h e r i L e j r e n o v e r h o l d e s i n g e n Etikette, o g h u n t r a v e r r u n d t i S n e o g S j a p p a a b a r e F ø d d e r h u n , s o m d e fattige K v i n d e r .

(23)

Vi k o m m e r just i A f t e n m a a l t i d e t s g o d e T i m e . B ø r n e n e s M a d — ø s t o p m e d e n R u n d s l e v i d y b e T i n s k a a l e — b e s t a a r af m o s e d e K a r t o f l e r k o g t m e d F e d t o g b r a n k e d e L ø g . D e h u g ­ g e r d e n i s i g o g s t y r t e r s i g b a g e f t e r o v e r G r y d e n , d e r e r livsfarlig s t o r . D e s k r a b e r , k r a d s e r o g s l i k k e r d e n s i d s t e

„ B u n d s k o v e r " a f .

M a d e n b r i n g e s f r a L e j r k ø k k e n e t i s t o r e K a r , o g „ L e j r ­ k o m m a n d a n t e n " , e n u n g p a s j a m æ g t i g H e r r e , h a r a t v a a g e o v e r , a t e n h v e r f a a r s i n P o r t i o n , a t i n g e n f o r f o r d e l e s , o g a t I n d h o l d e t s l a a r til — h v i l k e t i k k e e r g a n s k e l e t . D e V o k s n e s A f t e n s m a d b e s t a a r af P o l e n t a — k o g t u d e n F e d t .

D e m a n g e G r y d e r o g P o t t e r p a a K o m f u r e t ? J a , d e t e r M æ l k o g M æ l k e g r ø d til d e g a n s k e s m a a B ø r n . M æ l k f r a

„ e g n e " K ø e r , o g — K a r t o f f e l s k r æ l til s a m m e K ø e r . V e d D a g v a r vi e t L ø b i d e t e l e k t r i s k e S k r æ l l e r i . H u , hej, d e t gik i e t R u f . S p a n d e f t e r S p a n d af s a n d e K a r t o f f e l k æ m p e r h æ l d t e s i d e fire a r b e j d e n d e M a s k i n e r , h v o r f r a V a n d e t s i v e d e s o m f r a S l i b e s t e n — h v a d d e t o g s a a v a r . S n a r t k o m K æ m p e r n e u d , f l a a e d e m e n u r e n e o g f u l d e af P l e t t e r o g „ Ø j n e " . S i d e n s a a vi K v i n d e r n e g a a d e m e f t e r i L e j r k ø k k e n e t m e d s m a a K n i v e . B e t æ n k e l i g t s t o r e P a r t i e r af d e t h v i d e K ø d d r a t t e d e i Affalds- b ø t t e r n e , m e d e n s d e „ p u d s e n d e " K v i n d e r ivrigt p l u d r e d e o p . D e n g a n g u n d r e d e jeg m i g o v e r Ø d s e l h e d e n , n u f a t t e d e jeg d e n s i n d r e M e n i n g . S k r æ l l e n v a r K v i n d e r n e s E j e n d o m , S k r æ l ­ l e n v a r til K ø e r n e .

L e j r e n e r jo i k k e blot f o r M e n n e s k e f l y g t n i n g e , m e n f o r d e af d e r e s H u s d y r , d e r o v e r l e v e d e F l u g t e n s B e s v æ r . U k r a i n e r e n e l s k e r s i t L a n d o g s i n G u d , s i n K o n e o g sit B a r n , s i n H e s t o g s i n K o . H u z u l e n o g h a n s H e s t e r e n K æ r l i g h e d s ­ h i s t o r i e f o r sig. M a n s e r v e d f ø r s t e B l i k p a a d e n n e lille k o r t h o v e d e d e l o d n e H e s t , h v o r k l o g o g f o r k æ l e t d e n e r . D e n b a a d e f o r s t a a r s i n H e r r e s T a n k e r o g f o r m a a r at m e d d e l e h a m s i n e .

H e r i L e j r e n e r e n d n u i n g e n H e s t e s t a l d , s a a d e h e n i m o d h u n d r e d e H u z u l h e s t e , d e r e r „ m i l i t æ r f r i " , e r foreløbigt s t a l ­ d e d e o p u n d e r e t H a l v t a g . D a g e n i g e n n e m e r d e r M a r k e d s -

(24)

t r æ n g s e l o m d e m . E r d e t k o l d t , h e n t e r d e g a m l e M æ n d f r a B a r a k k e n d e r e s e g n e S e n g e t æ p p e r o g b r e d e r o v e r D y r e n e , d e r s y n e s o g s t r i g l e s o g r o s e s i d e t U e n d e l i g e .

K o s t a l d e n e r K v i n d e r n e s K l u b l o k a l e . D e r i n d e s i d d e r , s t a a r o g ligger d e o m D a g e n m e d d e r e s S p æ d b ø r n i F a n g e t . D e r ­ i n d e , i d e t d a m p e n d e , g ø d n i n g s d u n s t e n d e H a l v m ø r k e b r o d e ­ r e r , p l u d r e r o g s y n g e r d e . N a a r A f t e n e n k o m m e r , m a a d e r M y n d i g h e d til f o r at d r i v e d e m h j e m i d e r e s e g e n F o l d .

N y l i g h a v d e m a n tinget n o g l e S n e s e K ø e r i K o s t h o s s e l v e s t e B o r g m e s t e r e n i S t a t i o n s b y e n . M e n S a v n e t af d e k æ r e D y r v a r i k k e til a t u d h o l d e , o g n e t o p i D a g blev d e i t r i u m ­ f e r e n d e P r o c e s s i o n h e n t e t tilbage. D e r v a r F e s t s t e m n i n g o v e r h e l e L e j r e n .

D e t e r M e n i n g e n , e f t e r h a a n d e n s o m L e j r e n n æ r m e r s i g d e t f u l d k o m n e , at a d s k i l l e K ø n n e n e , s a a l e d e s a t d e ugifte M æ n d b o r i B a r a k k e r f o r s i g o g d e ugifte K v i n d e r f o r s i g . M e n alt t a g e r T i d . F o r e l ø b i g h a r „ F a m i l i e b a r a k k e r n e " O v e r ­ taget.

D e r e r a a b n e B a a s e l a n g s B a r a k k e n s V æ g g e o g e n D o b ­ b e l t r æ k k e T o e t a g e s B a a s e til h ø j r e o g v e n s t r e f o r K o m f u r ­ o v n e n . I h v e r B a a s , h v i s B u n d e r h æ v e t et T r i n s H ø j d e f r a G u l v e t , l e v e r e t vist Antal M e n n e s k e r , d e r p a a e n e l l e r a n d e n M a a d e e r b e s l æ g t e d e , f. E x . M a n d , K o n e , B ø r n , S v i g e r f o r ­ æ l d r e , S v o g r e o g S v i g e r i n d e r . M a n s o v e r t æ t S i d e o m S i d e p a a S t r a a s æ k k e m e d e t P a r T æ p p e r o v e r . D e r e r i k k e P l a d s til n o g e t S v æ r d .

P a a H y l d e r i B a a s e n s B a g g r u n d o g p a a l a n g e S p i g e r a n ­ b r i n g e r F l y g t n i n g e n e d e o f t e m æ r k e l i g e G e n s t a n d e , d e r s t a a r d e r e s H j e r t e n æ r m e s t . P o t t e s k a a r o g u m a g e S t ø v l e r , itu- b r u d t e L a m p e r o g t o m m e F l a s k e r p y n t e r d i s s e „ V æ g g e " . D e t r e d d e d e H u s g e r a a d i F o r m af K l æ d e r o g S k i n d ligger fast- s n ø r e t i S æ k k e o g a f v e n t e r b e d r e T i d e r . H v e r B a a s h a r s i n lille p r i v a t e T ø j s n o r , d e r altid h æ n g e r fuld af i n t i m e K l æ d ­ n i n g s s t y k k e r , s o m h e r e f t e r V a d s k e n t ø r r e s h a s t i g e r e e n d i d e t f r i .

D e u k r a i n i s k e K v i n d e r s y r m e d L i d e n s k a b , s y r s t a a e n d f

(25)

o m O v n e n m e d d e t b r o g e d e B r o d e r e g a r n s l y n g e t o m H a l s e n , s y r l i g g e n d e i B a a s e n e m a n k l æ d e r s i g i k k e af til N a t t e n , l ø s n e r højst S k i n d v e s t e n — s y r m u l i g v i s i S ø v n e .

F r u v . B a c z y n s k a e r a a b e n b a r t h e l e L e j r e n s M e l l e m m a n d . H u n e r s o m d e n H e l g e n , m a n p a a k a l d e r af F r y g t f o r i k k e a t b a n k e p a a h o s s e l v e V o r h e r r e . P a a h e n d e l æ s s e s alle K l a g e r , K o m m i s s i o n e r o g Ø n s k e r . M a n t r æ n g e r s i g o m h e n d e , fingrer v e d h e n d e s K l æ d e r , s ø g e r a t f a n g e h e n d e s B l i k . S n a r t u d ­ d e l e r h u n P e n g e , s n a r t u n d e r s ø g e r h u n e t h a l v f æ r d i g t B r o ­ d e r i , s n a r t g i v e r h u n U d g a n g s s e d d e l .

H e l e H u z u l b a r a k k e n e r i V a a n d e : T æ n k , L e j r k o m m a n ­ d a n t e n vil i k k e g i v e U d l e v e r i n g s s e d l e r til n o g e n h e r ! O g h v o r f o r i k k e ? I d e ø v e r s t e B a a s e ligger o p s t a b l e t e t P a r H u n ­ d r e d e f a s t s t o p p e d e S æ k k e .

F ø r h a v d e m a n d e t s a a hyggeligt o g r a r t . M a n b e h ø v e d e blot at k l a g e s i n N ø d h o s e n e l l e r a n d e n af L e j r m y n d i g h e ­ d e r n e , s a a fik m a n u d l e v e r e t , h v a d m a n ø n s k e d e af K l æ d e r o g S k o . M e n d a Ø v r i g h e d e n k o m e f t e r d e n r i v e n d e daglige O m ­ s æ t n i n g p a a „ B ø r s p l a d s e n " , blev m a n s t r e n g e r e . N u s k a l F l y g t n i n g e n , , b e v i s e " s i n T r a n g o g f a a r f ø r s t d a u d l e v e r e t e n S e d d e l m e d N a v n o g D a t u m , h v o r p a a s t a a r , h v a d V e d k o m ­ m e n d e b e h ø v e r . D e r f ø r e s K o n t r o l . D e n , d e r f a a r e n n y F r a k k e , m a a a f l e v e r e d e n g a m l e .

U d d e l i n g s d e p o t e t e r s o m e n S l a g s S k ø n h e d s b r ø n d . M a n k o m m e r i n d m e d s a a l e l ø s e S k o , m e d fedtstive L a s e r o g m ø d ­ d i n g e f æ r d i g L u e m a n g a a r ud s o m e n r e n L a p s .

I S k o m a g e r v æ r k s t e d e t „ r e p a r e r e s a l t " . E r d e r af e n hel S t ø v l e k u n e t H u l o g e n P l ø k tilbage, b y g g e r m a n d e r o v e r e n k o m p l e t S t ø v l e o p o g h a r d e n g o d e S a m v i t t i g h e d s F o r ­ n e m m e l s e af i k k e at l a d e n o g e t g a a til S p i l d e .

P a a e n S n o r h æ n g e r til T ø r r e m e l l e m t o r ø d e H o v e d k l æ ­ d e r o g e t P a r — n a t u r l i g v i s r ø d e , vi e r jo h o s H u z u l e r n e B a r n e b l e e r , e n l a n g g r a a H a a r t j a v s . E n H u z u l o l d e m o r m e d f o r l o r e n t H a a r !

D a vi s k a l til at g a a , s t r ø m m e r m a n e n d n u t æ t t e r e s a m ­

(26)

m e n o m o s . M a n g e af d e g a m l e K v i n d e r , d e r alt h a r lagt s i g til R e t t e f o r N a t t e n , s t a a r o p o g k o m m e r n æ r m e r e . F r a alle S i d e r l y d e r d e t bønligt k l a g e n d e : D o d o m o ! D o d o m o ! B e ­ d r ø v e t s v a r e r F r u v . B a c z y n s k a : N e m o z n a ! N e m o z n a !

( I k k e m u l i g t ! )

E n æ l g a m m e l H u z u l vil i k k e s l i p p e h e n d e s K l æ d e r . H a n s h v i s k e n d e , s k æ l v e n d e : D o d o m o ! s k æ r e r i H j e r t e t . M i n L e d s a g e r s k e p r ø v e r at t a l e h a m til R e t t e : D i n L a n d s b y

D A G L I G T L I V I E N F L Y G T N I N G E L E J R

e r b r æ n d t ! D i n K o e r f ø r t b o r t , d i n H y t t e e r e n A s k e h o b . H v a d vil d u h j e m m e ? D e t a a g e d e O l d i n g e ø j n e s t i r r e r langt f r e m o g p a a r u t h e n i s k s v a r e r h a n : J e g vil blot s t a a v e d G æ r d e t ! R ø r e v e d A s k e n . G r æ d e blot g r æ d e o g s a a d ø !

U k r a i n e s fattige B e f o l k n i n g b r y d e r s i g i k k e o m G o d s o g G u l d . D e h a r i n g e n Æ r g e r r i g h e d o g i n g e n F r e m d r i f t . M e n d e e l s k e r d e n P l e t J o r d , h v o r d e r e s V u g g e s t o d .

F a n g e l e j r e n e r s o m et p r o p e r t , stille o g kedeligt U n g k a r l e

M i c h a e l i s : K r i g e n s O f r e . 2

(27)

h j e m , h v o r h v e r S t o l s y n e s limet til s i n P l a d s o g T i d e n s e l v e r g a a e t i S t a a . I V i n d u e r n e e r i n g e n B l o m s t e r , i S t u e r n e i n g e n B a r n e l a t t e r , intet i t u b r u d t Legetøj, i n g e n R a s l e n af K v i n d e ­ k l æ d e r , i n g e n N y n n e n o g P l u d r e n .

F l y g t n i n g e l e j r e n e r e n o p r o d e t M y r e t u e . E n B y , d e r s t a a r p a a H o v e d e t . E t H j e m fuldt af h a l v n ø g n e , s n a v s e d e , ulydige U n g e r , d e r s ø n d e r k r a v l e r h v e r t M ø b e l , tilfedter o g flæn­

g e r h v e r t F o r h æ n g . E n N o a h A r k p a a A r a r a t B j æ r g fyldt m e d M e n n e s k e m e n a g e r i i S t e d e t f o r m e d D y r e p a r .

B ø r n i e t s a a d a n t O v e r s k u d o g i e n s a a f o r v i r r e n d e M æ n g d e , at m a n s a a s m a a t k o m m e r p a a d e n T a n k e , o m i k k e K v i n d e r n e h o s v i s s e F o l k e s l a g f r u g t b a r g ø r J o r d e n p a a K a ­ n i n v i s .

F l y g t n i n g e l e j r e n v i r k e r s o m e n f r o d i g H ø n s e g a a r d , h v o r V æ g t e n m e r e l æ g g e s p a a K y l l i n g e o p d r æ t e n d p a a K o g e æ g . F o r s k r æ k k e l i g t r e n e e r B ø r n e n e i k k e d e n n y e s t e Aflus- n i n g s m a s k i n e k o s t e d e 3 6 T u s i n d e K r o n e r — o g h e l l e r i k k e e r d e a i l e s a m m e n s k a a r e t o v e r d e n s t r e n g e s t e S k ø n h e d s L æ s t , m e n e n M u n d h a r d e , d e r g r i n e r til begge Ø r e n o g G a v t y v e - ø j n e o g T r o m m e s t i k k e b e n , h v o r p a a d e piler r u n d t o g l a v e r S k æ l m s s t r e g e r , s a a l a n g s o m D a g e n e r .

D e r e s e r J o r d e n , d e t r æ d e r p a a . F o r d e r e s S k y l d blev K r i g e n til, a t d e k u n d e f a a e n s a a d a n T u m l e p l a d s . D e e r H e r r e r n e h e r o g H e r r e r n e e r d e r e s y d m y g e T j e n e r e . D e h v æ s s e r d e r e s b l a n k e N y s g e r r i g h e d p a a h v e r f r e m m e d P e r ­ s o n s Y d r e o g L a d e r s o m p a a e n S l i b e s t e n .

I B e g y n d e l s e n k a p p e d e s d e o m a t s l a a R u d e r u d . P a a e n D a g v a r U d b y t t e t f e m h u n d r e d e . M e n s a a k o m M e s t e r E r i k o g s a t t e S t o p p e r f o r d e n lille S p o r t .

M i n i s t e r i e t s O r d r e l ø d : V æ r k l a r til a t tage m o d t r e d v e T u s i n d F l y g t n i n g e o m t r e M a a n e d e r !

D e t v a r m i d t i V i n t e r e n s H j e r t e , f ø r s t i F e b r u a r 1 9 1 5 . E g n e n , h v o r L e j r e n s k u l d e o p f ø r e s , v a r a n g i v e t , m e n S t e d e t i k k e bestemt, e n d s i g e e r h v e r v e t .

(28)

F L Y G T N I N G E N O P T A G E S

2

(29)

Af H e n s y n til T r a n s p o r t af M a t e r i a l e o g F ø d e m i d l e r m a a t t e d e n ligge i N æ r h e d e n af e n B y o g e t B a n e l e g e m e — af H e n s y n til S m i t t e f a r e n d o g i e n v i s A f s t a n d .

S a a blev d a J o r d e n e r h v e r v e t . L e t v a r d e t i k k e . B e f o l k ­ n i n g e n v a r i k k e begejstret ved U d s i g t e n til e n Koloni af h j e m løse, u b e m i d l e d e I n d i v i d e r .

I n g e n i ø r e r n e gik i G a n g m e d at u d a r b e j d e P l a n e r f o r B a ­ r a k k e r , F o r v a l t n i n g s b y g n i n g e r , H o s p i t a l e r o g S k o l e r . M a n h a v d e jo t r e M a a n e d e r a t l ø b e p a a . M a n v a r lige b e g y n d t a t b e a r b e j d e d e n f r o s n e J o r d o g n e d l æ g g e d e f ø r s t e V a n d r ø r , d a e t T e l e g r a m m e l d t e : T r e T u s i n d e F l y g t n i n g e m a a s t r a k s a n b r i n g e s .

D e r s t o d m a n . I k k e e n B a r a k v a r u n d e r T a g . M a n h a v d e h v e r k e n V a n d eller L y s .

S a m m e A f t e n r u l l e d e T o g e t f r e m g e n n e m S n e l a n d s k a b e t , o g d a d e t s t a n d s e d e , t u m l e d e t r e T u s i n d e forvildede, h a l v f o r ­ r y k t e , u d h u n g r e d e , d ø d t r æ t t e M e n n e s k e r u d .

H v o r m a n g e D a g e h a v d e d e vel v æ r e t u n d e r v e j s ? H v o r o f t e o g h v o r l æ n g e v a r T o g e t u n d e r v e j s s t a n d s e t f o r a t g ø r e P l a d s f o r M i l i t æ r t r a n s p o r t e r ? H v o r m a n g e v a r d ø d e u n d e r T u r e n ? F o r h v i l k e S y g d o m m e v a r d e b u k k e t u n d e r ? O g h v a d fejlede alle d e , s o m n u laa bevidstløse e l l e r f a b l e d e i F e b e r ­ d e l i r i u m ?

D e r v a r i k k e T i d o g i k k e R a a d a t u n d e r s ø g e sligt n u . O p ­ g a v e n v a r at s k a f f e d e E l e n d i g e T a g o v e r H o v e d e t o g stille d e r e s n a g e n d e S u l t .

E t P a r T e l t e blev s m æ k k e t o p p a a d e n f r o s n e J o r d . H v a d m a n k u n d e o p d r i v e i H a s t af S t r a a , f y l d t e s d e r i n d . S a a l e d e s tilbragte F l y g t n i n g e n e d e r e s f ø r s t e N a t i L e j r e n . D e r v a r i k k e s a a m e g e t P l a d s , a t d e k u n d e ligge S i d e o m S i d e d e laa i K l u m p e r , M æ n d , K v i n d e r o g B ø r n , S u n d e , S y g e o g D ø e n d e I d e n n e N a t , i d i s s e T e l t e , k o m B ø r n til V e r d e n . . .

F a a U g e r e f t e r s t o d d e f ø r s t e B a r a k k e r r e d e , h v e r b e r e g ­ n e t p a a fire H u n d r e d e B e b o e r e . M e n d a d e t r e M a a n e d e r v a r

(30)

o m m e , h u s e d e d e n n e L e j r t r e d v e T u s i n d e F l y g t n i n g e . O g d e n v a r k u n e n i R æ k k e n a f m a n g e l i g n e n d e .

I B e g y n d e l s e n m a a t t e V a n d e t s l æ b e s h i d f r a n æ r m e s t e B y , o g a l K o g n i n g f o r e g a a u n d e r a a b e n H i m m e l . D e t v a r e t s t o l t Ø j e b l i k , d a d e f ø r s t e B r ø d k o m u d a f L e j r e n s e g e n O v n . N u b a g e s d e r D a g o g N a t i t o O v n e . D e r æ l t e s v e d E l e k t r i c i t e t , o g d e n d a g l i g e R a t i o n t i l 3 0 T u s i n d e M u n d e f r e m s t i l l e s a f k u n e l l e v e M a n d .

L e j r e n e r d e l t i f l e r e A f d e l i n g e r , s a a h v e r t K ø k k e n k u n k o g e r t i l e t v i s t A n t a l B a r a k k e r . F l y g t n i n g e n e s K o s t e r e n d n u m e r e p r i m i t i v e n d F a n g e r n e s , i d e f l e s t e L e j r e f a a s k u n K ø d e n G a n g o m U g e n . M e n t i l e t e n k e l t M a a l t i d m a a d a o g s a a f i r ­ s i n d s t y v e O k s e r l a d e L i v e t .

D e n h a l v e S n e s T ø n d e g r y d e r , h v o r i M a d e n k o g e s , h a r h v e r s i t I l d s t e d , d e r p a s s e s a f F y r b ø d e r e n , m e d e n s O m r ø ­ r i n g e n h o l d e s v e d l i g e a f u n g e P i g e r , d e r , f o r a t n a a , m a a s t a a p a a e n l i l l e T r a p p e .

H e r e r O p s k r i f t e n p a a e n a f d e u k r a i n i s k e M i d d a g s s u p - p e r , h v o r m e d F l y g t n i n g e n e f l e r e G a n g e o m U g e n e r n æ r e s : 2 0 K i l o B ø n n e r , 2 0 K i l o K a r t o f l e r , 2 K i l o F e d t . D e s u d e n S a l t , P e b e r , L a u r b æ r b l a d e o g f r e m m e d e K r y d d e r i e r .

B ø r n e n e s K o s t e r n o g e t a n d e r l e d e s e n d d e V o k s n e s , m e n t i l b e r e d e s i s a m m e K ø k k e n . D e g a n s k e s m a a B ø r n b e s p i s e s d e r i m o d f r a e t s æ r l i g t K ø k k e n .

H v e r L e j r h a r e g e t S l a g t e h u s o g e g e t K r e a t u r h o l d , i h v i s D r i f t F l y g t n i n g e n e t a g e r i v r i g D e l .

I d e v æ l d i g e O p l a g s r u m l u g t e r d e r s ø d t o g s t r a m t o g s t æ r k t . M a n e r i n d r e t t e t p a a a t k u n n e b e s t a a s e k s M a a n e d e r

u d e n T i l f ø r s e l a f n o g e n A r t u d e f r a .

S y n e t a f G r ø n s æ b e t ø n d e r n e b r i n g e r m i g t i l a t t æ n k e p a a e t l y s t i g t P a a f u n d . I k k e a l l e F l y g t n i n g e e r l i g e s t o r e V e n n e r a f R e n l i g h e d . D e t v a r i k k e n o k a t p u t t e d e m i n d i B a d e a n ­ s t a l t e n , l u k k e o p f o r D a m p e n o g o v e r l a d e d e m til d e r e s e g e n

(31)

S k æ b n e m e d e t S t y k k e S æ b e i H a a n d e n . D e h o l d t f a s t o m S æ b e n , s o m v a r d e t e t G u l d s t y k k e , m e n b l e v i k k e r e n e r e d e r v e d . S a a f i k e n e l l e r a n d e n d e n I d é a t a n b r i n g e e n g o d K l a t G r ø n s æ b e m e l l e m S k u l d e r b l a d e n e p a a h v e r b a d e n d e M a n d e l l e r K v i n d e — d e r s a a l e d e s b l e v t v u n g e t t i l a t g n i d e l ø s a f a l l e K r æ f t e r f o r a t b l i v e S æ b e n k v i t . D e t b ø r d e r f o r a n t a g e s , a t i b v e r t f a l d R y g g e n p a a s a m t l i g e F l y g t n i n g e e r o v e r ­ v æ l d e n d e r e n .

F r a M a d v a r e f o r r a a d e n e g æ s t e r j e g V a r e l a g r e n e , h v o r S t o f t i l e t h a l v t H u n d r e d T u s i n d e M e n n e s k e r s K l æ d e r e r o p h o b e t H a l v v e j s o p p e p a a e t B j æ r g a f T ø j r u l l e r k l a v r e r s o m G e m ­ s e r n o g l e u n g e P i g e r h e n r y k t e o v e r d e n n e F o r m f o r T i n d e - b e s t i g n i n g . N u e r d e t m i g , d e r m a a s p r i n g e t i l s i d e f o r i k k e a t b e g r a v e s u n d e r n e d s t y r t e d e T ø j r u l l e r s L a v i n e s k r e d .

I S y s t u e r n e e r i k k e t i l a t h ø r e Ø r e n l y d f o r M a s k i n e r n e s F l u e s u m m e n o g K v i n d e r n e s t i s k e n d e M u m l e n . U l d s t ø v e t h v i r v l e r , B o m u l d e n s t i n k e r , S a k s e n e k l i p p e r i S t o f o g i L u f t . 1 1 u d s e l i g s p i l l e r S o l e n i n d o v e r h e l e V i r v a r e t a f b r u n e R y n k e b u n d t e r o g æ b l e g l a t t e J o m f r u k i n d e r , o g a l l e Ø j n e m i s s e r b l a n k t o g s o r t .

U k r a i n e s B e b o e r e , d e r h i d t i l s v o r til N a t i o n a l d r a g t e n , l o k k e s h e r i n d i P a r i s e r m o d e n s f ø r s t e B a g h o l d . D e l o k k e s m e d S t o f , d e l o k k e s m e d G a r n , d e l o k k e s m e d l y s t i g t s n u r ­ r e n d e a f - s i g - s e l v - s y e n d e M a s k i n e r . D e m a a s e l v v æ l g e F a r ­ v e r n e o g s a a t r o f a s t e e r d e m o d g a m m e l S æ d , a t d e v æ l g e r h i n e s t æ r k e F a r v e r , d e r s t a a r b e d s t t i l d e r e s g r ø n n e B j æ r g - s k o v e .

E n H a l v f e m s a a r i g M o r l i l , h v i s s o r t e Ø j n e i k k e e r s y n d e r ­ l i g t s t ø r r e e n d H y l d e b æ r , k ø r e r l ø s p a a M a s k i n e n , s o m t r a a d t e h u n V æ v e r s t o l e n t i l s i n e g e n B r u d e s æ r k . P a a e t B o r d l i g g e r z i r l i g t s a m m e n b u n d e t i s t r a a l e n d e F a r v e r D u s i n v i s a f S m a a - t ø j — h e l e U d s t y r til S p æ d b ø r n . S k o , s k o H e s t , h v e m k a n b e d s t . . . D e r e r f j o r t e n a a r i g e M ø d r e i L e j r e n . I n g e n h o l d e r F o r h ø r o v e r , h v e m d e r e r B a r n e t s F a r . B ø r n e r e n V e l ­ s i g n e l s e .

(32)

L e j r e n s K v i n d e r k a n n o k f a a T i d e n t i l a t g a a , s e l v o m d e e r f r i f o r M a r k a r b e j d e , K r e a t u r p a s n i n g o g H u s f ø r e l s e . I n d e p a a B r y s t e t , u n d e r S æ r k e n , l i g g e r a l t i d s a m m e n k u g l e t e t e l l e r a n d e t B r o d e r e t ø j , o g K o s t a l d e n l ø b e r i k k e f r a d e m . M u n d e n b l i v e r a l d r i g t r æ t a f a t f o r t æ l l e H j e m m e t s E v e n t y r . S o m e n s æ r l i g A d s p r e d e l s e b e g i v e r m a n s i g i F l o k o g F ø l g e t i l e n a f d e m a n g e f r i t s t a a e n d e V a n d p o s t e , o g s k r u b b e r l ø s p a a

D Y N E R N E S T O P P E S M E D F R I S K E S T R A A

d e b r o g e d e K l u d e , m e d e n s V a n d e t s p r u d e r i s k o l d t o v e r d e n ø g n e F ø d d e r .

I L e j r e n s m o d e r n e i n d r e t t e d e V a d s k e e t a b l i s s e m e n t k a n d e f a a a l t v a d s k e t f r i t , m e n d e h a r e n i n s t i n k t i v S k r æ k f o r a t

„ l a d e v a d s k e u d e " . M a a s k e e r d e b a n g e f o r K l o r .

H o s p i t a l e r n e e r i a l l e F l y g t n i n g e l e j r e i F o r h o l d t i l B a r a k ­ k e r n e r e n e P a l a d s e r . M a n h a r f r a B e g y n d e l s e n v æ r e t s i g b e v i d s t , a t s k u l d e L e j r e n h o l d e s i g o d S u n d h e d s t i l s t a n d , m a a t t e H o s p i t a l e r n e g ø r e s s a a i n d b y d e n d e , a t i n g e n p r ø v e d e a t s k j u l e S y g d o m f o r a t u n d g a a I n d l æ g g e l s e .

(33)

D e b r e d e K o r r i d o r e r e r f y l d t m e d g r ø n n e o g b l o m s t r e n d e P l a n t e r . P a t i e n t e r n e e r a n b r a g t i h ø j e , l y s e S a l e m e d V i n ­ d u e r t i l t o S i d e r . I s t e d e t f o r d e s æ d v a n l i g e d æ k k e n a g t i g e , b r u n e T æ p p e r , e r h e r v i n r ø d e , l y s l i l l a e l l e r v i o l b l a a . A l t e r l a g t a n p a a a t g ø r e e t l i v l i g t o g h y g g e l i g t I n d t r y k .

O g d o g l i g g e r m a n s t a d i g i K a m p m e d A l m u e n s S k r æ k f o r H o s p i t a l s o p h o l d .

J e g h a v d e v æ n n e t m i g t i l B a r a k k e r n e s t v a n g l ø s e S a m m e n ­ b l a n d i n g a f K ø n , m e n b l e v d o g e t G r a n o v e r r a s k e t v e d i e n s t o r H o s p i t a l s s a l a t s e f ø l g e n d e O r d n i n g : U n d e r V i n d u e r n e m o d Ø s t e n R æ k k e S e n g e m e d S m a a p i g e r , u n d e r V e s t v i n ­ d u e r n e D r e n g e . I M i d t e n , m e d H o v e d g æ r d e r n e m o d h i n ­ a n d e n , e n R æ k k e K v i n d e - o g e n R æ k k e M a n d s s e n g e . D e n n e O r d n i n g b l e v f o r r e s t e n k o r t e f t e r a f s k a f f e t .

U d e n f o r V i n d u e r n e ø v e r U n g d o m m e n s i g i H ø j d e s p r i n g f o r a t f a a e t K i g i n d i e n V e r d e n , d e r f o r d e m s t a a r i E v e n t y r e s h e l e G r u o g F o r l o k k e l s e . V e d I n d g a n g e n f l o k k e s D a ­ g e n i g e n n e m M ø d r e o g F æ d r e f o r a t a f v e n t e B e s ø g s t i m e n o g o m m u l i g t f a a L o v a t s m u t t e i n d u d e n f o r T i d e n .

D e t e r e n K e n d s g e r n i n g , a t D ø d s e n g l e n , d e r d o g b u r d e v æ r e t i l f r e d s m e d s i n H ø s t u d e p a a S l a g m a r k e n , m e j e r b r u ­ t a l t n e d b l a n d t d e s m a a o g i s æ r d e n y f ø d t e B ø r n . H v i l k e n V o l d h a r i k k e K r i g e n s G r u o g F l u g t e n s F o r t v i v l e l s e ø v e t m o d B ø r n e n e i M o d e r l i v ? E r d e t n o g e t U n d e r , a t d e i A f s k e d s - a n g s t u n d f a n g n e B ø r n f ø d e s m e d D ø d s m æ r k e p a a d e r e s P a n - e ? E l l e r a t a a r g a m l e S m a a , s o m a f u d h u n g r e d e M ø d r e b l e v a g t til v i s n e d e B r y s t e r , y n k e l i g t g a a r til G r u n d e ?

D e r g ø r e s a l t f o r a t r e d d e d i s s e f l y g t e n d e S j æ l e . M e n o m d e t l y k k e s . . . o g o m d e t e r ø n s k e l i g t . . .

O f t e h a r j e g h ø r t U d t r y k k e t „ l e v e n d e L i g " — h e r s t o d j e g f o r f ø r s t e G a n g o v e r f o r V i r k e l i g h e d e n . J e g s l o g H æ n d e r n e f o r m i n e Ø j n e , m e n d e t v a r f o r s e n t . J e g h a v d e s e t . . .

V e d h v e r S e n g e n M o d e r , d e r i k k e v i l o p g i v e H a a b e t . S t u m m e M ø d r e , s t u m m e B ø r n . S k e l e t t e r o v e r t r u k k e t m e d e n p a p i r t y n d H u d h i n d e . O l d i n g e a n s i g t e r m e d f o r t v i v l e t a n k l a ­ g e n d e Ø j n e . S t i v e m a t b l a a L æ b e r , d e r i k k e m e r e o r k e r a t

(34)

a a b n e o g l u k k e s i g . S m a a b i t t e t y n d e H æ n d e r , s t r i t t e n d e s o m i h j e l f r o s n e B l o m s t e r i S n e .

A f V a n e o g a f T r a d i t i o n k a l d e r F o r æ l d r e n e i k k e L æ g e , f ø r d e t e r f o r s e n t . N a a r s a a B a r n e t d ø r , s k y d e r m a n S k y l ­ d e n p a a B e h a n d l i n g e n . K u n i T i l f æ l d e a f s m i t s o m S y g d o m h a r L æ g e n R e t a t s k i l l e B a r n e t f r a F o r æ l d r e n e . D e r f o r h æ n ­ d e r a t t e r o g a t t e r d e t s a m m e . D e n a f U v i d e n h e d t a a b e l i g e M o d e r b æ r e r s i t B a r n b o r t , l æ n g e f ø r d e t e r h e l b r e d e t . L æ ­ g e n s i g e r : H v i s d u t a g e r B a r n e t b o r t , e r d e t d ø d i n d e n t r e D a g e ! M o d e r e n t a g e r d e t d o g m e d . D e t d ø r . M e n a n d r e M ø d r e b l i v e r i k k e k l o g e r e a f d e n n e b i t r e E r f a r i n g . J a , d e t s k e r , a t m a n v e d g r u n d i g t E f t e r s y n i B a r a k k e r n e f i n d e r h e n i m o d e n S n e s s m a a s y g e B ø r n g e m t u n d e r S t r a a s æ k k e n e ; f o r a t L æ g e r n e i k k e s k a l f i n d e d e m o g b r i n g e d e m o v e r i H o s p i t a l e t . M e n d e r e r o g s a a U n d t a g e l s e r : M a n v i s e r m i g e n M o d e r , d e r n æ s t e n e r l i g e s a a g u s t e n s o m d e t l i l l e V r a g , h u n h o l d e r i A r m e n . 1 o t t e U g e r h a r h u n h v e r D a g b a a r e t B a r n e t s a a l e d e s k n u g e t i n d t i l s i g — i o t t e U g e r h a r h u n h v e r N a t l i g g e t i s i n e K l æ d e r p a a G u l v e t v e d B a r n e t s S e n g . D e t k a n i k k e l e v e d e t k a n i k k e d ø .

E n d n u t r o r h u n , a t d e t t e a r m e K r y b , d e r e r e t a a b e n t S a a r <

k a n k o m m e s i g . M e n d e n D a g , h u n o p g i v e r H a a b e t , b r i n g e r h u n L i g t ø j e t i n d p a a H o s p i t a l e t , k l æ d e r B a r n e t t i l K i s t e n , s t i l l e r t o b r æ n d e n d e L y s v e d S e n g e n o g - - - f o r h i n d r e r e n h v e r i a t r ø r e d e t e l l e r g i v e d e t M a d . N u s k a l d e t d ø i F r e d .

S a a l e d e s e r U k r a i n e r e n s O p f a t t e l s e a f D ø d e n .

E n M o d e r m i s t e d e u n d e r F l u g t e n s i t e n e B a r n . M a n d e n v a r v e d F r o n t e n . D e t a n d e t B a r n o m k o m v e d e t U l y k k e s ­ t i l f æ l d e , d e t t r e d j e b o r t r e v e s a f e n s m i t s o m S y g d o m . D e t f j e r d e B a r n f i k L u n g e b e t æ n d e l s e . M e d e n s M o d e r e n o p h o l d t s i g D a g o g N a t i H o s p i t a l e t , a n b r a g t e s d e t f e m t e o g s i d s t e B a r n i „ d e f o r æ l d r e l ø s e s " B a r a k . F a d e r e n k o m h j e m p a a O r l o v . H a n e r f o r , a t d e t s y g e B a r n s v æ v e d e m e l l e m L i v o g D ø d .

E n N a t f o r s v a n d t M a n d o g H u s t r u m e d f ø r e n d e b a a d e d e t s y g e B a r n o g d e t s u n d e . I n g e n h a r s e n e r e s e t e l l e r h ø r t n o g e t

(35)

t i l d e m . D e t e r e n u o p k l a r e t G a a d e , h v o r l e d e s d e h a r s k a f f e t s i g A d g a n g t i l „ d e f o r æ l d r e l ø s e s " B a r a k o m N a t t e n , h v o r l e d e s d e h a r k u n n e t f j e r n e d e t s y g e B a r n f r a H o s p i t a l e t , h v o r l e d e s d e e r s l u p n e u d a f L e j r e n .

I s i n l i l l e n e t o m s p u n d n e S e n g i d e n S a l , h v o r M æ n d , K v i n ­ d e r o g B ø r n g a a r H e l b r e d e l s e n i m ø d e , s t a a r e n l i l l e h a l v ­ n ø g e n , t r e a a r i g K r ø l t o p . M o d e r e n g i k t i l G r u n d e i e n S n e ­ s t o r m u n d e r F l u g t e n , F a d e r e n h v i l e r i e n F æ l l e s g r a v v e d G r æ n s e n . L e j r k o m m a n d a n t e n h a r t a g e t B a r n e t t i l s i g i D a t t e r s S t e d .

D a h a n e r u g i f t , l o d h a n h e n d e b l i v e i d e f o r æ l d r e l ø s e s B a ­ r a k , o g h u n t r i v e d e s g o d t m e l l e m d e h e n i m o d H u n d r e d e a n d r e B ø r n i A l d e r f r a t o t i l f j o r t e n A a r .

H u n d r e d e s m a a S e n g e i f l e r e R æ k k e r l a n g s V æ g g e n e . M i d t p a a G u l v e t n o g l e B æ n k e o g e t B o r d . P a a B o r d e t L e g e t ø j o g i K l u m p d e r o m a l l e h u n d r e d e b e u n d r e n d e U n g e r . E n t y v e - a a r i g P i g e e r F a r o g M o r f o r d i s s e S m a a . M e d e t P a r H j æ l p e r s k e r h o l d e r h u n s a m m e n o m d e n H j o r d , d e r i k k e e j e r e n j o r d i s k T r æ v l u d o v e r K l æ d e r n e , d e g a a r o g s t a a r o g s o v e r i . B ø r n e n e e r l y k k e l i g e . D e h a r L e g e k a m m e r a t e r . D e f a a r Æ b l e m o s o g B l o m m e m a r m e l a d e o g f e d C a c a o o g S u p p e k o g t p a a G r ø n t s a g e r o g M æ l k o g B r ø d . D e h a r L o v a t ø n s k e s i g A l v e r d e n . O g i D r ø m m e g a a r j o a l l e Ø n s k e r i O p f y l d e l s e . M i d t i K l y n g e n s t a a r e n s t o r l a n g D r e n g o g s t r æ k k e r H a l s f o r a t f ø l g e L e g e n h a n e r s t o k b l i n d , m e n S a m f ø l e l s e n m e d d e a n ­ d r e b r i n g e r h a m t i l a t g l e m m e d e t t e .

H e r l e v e d e o g t r i v e d e s K o m m a n d a n t e n s l i l l e D a t t e r , t i l h u n e n D a g p a a G r u n d a f e n Ø r e l i d e l s e f l y t t e d e s o v e r p a a H o s p i t a l e t f r a H y t t e t i l S l o t . S t r a k s b l e v h u n a l l e s Y n d ­ l i n g , m e n d e n l i l l e J o m f r u v a r i k k e l e t a t v i n d e . K o l d t o g f j e n d t l i g t s t i r r e d e h u n p a a L æ g e r o g S y g e p l e j e r s k e r , j a s e l v p a a P l e j e f a d e r e n . H u n v i l d e h v e r k e n s p i s e e l l e r l e g e .

E n D a g f o r s ø g t e h u n a t s p r i n g e u d a f V i n d u e t f o r a t n a a o v e r t i l s i n e V e n n e r . M e n e f t e r d e t t e m i s l y k k e d e S e l v m o r d s ­ f o r s ø g b e f a n d t h u n s i g b e d r e . D e t f ø r s t e S m i l s k y l d t e s e t P a r

(36)

r ø d e S a f i a n s t ø f l e r , m e d h v i l k e h u n s i d e n t r i p p e d e o m p a a G u l ­ v e t o g i s i n S e n g . V é d e n , d e r p r ø v e d e a t f j e r n e d e m , n a a r h u n s k u l d e s o v e !

I K r a f t a f e t u u d g r u n d e l i g t L u n e h a r h u n p l u d s e l i g f a t ­ t e t K æ r l i g h e d t i l e n a f L e j r e n s k v i n d e l i g e L æ g e r , h v i s h v i d e K i t t e l u s t a n d s e l i g t b æ r e r M æ r k e r a f h e n d e s l i l l e c h o k o l a d e ­ s m u r t e N æ s e o g M u n d .

L E J R F O R I T A L I E N S K E F L Y G T N I N G E

K o m m a n d a n t e n e r e n t r a v l M a n d , d e r o f t e m a a t a g e N a t t e n t i l H j æ l p . N u m a a h a n r e j s e t i l W i e n t r e T i m e r m e d I I - t o g f o r a t s k a f f e d e n l i l l e N a a d e e t „ g a a e n d e " U r . S a g t e n s i H a a b o m e t B e l ø n n i n g s k y s .

D e t e r M o r g e n . F r a m i t V i n d u f ø l g e r j e g L e j r e n s O p - v a a g n e n . U d a f d e n r a a T a a g e v o k s e r l a n g s o m t f r e m s o m v a j e n d e G r e n e S k o r s t e n e n e s R ø g o g s o m h v i d e B l o m s t e r M e n ­ n e s k e n e s A a n d e . I d e t s k i f e r m ø r k e V e j p l ø r e r u l l e r g a m l e H u z u l e r i l e r g u l e P e l s e , h ø j e s o r t e H u e r o g S k a f t e s t ø v l e r , d e ­

(37)

r e s H j u l b ø r e m e d F o d e r t i l H e s t e n e . S t o r h o r n e d e O k s e r m e d b l o d r ø d e S e n g e t æ p p e r o v e r d e r e s f e d e K r o p p e d r a g e r s i n d i g t d e t o p l æ s s e d e B r ø d k æ r r e r f r a K ø k k e n t i l K ø k k e n . P a a r a p p e b a r e F ø d d e r , i r ø d e S k ø r t e r o g m e d r i n g l e n d e K o r a l l e r , k l a s k e r d e u n g e K v i n d e r a f s t e d e f t e r M o r g e n m æ l k e n til d e r e s S p æ d e .

D e t r e g n e s a f L e j r ø v r i g h e d e n f o r e n s a a f o r t j e n s t f u l d H a n d l i n g s e l v a t a m m e s i t B a r n , a t e n h v e r K v i n d e , d e r k a n d e t , f a a r B o l i g i e n s æ r l i g v e l u d s t y r e t B a r a k , d e r o g s a a b y c f e r p a a e k s t r a K o s t o g r i g t i g S e n g .

M e n d a k u n e t f o r s v i n d e n d e A n t a l a f L e j r e n s m a n g e M ø d r e h a r M æ l k s e l v , m a a B ø r n e n e e r n æ r e s v e d K o m æ l k .

D e s p æ d e B ø r n s K ø k k e n l i g g e r l i d t f o r s i g , s a a g a r i n d ­ h e g n e t o g b e v o g t e t . D e r s t e r i l i s e r e s M æ l k e n f r a u d s ø g t e K ø e r o g f y l d e s i s m a a h e r m e t i s k e B e h o l d e r e . P a a H u s e t s F o r s i d e e r e n D o b b e l t t r a p p e m e d e n P l a t f o r m p a a M i d t e n . N u e r d e t M e n i n g e n , d e u n g e M ø d r e s k a l g a a o p a d d e n e n e T r a p p e , h e n t e M æ l k e n o g f j æ r n e s i g a d d e n a n d e n . M e n i d e r e s r a s e n d e U t a a l m o d i g h e d t r æ n g e r d e p a a f r a b e g g e S i d e r , o g d e t e n d e r o f t e m e d G r a a d o g T æ n d e r s G n i d s e l .

I M o d t a g e l s e s v æ r e l s e t , d e r e r d e l t a f m e d e n J e r n r a m p e , s t a a r F o r e t a g e n d e t s L e d e r . H a n k e n d e r s i n e F o l k . H a n b e s t i k k e r d e m m e d G a v e r . F o r a t d e s k a l g ø r e h a m d e n T j e n e ­ s t e a t h e n t e g r a t i s g o d M æ l k til d e r e s B ø r n , f o r s y n e r h a n d e m m e d s m u k k e H o v e d k l æ d e r , F o r k l æ d e r o g f i n t B a r n e t ø j i b l o m s t r e n d e F a r v e r . M e n l i d t a d G a n g e n . T r æ n g s l e n d e r ­ u d e g æ l d e r m a a s k e n o k s a a m e g e t H a a b e t o m b r o g e d e T ø r k l æ d e r s o m M æ l k e n , m e n H e n s i g t e n o p n a a e s .

D e g a m l e M æ n d o g d e r e s k o r t e S n a d d e e r g r o e t s a m m e n i u l ø s e l i g E n h e d . H v o r f r a f a a r d e a l d e n T o b a k ? L u g t e n k u n d e t y d e p a a , a t d e t i l T i d e r t o g t i l T a k k e m e d K o g ø d n i n g . M a n f o r k l a r e r m i g , a t d e r s ø r g e s f o r , d e a l t i d h a r e n S m u l e P e n g e m e l l e m H æ n d e r . D e r f i n d e s i L e j r e n s a a m a n g e S m a a - s y s l e r , a t s e l v d e æ l d s t e o g s k r ø b e l i g s t e k a n t j e n e s i g e t P a r S k i l l i n g .

M a n e r s a a s æ r l i g g o d i m o d d e g a m l e . I d e r e s s t i l l e S j æ l e

Figure

Updating...

References

Related subjects :